Onderwijsexperts als één man achter kortere zomervakantie: ‘Huidige lengte is compleet achterhaald’

Nu ook de Franstalige gemeenschap vanaf volgend jaar haar zomervakantie inkort, komt de kwestie sowieso op de Vlaamse agenda te staan. In principe zullen het Nederlandstalig en het Franstalig onderwijs vanaf september 2022 namelijk op een ander tijdstip beginnen. 

Ook de coronapandemie heeft het debat opnieuw bovenaan de agenda gezet. Minister Weyts heeft bij sociale partners en de Vlaamse Onderwijsraad (Vlor) een advies gevraagd over het draagvlak voor een hertekende schoolkalender, en dat wordt in juni verwacht.

Concreet zou de zomervakantie in een hertekende kalender worden ingekort van negen naar zes tot zeven weken. In ruil zouden de herfstvakantie en de krokusvakantie verlengd worden naar twee weken. De totale onderwijstijd verandert dus niet, maar de zomerpauze wordt op die manier wel iets minder lang. En het is vooral daar waar onderwijsexperts positief over zijn.

Prikkels

“Het is een wetenschappelijke evidentie dat een lange zomervakantie op pedagogisch vlak nadelig is voor kinderen”, zegt socioloog Dirk Jacobs (ULB Brussel). “Het fenomeen van de summer learning loss treedt bij alle kinderen op, maar des te meer bij kinderen uit lagere sociaaleconomische klassen die thuis weinig stimulans krijgen. Daardoor is het leerverlies bij hen in september groter.” 

Terwijl kinderen uit de middenklasse thuis wel geprikkeld worden en in de zomer vaker op sportkamp gaan, in het buitenland een taal oppikken, met hun ouders een museum bezoeken, een boek lezen, spreken sommige kinderen twee maanden lang geen Nederlands, zegt ook socioloog Ignace Glorieux (VUB). Hij doet al 25 jaar onderzoek naar het thema. “Doordat het leerproces volledig stilvalt, hebben leerkrachten na elke zomervakantie tot een maand nodig om opnieuw op het taalniveau van voor de vakantie te geraken. Dat is uiteraard nefast voor de ontwikkeling van het kind.”

Een kortere zomervakantie en een logischer indeling van de schoolkalender kunnen een grote impact hebben, en die ongelijkheid tussen lagere en hogere sociale klassen mee helpen verkleinen, denkt Glorieux.

Dat een aanpassing van de zomervakantie een grote maatschappelijke impact zou hebben, ontkent niemand in het onderwijsveld. Alle sectoren, gaande van de werkgevers over de kinderopvang tot mobiliteit en het toerisme zullen zich moeten aanpassen aan een hertekend ritme. Maar het is een inspanning die gewoon moet gebeuren, vindt Glorieux. “Uiteraard moeten we rekening houden met de praktische gevolgen voor zowel leerkrachten en directies als de brede samenleving. Maar als één ding voorop moet staan in het onderwijs, is het toch wel het belang van het kind en het pedagogische project? De zomervakantie zoals we die vandaag kennen, is eigenlijk een anachronisme dat nog stamt uit de landbouwsamenleving en vandaag compleet achterhaald is.”

Draagvlak

Bij de socialistische vakbond ACOD viel vanmorgen te horen dat 57 procent van de leerkrachten toch de huidige regeling wil behouden, en maar 43 procent voor een aanpassing is. Toch denkt Glorieux dat er een draagvlak is bij het onderwijspersoneel. “Het hangt er maar van af hoe je de vraag stelt. De meeste leerkrachten zijn niet tegen een betere spreiding, blijkt uit onderzoek. Het gaat er niet om vakantie af te nemen, maar om de totale leertijd anders in te delen.”

België – vanaf volgend jaar enkel nog Vlaanderen – is met een zomervakantie van negen weken nu al een uitzondering in West-Europa, en zeker in vergelijking met de ons omringende landen. Zo hebben Nederlandse schoolkinderen zes weken zomervakantie. Afhankelijk van hun woonplaats begint en eindigt die bovendien op een ander moment om de impact op bijvoorbeeld de mobiliteit te verzachten. Ook in Duitsland hebben leerlingen zes weken zomervakantie, de start- en einddatum wordt per deelstaat geregeld. Frankrijk telt acht weken zomervakantie.

Wat vindt u?

Een kortere zomervakantie, en in ruil een langere herfst- en krokusvakantie: een goed idee of niet? Geef uw mening in het formulier hieronder: