Facebook-baas Mark Zuckerberg over beschuldigingen klokkenluider: "Dit slaat nergens op"

De voorbije weken publiceerde de Amerikaanse krant The Wall Street Journal enkele ophefmakende artikels over praktijken bij Facebook. Uit "The Facebook Files" moet blijken dat de sociaalnetwerksite vooral kijkt naar wat goed is voor zijn eigen belang, en niet het belang van het publiek. De rode draad: Facebook kiest bewust voor dingen die het meeste winst opleveren, ook al weet het bedrijf dat die schadelijk kunnen zijn voor zijn gebruikers.

De Wall Street Journal had documenten in handen gekregen van een klokkenluider bij Facebook. Die trad enkele dagen geleden uit de anonimiteit in een interview met "60 Minutes" op de Amerikaanse zender CBS. Frances Haugen (37) is een voormalige productmanager op de afdeling desinformatie bij Facebook. Ze verliet het bedrijf in mei van dit jaar, maar in het geheim kopieerde ze eerst tienduizenden pagina's van interne studies en documenten.

Gisteren kwam Haugen aan het woord in de Amerikaanse Senaat. Daar zijn momenteel hoorzittingen aan de gang over de invloed en de rol van socialemediabedrijven. Haugen herhaalde er wat ze eerder al verteld had. Haar beschuldigingen zijn vernietigend. "De leiding weet hoe Facebook en Instagram veiliger moeten worden, maar verandert het noodzakelijke niet omdat ze astronomische winsten verkiezen boven mensen", stelt Haugen.

Mark Zuckerberg, CEO van Facebook, reageert nu voor het eerst zelf op de aantijgingen. "Nu de hoorzitting afgelopen is, wil ik terugblikken op het publieke debat waarin we zitten. (...) Het is moeilijk om berichten te zien die ons werk en onze motieven verkeerd voorstellen. Ik denk dat de meesten van ons het valse beeld niet herkennen dat van ons opgehangen wordt", zegt hij in een post op zijn persoonlijke Facebookpagina.

Over desinformatie, bijvoorbeeld. Haugen zegt dat Facebook ten tijde van de Amerikaanse presidentsverkiezingen filters geïnstalleerd had om dat tegen te gaan. Maar volgens haar haalde Facebook die filters na de verkiezingen weg. "Ze weten dat mensen minder tijd op de site doorbrengen als het algoritme veiliger is, en er dus minder polariserende inhoud getoond wordt", aldus Haugen. "Minder bezoekers is minder klikken op advertenties en dus minder geld." Facebook en zijn afgeleide platformen (Messenger, WhatsApp, Instagram) werkten volgens Haugen daarom de protesten in de hand die leidden tot de bestorming van het Capitool begin januari.

Volgens Zuckerberg slaan de meeste beschuldigingen nergens op. "Als we onderzoek wilden negeren, waarom creëren we dan een programma, net om die dingen allemaal te onderzoeken? Als we niet geven om het bestrijden van schadelijke inhoud, waarom zouden we dan zoveel mensen in dienst nemen die dat als hoofdtaak hebben, meer dan andere bedrijven in onze branche?"

"Als we onze resultaten willen verbergen, waarom hebben we binnen onze sector dan de toon gezet voor transparantie en vertellen wat we doen? En als sociale media zo verantwoordelijk zijn voor polarisatie als sommigen beweren, waarom zien we de polarisatie dan stijgen in VS, en niet in andere landen, terwijl sociale media ook daar massaal gebruikt worden?"

De kern van de beschuldigingen is dat wij winst belangrijker vinden dan veiligheid en welzijn, zegt Zuckerberg. "Dat is gewoon niet waar." Hij verwijst naar de invoering van Meaningful Social Interactions in de tijdlijn op Facebook. "Daardoor toonden we minder virale video en meer berichten van vrienden en familie. We wisten dat mensen minder tijd op Facebook zouden doorbrengen, maar onderzoek toonde dat het het beste was voor het welzijn. Is dat iets wat een bedrijf zou doen dat winst belangrijker vindt dan mensen?"

Dat Facebook bewust veel polariserende inhoud in de tijdlijn van gebruikers zet, noemt Zuckerberg totaal onlogisch. "We verdienen geld aan advertenties, en adverteerders vertellen ons de hele tijd dat ze hun advertenties niet naast schadelijke of haatdragende inhoud willen. Ik ken geen enkel technologiebedrijf dat producten maakt om mensen boos of depressief te maken."

Klokkenluider Frances Haugen verwijst ook naar intern onderzoek bij Facebook over Instagram. Daaruit blijkt dat het platform het zelfbeeld van tieners aantast, omdat ze zich vergelijken met wat ze zien van anderen op Instagram.

Tieners die worstelen met hun lichaam en met hun mentale gezondheid, zeggen dat Instagram het nog erger maakt. De Wall Street Journal bracht het nieuws vorige maand naar buiten, het veroorzaakte veel commotie. Volgens Haugen voerde Facebook dat onderzoek al twee jaar geleden uit en zijn ze daar dus perfect van op de hoogte.

"Het is heel belangrijk voor mij dat alles wat we maken, veilig en goed is voor kinderen", zegt Zuckerberg. "Ik vond het net zoals velen moeilijk om het Instagram-onderzoek verkeerd voorgesteld te zien. Het toonde eigenlijk aan dat veel tieners vinden dat Instagram hen helpt als ze worstelen met dingen waar tieners mee worstelen. Ernstige zaken als eenzaamheid, angst, verdriet en eetproblemen: meer tienermeisjes die daarmee worstelen, zeiden dat Instagram die moeilijke momenten net beter maakte, in plaats van slechter."

"Maar als het gaat over de gezondheid en het welzijn van jonge mensen, doet elke negatieve ervaring ertoe. Het is erg triest dat een jong iemand die ergens mee zit, zich nog slechter voelt in plaats van getroost. (...) "We werken al jaren om mensen in moeilijke momenten te helpen en ik ben trots op wat we gedaan hebben. We gebruiken ons onderzoek constant om ons nog te verbeteren."

Na de getuigenis van Haugen in de Amerikaanse Senaat spraken enkele senatoren klare taal. Ze willen Facebook strenger reguleren.