Vlaamse gynaecoloog AZG in Afghanistan: "We kunnen goed samenwerken met de taliban"

"Eerst een uur steenwoestijn, dan de bergen in. Uitkijken daar want de bergstromen onderweg zijn al bevroren. Nadien trekken we de 3.000 meter hoge Tera-pas over en in de volgende vallei bereik je Khost. Een lastige rit van zes uur, met een tiental checkpoints vol jonge, ongeletterde en bewapende taliban", zegt onze tolk.

Ik trek naar Khost, naar de Vlaamse Sévérine Caluwaerts. We hebben alle risico's afgewogen of we de rit gaan doen, of niet. Tot voor kort was die levensgevaarlijk. Hij leidt door nauwe, donkere valleien waar de gevreesde Haqqani-militie de plak zwaait. Khost was jarenlang het toneel van de wreedste gevechten tussen de ISAF-troepen en de taliban. 

Met een vrijbrief van de taliban, trackers en afgesproken momenten waarop we posities doorgeven, trekken we de woeste bergen in, in de richting van de Pakistaanse grens. "Vraag maar naar de Artsen Zonder Grenzen-materniteit als je aankomt. Iedereen kent ons hier", laat Sévérine weten. We rijden in een onopvallende auto en dragen lokale kledij om toch wat onder de radar proberen te blijven.

De verlaten bergen zijn bruingrijs, koud en woest. We passeren vervallen karavanserais, oude burchten. Steken bevroren riviertjes over. Dieper in de bergen zijn er bossen met zwarte dennen op de steile flanken. 

Mannen en wapens slingeren rond, buiten aan de ingang van de materniteit. "Beide mogen hier niet binnen", lacht Séverine. Ze is arts bij het Tropisch Instituut en komt al bijna tien jaar zes weken per jaar naar de materniteit in Khost.

"Dit is de eerste keer dat ik terug ben sinds de taliban de macht hebben overgenomen", zegt ze terwijl ze thee uitschenkt. "We zijn hier met 18.000 geboortes per jaar één van de grootste materniteiten van het land. Vanuit naburige provincies komen ze tot hier. "

Ze neemt me mee naar de materniteit, waar vroeggeboren baby’tjes in veelkleurige wollen dekens gewikkeld liggen. "Onze zorg ligt eigenlijk heel erg hoog hier en de lokale vroedvrouwen zijn goed opgeleid. We hopen natuurlijk dat dat zo blijft, wie gaat de baby'tjes anders verzorgen?"

Intussen is er onduidelijkheid of alle meisjesscholen al dan niet weer open zullen mogen gaan. "Het zou goed zijn mocht de taliban hier ondubbelzinnig duidelijkheid over scheppen. We hopen voor die meisjes dat het weer kan natuurlijk."

Artsen Zonder Grenzen heeft een goeie werkrelatie met de nieuwe machthebbers. "De taliban willen ook dat hun zwangere vrouwen de beste zorg krijgen en dus laten ze ons en ons vrouwelijk personeel verder werken", verduidelijkt Sévérine. "Nog nooit hebben wij gewapende wachters nodig gehad." 

Sommige baby's liggen onder blauwe lampen, anderen krijgen melk met miniflesjes. Sévérine stelt een moeder gerust in Pashtu-met-Vlaams-accent. De moeder knikt bemoedigd. "Wij blijven geboorteaktes uitschrijven en geven die af aan de lokale administratie. Maar sinds de machtsovername lijkt de hogere administratie verlamd." Ook de lonen worden na enkele maanden met mondjesmaat weer uitbetaald.

Ook voor Sévérine is het niet duidelijk welke richting het land uitgaat. "De veiligheidssituatie kan alle kanten op. Wij komen de compound alvast niet uit en worden via de lokale luchthaven ingevlogen."

Op terugweg naar ons hotelletje in Khost worden we tegengehouden door enkele gewapende mannen in burger. Ze stellen zich voor als de veiligheidsdienst van de taliban. We tonen onze vrijgeleide, maar ze zijn zichtbaar ontstemd dat we onze komst niet hadden gemeld. We blijven vriendelijk lachen wanneer de vragen wat grimmiger worden. Zij dragen immers, letterlijk, de wapens. Wij niet. Wanneer duidelijk wordt waarom we er zijn, gaan de stemmen weer rustiger.

"We begeleiden u graag naar uw hotel. U hoeft niets te vrezen, alles is hier zeer veilig".