‘Daughters of Darkness’: pornografie volgens de ene, de succesvolste Belgische film volgens de andere

“Het vreemdste compliment dat ik ooit heb gekregen? Nadat de film werd vertoond op een feministisch filmfestival viel een lesbische vrouw op haar knieën om me te bedanken. ‘U hebt de mooiste lesbische film aller tijden gemaakt.’ Heel surreëel, want het is geen lesbische film.”

Vraag de Antwerpse regisseur Harry Kümel (81) naar herinneringen over Daughters of Darkness en de ene bizarre anekdote volgt de andere op. Toepasselijk is het wel: Daughters of Darkness zelf is immers een film waarin surrealisme een onmisbaar ingrediënt lijkt. De film opent met een vrijend koppel op de nachttrein, maar het gros van het verhaal speelt zich af in een leegstaand, statig hotel in een verlaten, winters Oostende, waar een pas getrouwd koppel (John Karlen en Danielle Ouimet) de nacht doorbrengt. De enige andere gasten zijn een mysterieuze Hongaarse gravin (Delphine Seyrig) en haar assistente (Andrea Rau), die een erotische en bloeddorstige fascinatie koesteren voor het jonge stel.

Klein budget

Daughters of Darkness werd uitgebracht in 1971 en is dit jaar dus een halve eeuw oud. Maar aan aantrekkingskracht heeft deze erotische vampierthriller niets ingeboet. Vorig jaar werd de film nog opnieuw uitgebracht in Frankrijk en op Film Fest Gent komt Condor Gruppe de soundtrack van François de Roubaix live spelen. “Ik ben verwonderd dat zo’n klein filmpje, dat zo weinig heeft gekost en zoals alle goede Belgische films zonder subsidies werd gemaakt, nog steeds zo’n succes is”, zegt Kümel.

Al noemt hij Daughters of Darkness in één adem ook het grootste succes uit de Belgische filmgeschiedenis. “Uitgebracht in meer dan zeventig landen, en dan heb ik het niet over een festivalletje hier en daar”, vertelt Kümel erbij. “Deze film heeft opgebracht. Ik kan het weten, want omdat alle productiehuizen van toen niet meer bestaan ben ik de eigenaar van de film.”

Die inmiddels ter ziele gegane productiehuizen kwamen uit België, Frankrijk, Canada en West-Duitsland. “Zo’n internationale coproductie, dat was uitzonderlijk voor die tijd”, weet Pierre Drouot, scenarist en producent van Daughters of Darkness. “De VS hebben de film ook meegefinancierd”, vult Kümel aan.

Dat leidde tot een erg opvallende, internationale cast. Uit commerciële overwegingen werd de film in het Engels opgenomen, al was dat niet voor iedereen evident. “Paul Esser, die de hotelbediende vertolkt, was een Duitser die geen woord verstond van wat hij zei. Hij speelde volledig fonetisch, maar hij deed dat technisch wel perfect. Andrea Rau was ook een Duitse, een geweldige actrice.”

Met de twee acteurs die het protagonistenkoppel vertolken loopt hij minder hoog op. “Ik wilde voor de mannelijke hoofdrol oorspronkelijk Malcolm McDowell”, vertelt Kümel. “Maar hij smeet het script naar mijn hoofd en riep: ‘Ik doe niet mee aan pornografie!’” (Acht jaar later zou de ster van A Clockwork Orange het extreem seksuele Caligula draaien, waarna hij aangaf zich “verkracht” te voelen.)

‘Roddels van Ouimet’

Ondertussen moest de regisseur het stellen met John Karlen. “Door de foto’s dacht ik dat Karlen een man van een jaar of 25 was. Maar toen ik hem van het vliegtuig zag stappen, was hij al zeker veertig.” En dan was er nog Danielle Ouimet, een Franstalige softpornoactrice uit Canada met wie het niet klikte, en dat is nog zacht uitgedrukt. “Op elke set zijn er spanningen, zeker als de acteurs onder de verwachtingen blijven. Ouimet heeft later leugens verspreid en gezegd dat ik haar mishandelde.”

Ouimet stelde in een Canadees interview twee jaar geleden dat Kümel en zij slaags raakten op de set, al vertelde zij er ook bij dat de twee het later bijlegden. “Zij heeft nadien verteld dat ik meer aandacht had voor Delphine Seyrig dan voor haar. Dat klopt. Zo’n fenomenale actrice.” Seyrig zou later nog de titelrol vertolken in Chantal Akermans klassieker Jeanne Dielman, 23 Quai du Commerce, 1080 Bruxelles en had voor de opnames van Daughters of Darkness al films van Luis Buñuel (La vía láctea), François Truffaut (Baisers volés) en Jacques Demy (Peau d’âne) op haar cv staan. Maar bovenal was ze de ster uit L’année dernière à Marienbad van Alain Resnais, met wie ze meerdere keren samenwerkte.

“Ik was bevriend met Resnais en met andere Franse regisseurs”, vertelt Kümel. “Hij zei tegen Delphine: ‘Je moet die film maken, hij ziet eruit als een stripverhaal. Delphine heeft mij op haar appartement in Parijs ontvangen. We hebben een tweetal uurtjes gepraat en ze vroeg me of ze haar eigen dialogen mocht herschrijven. Ze was een goede, intelligente actrice.” Zo speelde een van de grootste Europese actrices van haar generatie in een kleine, Belgische genrefilm. “Nogmaals: het was een heel goedkope film, we hadden amper middelen.”

Net daarom zijn er in Daughters of Darkness nauwelijks figuranten te zien, wat de desolate, unheimliche sfeer van het verhaal alleen maar versterkt. “Het enige waaraan we eigenlijk geld hebben uitgegeven, is de garderobe van Delphine. En na de première van de film heeft Resnais tegen haar gezegd: ‘Het zal niet voor L’année dernière à Marienbad zijn dat je de geschiedenis ingaat, maar voor deze film.’”

Condor Gruppe plays Daughters of Darkness, op 20 oktober in Vooruit, Gent. Harry Kümel is dan ook te gast op Film Fest Gent Talkies.