In maart van vorig jaar, toen de pandemie in België net was losgebarsten, werd De Backer aangeduid als leider van de ‘Taskforce Shortages’. Die moest ervoor zorgen dat er medisch beschermingsmateriaal voorhanden was, denk onder meer aan mondmaskers en medicijnen. Maar ook de labocapaciteit om tests uit te voeren, viel onder de verantwoordelijkheid van de Taskforce.

De voormalige minister omschrijft de periode in zijn boek als de moeilijkste opdracht uit zijn leven. “De ziekenhuizen en woonzorgcentra dreigden op dat moment zonder beschermingsmateriaal te vallen. Ook de voorraden medicijnen liepen razendsnel leeg. Het werd een hectische koortsachtige zoektocht op de chaotische wereldmarkten.” Die werden op dat moment geconfronteerd met grote tekorten, voegt hij er aan toe. “Elke dag moesten we tientallen beslissingen nemen die een rechtstreekse impact hadden. Op de mensen in de zorg, maar ook op duizenden coronapatiënten en op de volledige Belgische bevolking.”

De voormalige minister beschrijft in zijn boek uitvoerig de werking van de Taskforce en de uitdagingen die daarbij kwamen kijken. Zelf noemt hij het ook wel “een ooggetuigenverslag van iemand die zes maanden lang mee in de cockpit zat tijdens de grootste crisis sinds de Tweede Wereldoorlog” en “een verslag uit de politieke loopgraven”. De titel van het boek, ‘En nu is het oorlog’, verwijst volgens hem dan ook naar die eerste bange en onzeker maanden van de crisis “waar het echt voelde alsof we een oorlog voerden”.

Lessen voor toekomst

Maar de voormalige politicus trekt ook lessen voor de toekomst. Voor de bijzondere coronacommissie in de Kamer zei hij het al en hij herhaalt het nog een keer, “de complexiteit van dit land is een handicap. De bevoegdheden waren niet goed uitgeklaard en dat heeft tijd gekost”. “Maar er is ook heel veel goed gegaan”, voegt hij er aan toe. “Ik wil focussen op de zaken die beter kunnen.”

De belangrijkste les die De Backer uit de crisis trekt, is het belang van voorbereiding. “Wie gaat wat doen? Je moet niet alleen een plan uitschrijven, je moet het ook oefenen, bijsturen en kijken wat goed of fout loopt. Die weerbaarheid moet je hebben al voor de crisis.” Volgens De Backer is ons land niet klaar voor een volgende gezondheidscrisis. Daarom moeten we onder meer leren om beter risico’s in te schatten en een veiligheidscultuur aan te kweken. “In de politiek heb ik van dichtbij gezien dat we weinig nadenken over risico’s en ze vaak ook erg optimistisch inschatten. Of ze gewoon wegschuiven en negeren.”

Andere lessen die hij trekt zijn “snelheid boven perfectie” en “better safe than sorry” en “meer Bruce Willis, minder Homer Simspon”, om te eindigen met wat volgens hem de gouden regel is voor crisisbeheer “Hope for the best, plan for the worst”. “Door vooruit te kijken, kunnen we anticiperen en onze toekomst veranderen. Door nu maatregelen te nemen, kunnen we de gevolgen van de klimaatopwarming tegengaan, kunnen we onze infrastructuur beter beveiligen, een nieuwe pandemie vermijden of minstens veel beter beheersen. Zo kunnen we de toekomstige generaties welvaart en welzijn geven.”