Zoon of dochter kijkt porno? Waarschuw dan voor de gevaren

“De eerste keren dat ik seks had, zei ik geen nee tegen dingen die niet oké waren.” Tijdens een uitzending van een Amerikaanse radioshow richtte Billie Eilish (19) haar pijlen op de wereldwijde porno-industrie. De lichamen die in de meeste seksueel expliciete video’s voorgesteld worden, zien er volgens haar niet realistisch uit. Daardoor kunnen ze ertoe leiden dat jonge mensen zich met een onhaalbaar ideaalbeeld vergelijken. Bij haar was dat als kind alvast het geval. “Ik denk dat het mijn brein echt kapot heeft gemaakt.”

De getuigenis van Eilish is interessant omdat ze tot de eerste generatie behoort die opgroeide in een tijdperk waarin de nabijheid van porno via het internet altijd een evidentie was. Die toegankelijkheid zorgde voor enkele belangrijke evoluties. 

Professor media-effecten Laura Vandenbosch (KU Leuven) merkt zo op dat steeds meer jongeren naar porno kijken en daar ook op vroegere leeftijd mee beginnen. Daarbij verwijst ze naar een bevraging bij 397 jongeren die ze onlangs met doctoraatsstudente Chelly Maes uitvoerde. “Van de jongens kijkt 38,5 procent in het eerste middelbaar naar porno, tegenover 30 procent van de meisjes. Daarna neemt dat cijfer gradueel toe. In het zesde middelbaar gaat 89 procent van de jongens op zoek naar porno, bij de meisjes ligt dat cijfer dan op 48 procent.”

Objectivering van lichamen

Vandenbosch merkt op dat porno een beperkt effect heeft op het zelfbeeld van jongeren. Zo kunnen de eng gedefinieerde schoonheidsidealen en de objectivering van lichamen in bepaalde gevallen psychische problemen veroorzaken. Daarnaast geloven jongeren die veel porno consumeren vaker in ‘token resistance’, het fenomeen waarbij een bedpartner nee zegt tegen seksuele avances maar eigenlijk ja bedoelt. “Het gaat daarbij om een minderheid van de jongeren, maar de vraag blijft wat het cumulatieve effect van die verschillende kleine evoluties zal zijn.” 

Vandenbosch voegt toe dat haar onderzoek zich op ‘mainstream’ jongeren richt. Jonge mensen die in moeilijke situaties leven of die sowieso met mentale problemen kampen kunnen zo gevoeliger zijn aan de schaduwkant van porno.

Op fysiek vlak kan overmatig pornogebruik eveneens tot problemen leiden. Een recente bevraging van het UZ Antwerpen bij jonge mannen toonde zo aan dat 35 procent van de problematische pornogebruikers met erectiestoornissen kampte.

Uit het verdomhoekje

De evoluties binnen de seksualiteitsbeleving van jongeren zijn niet te ontkennen. Maar dat betekent niet dat ouders niets kunnen ondernemen om de mogelijk negatieve effecten ervan te beperken. Gezinspedagoog Philippe Noens (Odisee Hogeschool) vertelt zo dat het vooral belangrijk is om op een open manier met jongeren te communiceren. “Porno doet vaak uitschijnen dat seks telkens een succesverhaal is, terwijl intimiteit in werkelijkheid met vallen en opstaan gaat.”

Als seksualiteit uit het verdomhoekje wegblijft kunnen ouders hun kinderen volgens hem ook sneller waarschuwen voor de gevaren. In het digitale tijdperk duiken immers heel wat gevaren op waar experimenterende jongeren zich in het verleden nooit zorgen over hoefden te maken. Zo kunnen seksueel getinte beelden gelekt worden en is hacking van een webcam mogelijk.

Vandenbosch merkt ten slotte op dat het belangrijk is om rekening te houden met de context waarin porno geconsumeerd wordt. Zelfs wanneer jongeren harde beelden bekijken, kan die ervaring gecounterd worden door de liefdevolle relatie van volwassenen uit hun omgeving. Wie als ouder toch ongerust is over de de pornoconsumptie van zijn kind kan zijn oor volgens Noens te luisteren leggen bij diens vriendengroep. “Dat zegt meestal veel qua invloedssfeer.”