Belgische onderzoekers brengen in kaart hoe coronavarianten het moeilijker maken: “Ze hechten zich als klittenband aan onze cellen”

Lees alles over het coronavirus in dit dossier.

Met behulp van een atoomkrachtmicroscoop stelde het team van professor David Alsteens vast dat de originele stam van het virus SARS-CoV-2 (dat Covid-19 veroorzaakt) zich op één plaats aan de cellen hechtte.

Varianten ervan, met name de kappavariant (vroeger bekend als de Indiase variant), hebben een andere strategie: ze maken vele kleine verbindingen over een grotere oppervlakte. 

"Je kan het bekijken alsof de originele stam van SARS-CoV-2 zich met behulp van een drukknop aan onze cellen hechtte, en dat de varianten kozen voor een klittenbandsysteem waarbij elke verbinding afzonderlijk minder stevig is dan de drukknop, maar ze allemaal samen een meer stabiele hechting vormen", legt de UCLouvain uit.

De onderzoekers stelden ook vast dat een vaccin iets minder effectief is bij een variant. Maar volgens immunologe Sophie Lucas is het nog niet nodig om de coronavaccins aan te passen. 

Door het vaccin worden allerlei verschillende antilichamen aangemaakt die het virus verhinderen om zich aan menselijke cellen te hechten en die te infecteren, legt ze uit. De meeste van die antilichamen zijn ook bij de varianten nog altijd in staat om hechtingen te verhinderen. Er is een miniem effectiviteitsverlies, maar de vaccins blijven heel effectief tegen bijvoorbeeld de deltavariant, zegt Lucas. "Dat moet voortdurend gemonitord worden - het is ook op die manier dat de omikronvariant werd ontdekt -, maar op dit moment is het nog niet nodig om de vaccins aan te passen."

Dat zal volgens haar wel nodig zijn op het moment dat blijkt dat de immuniteit en de antilichamen die de vaccins en de boosterdosis opwekken, niet meer volstaan om de circulerende varianten te bestrijden. "Dat kan het geval zijn bij de omikronvariant, maar dat weten we vandaag nog niet en er is nog tijd nodig om dat vast te stellen." 

Ideaal zou uiteraard zijn, zo voegt de immunologe nog toe, om een vaccin te kunnen ontwikkelen dat ons afweersysteem in actie laat komen tegen een blijvend en gemeenschappelijk onderdeel van alle varianten van het coronavirus. "Een universeel vaccin", als het ware.

Het onderzoek van de UCLouvain werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Communication.