Van de revival van de nachttrein tot de bevrijding van Britney: 2021 bracht niet enkel slecht nieuws

Mars verkennen dankzij Perseverance

Voor het eerst in de geschiedenis zagen we in 2021 haarscherpe beelden van een ritje op Mars. Na een vlucht van 203 dagen en 472 miljoen kilometer door de ruimte zette het ruimtetoestel Perseverance op 18 februari voet aan grond op Mars. In april slaagde de marsrover slaagde erin om zuurstof uit de atmosfeer van de Rode Planeet te halen. Niet onbelangrijk als we ooit mensen naar Mars willen sturen. 

Bovendien slaagde NASA’s robotjewagentje er in september in om een stukje Marssteen uit te boren. Als we die staaltjes ook nog naar de aarde krijgen, dan komen wetenschappers misschien wel achter de vraag van één miljoen: heeft er ooit leven bestaan op onze kosmische buur?

TikTok kan ook levens redden

Een boodschap voor ouders die zich zorgen maken over het schermgebruik van hun kroost: TikTok kan mogelijk hun leven redden. Een 16-jarig meisje in Kentucky kon dit jaar gered worden van haar ontvoerder dankzij het handgebaar voor huiselijk geweld dat ze op de populaire socialmedia-app had geleerd. Tijdens de lockdowns piekte wereldwijd het huiselijk geweld. 

Op TikTok verschenen filmpjes waarin slachtoffers zonder woorden duidelijk maakten dat ze in gevaar waren. Dat deden ze door subtiel de rechterhand omhoog te steken, de rechterduim in de handpalm te plooien en vervolgens een vuist te maken. De ontvoerde Amerikaanse tiener slaagde erin om het gebaar te maken, terwijl ze in de auto van haar ontvoerder zat.  Dat werd opgemerkt door andere automobilisten. Die verwittigden de politie, die het meisje konden bevrijden.

De revival van de nachttrein

‘s Avonds instappen in de ene stad, in slaap gewiegd worden op het ritme van de trein en ‘s ochtends wakker worden in een andere stad. Het mocht dan romantisch klinken, begin jaren 2000 stopten de meeste Europese spoorwegmaatschappijen met hun nachttreinen. Niet meer van deze tijd, klonk het. Reizen deed je met een spotgoedkoop vliegtuig. 

Maar nu lijkt de slaaptrein herontdekt. Hij blijkt namelijk milieuvriendelijker én meer coronaproof. In Azië zijn nachttreinen alweer dé manier bij uitstek om te reizen. In ons land kan je al de Nightjet nemen vanuit Brussel naar Wenen. Tegen de zomer van volgend jaar krijgt ons land er ook een tweede nachttrein bij. Deze keer richting Praag. De Nederlands-Belgische startup European Sleeper die hem uitbaat, is ook ambitieus. Op termijn wil ze elk jaar een nieuwe nachttrein vanuit Nederland en België introduceren.

De dichter die Amerika weer deed hopen

De gele jas, de rode tiara en de even bevlogen als hoopvolle woorden. Dé ster op de inauguratie van Joe Biden was toch vooral de piepjonge inauguratiedichter Amanda Gorman. Met ‘A Hill to Climb’ bracht ze de helende boodschap waar Amerika naar snakte, nauwelijks twee weken nadat een meute rebellen het Capitool bestormd om Bidens presidentschap te boycotten. 

Het bleek precies de inspiratie die Gorman nodig had om uit haar writer’s block te geraken en een gedicht neer te pennen over het overwinnen van verdeeldheid. Die toon houdt ze aan in haar nieuwe dichtbundel Call us what we carry, die de thematiek van de coronacrisis behandelt. “Ik hoop dat mensen er hoop in vinden. Geen oppervlakkige of ongefundeerde hoop, maar hoop die vragen stelt en historisch durft denken. Dat is het soort optimisme dat tot actie leidt", zegt Gorman. 

Ierland test basisinkomen voor muzikanten en kunstenaars

Het werk van kunstenaars en artiesten is nodig en verdient waardering, klinkt het bij de Ierse regering. Die heeft de invoering van een basisinkomen voor die groepen aangekondigd. Vanaf volgend jaar krijgen ze de komende drie jaar 325 euro per week. Daarna volgt een evaluatie. Zo’n stabiel inkomen moet hen de mentale ruimte geven om hun werk te kunnen doen, zonder opgebrand te raken of zich zorgen te hoeven maken over het betalen van huur. 

Het basisinkomen was een idee van de Ierse Taskforce Kunst en Cultuur, die naar aanleiding van de coronacrisis onderzocht hoe ze artiesten het best kon ondersteunen.  Met het basisinkomen doet Ierland de reputatie dat het zijn artiesten op handen draagt alle eer aan.

Nieuw vaccinsucces

Ook in 2021 hadden we een historische vaccindoorbraak. Na tientallen jaren onderzoek werd in oktober eindelijk een vaccin goedgekeurd tegen malaria, nog steeds de dodelijkste aller kinderziekten. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) kan het vaccin jaarlijks tienduizenden levens gered worden. Bovendien zijn er nog andere vaccins onderweg. 

Zo heeft de Universiteit van Oxford, dat samen met AstraZeneca een coronavaccin fabriceerde, eveneens een vaccin ontwikkeld dat veelbelovende resultaten in veldproeven toont. Het zijn meer dan welkome nieuwe wapens in de strijd tegen malaria, want sinds 2015 blijft het aantal sterfgevallen door malaria op jaarlijks meer dan 400.000 hangen.

Reuzenpanda niet langer bedreigde diersoort

Na de Verenigde Naties beschouwt sinds dit jaar ook China de reuzenpanda niet langer als een bedreigde diersoort. Het dier komt in het wild alleen nog maar voor in China, maar bij een laatste tienjaarlijkse telling in 2021 bleken er alweer 1.800 exemplaren van rond te slenteren. Eind jaren tachtig van de vorige eeuw waren er dat maar 1.200. 

De status van China’s nationaal icoon gaat daarmee van ‘bedreigd’ naar ‘kwetsbaar’. Met dank aan het Wereld Natuurfonds, die het dier nog altijd als logo gebruikt, en de Chinese overheid die inspanningen leverden om de levensomstandigheden van troetelberen te verbeteren. Het Wereld Natuurfonds wil de panda in haar logo behouden, om te symboliseren dat er beterschap mogelijk is.

Free Britney!

Ongetwijfeld het hoogtepunt van het jaar voor de vele Britney Spearsfans: na meer dan 13 jaar staat hun idool eindelijk weer op eigen benen. In 2008 kwam de Amerikaanse zangeres door mentale problemen en na een reeks publieke inzinkingen onder bewindvoerderschap van haar vader te staan. Wie ze zag, waar ze woonde en zelfs of ze zwanger mocht worden: dertien jaar lang had Jamie Spears overal zijn zeg in. Dus spande de zangeres een rechtszaak tegen haar vader aan. 

In november volgde het oordeel waar zij en de hele #FreeBritneybeweging al zo lang na snakken: een rechter besliste om de voogdij van haar vader op te zeggen. En nu dat juk van haar schouders is, mogen fans zich binnenkort ook verkneukelen op nieuwe muziek, zo liet Britney deze week weten in een nieuwe Instagramvideo. 

Deeltje van plasticsoep opgeruimd

Onder het motto ‘alle beetjes helpen’ haalde Nederlandse uitvinder en milieuactivist Boyan Slat met zijn Ocean Clean Up dit jaar ruim 28.000 kilo plasticafval uit de Grote Oceaan. Hij doet dat met een zelf ontworpen installatie met lange drijvende armen die in de vorm van een V op strategische plekken in zee worden geplaatst. De stroming drijft het plastic als het ware in die armen. De afgelopen jaren testte hij zijn installatie op rivieren en zeeën en haalde zo al om en bij het miljoen kilo plastic boven. 

Maar in de Grote Oceaan dobberen naar schatting 80 miljoen kilo plasticstukken. De plasticsoep is ongeveer drie keer zo groot als Frankrijk. Wat hij bovenhaalt, is dus nog maar het topje van ijsberg, maar nu de techniek heeft bewezen goed te werken is Slat ervan overtuigd dat hij de komende jaren een nog grotere bijdrage kan leveren.

Het filmjaar van de vrouw

Als eerste vrouw van Aziatische en tweede vrouw tout court ging de Amerikaans-Chinese regisseuse Chloé Zhao dit jaar met de Oscar voor beste regie aan de haal. Die had ze te danken aan haar poëtische Nomadland, een roadmovie die een eerbetoon is aan vergeten Amerikanen in de flyover states. 

Ook op andere prestigieuze filmfestivals scheerden regisseuses dit jaar de hoogste toppen. In Cannes ging de Gouden Palm dit jaar naar Titane van Julia Ducournau. En op het festival van Venetië ging de hoofdprijs dan weer naar haar landgenote Audrey Diwan, die met L’Évenement onderzoekt welke eenzame weg jonge vrouwen moeten afleggen om vrij te beslissen over hun eigen lichaam. Met Power of the Dog, de nieuwste van Jane Campion, zou het bovendien weinigen verbazen als die succesreeks zich ook in 2022 voortzet.