"Niemand is alleen": paus Franciscus en kardinaal Jozef De Kesel steken gelovigen hart onder de riem
Paus Franciscus heeft tijdens de kerstviering in de Sint-Pietersbasiliek de gelovigen opgeroepen om "het kleine te omarmen" en "de zwakkeren te helpen". "Niemand is alleen", zei de paus. Net als vorig jaar begon de viering al om 19.30 uur in plaats van om 21.30 uur. In Mechelen heeft kardinaal Jozef De Kesel een gelijkaardige oproep gedaan in de middernachtmis. "Alleen solidariteit kan redding brengen", zei De Kesel in zijn homilie in de Sint-Romboutskathedraal.
Ongeveer 2.000 gelovigen hebben in de Sint-Pietersbasiliek in Rome de traditionele kerstmis van de paus gevolgd. Dat gebeurde met mondmasker en op voldoende afstand van elkaar.
Samen met meer dan 200 priesters, bisschoppen en kardinalen droeg de 85-jarige paus Franciscus de kerstmis op. Hij hield een pleidooi voor nederigheid en nodigde de gelovigen uit om "het kleine te omarmen". In zijn preek drong hij erop aan om de armen en de zwakkeren te helpen.
"Net als vorig jaar begon de nachtmis van Kerstmis al om 19.30 uur en niet om 21.30 uur, zoals in de jaren voor de coronapandemie. Vorig jaar moest het vroeger, want er was een avondklok in Italië en iedereen moest om 22 uur alweer thuis zijn. Nu gaat het ondanks omikron veel beter in Italië en dus konden de Italianen tijdens het traditionele kerstavonddiner rechtstreeks de mis van de paus volgen", zegt onze correspondent Andrea Vreede.
Omstreeks 21 uur werd het beeld van baby Jezus in de kribbe gelegd in de Sint-Pietersbasiliek.
Kardinaal Jozef De Kesel pleit voor solidariteit tijdens middernachtmis in Mechelen
In Mechelen had kardinaal Jozef De Kesel een gelijkaardige boodschap tijdens de middernachtmis. De Kesel verwees onder meer naar de coronapandemie en de overstromingen in Wallonië. "Alleen solidariteit kan redding brengen. Alleen solidariteit garandeert echte vrijheid", zei De Kesel.
Alleen solidariteit kan redding brengen
Ook dit jaar kunnen we Kerstmis niet vieren zoals we dat gewoon zijn. De pandemie die we slechts moeizaam onder controle krijgen, laat dit niet toe. Ze legt stevige beperkingen op. Beperkingen die niet alleen ons samenkomen treffen, maar ook voor veel ellende zorgen voor zoveel mensen, niet alleen bij ons maar wereldwijd.
Toch is Kerstmis onverminderd doortrokken van een diepe vreugde. “Vrees niet want ik verkondig u een grote vreugde, die bestemd is voor heel het volk”. Zo klinkt de boodschap aan de herders. Geen boodschap over nieuwe ideeën, geen nieuwe levensbeschouwing, geen nieuwe godsdienst. Alleen de boodschap dat er een kind is geboren. Maar wel een bijzonder kind. Want van dit kind wordt gezegd: “Heden is u een Redder geboren”.
Een “redder”. Het is een woord dat we niet zo vanzelfsprekend in de mond nemen. We zijn eerder op onze hoede voor leiders of ideologieën die zich opwerpen als de oplossing van al onze problemen. Veeleer bescheidenheid en eenvoud sieren de ware leiders. Vandaar onze argwaan tegenover hen die met al even radicale als simpele statements de uitdagingen te lijf gaan. Want die uitdagingen zijn er vandaag.
Er is niet alleen de ellende van de pandemie. Er is en blijft de groeiende armoede wereldwijd. Ook bij ons. Te grote ongelijkheid tussen mensen ondergraaft de sociale vrede. Het is niet goed als mensen het gevoel hebben dat naar hen niet geluisterd wordt, dat ze niet meetellen, er niet bij horen. Migratie heeft daar alles mee te maken: mensen op de vlucht voor armoede of voor uitzichtloze situaties. Ze beroert veler harten. De situatie van deze mensen is soms zo schrijnend. Hoevelen zijn al niet verdronken in de Middellandse Zee. Nog onlangs zijn zevenentwintig mensen, waaronder kinderen, omgekomen in de Noordzee. Tijdens zijn bezoek deze maand aan het migrantenkamp op Lesbos sprak paus Franciscus van “een koud kerkhof zonder grafstenen”. Zeker, ze zijn slachtoffer van mensensmokkelaars. Maar hoe komt het dat ze hun hoop alleen daar nog kunnen zoeken? Laten we toch beseffen: ze zijn niet allereerst problemen, maar mensen. Mensen op zoek naar een meer menswaardig bestaan. Waar ligt de grens tussen wettelijkheid en menselijkheid?
Ook de overstromingen in de streek van Luik en elders in Wallonië deze zomer blijven in ons geheugen hangen. De ravage was enorm. Maar ook de solidariteit die erop volgde. Hartverwarmend. Deze ramp toont nogmaals hoe ernstig de opwarming van de aarde moet genomen worden. En hoe die niet alleen te maken heeft met hoe we omgaan met de aarde, maar evenzeer met elkaar. En vooral met mensen die arm zijn of in nood. Want, zoals Paus Franciscus het zegt, de schreeuw van de aarde is ook de schreeuw van de armen.
Te midden van alle uitdagingen en de onzekerheid en angst die ze met zich meebrengen, klinkt vandaag de kerstboodschap: “Heden is u een redder geboren”. Een vreemde boodschap: een kind dat redt. Ja, in dat kind komt God zelf ons tegemoet. Wel een verrassende God. Niet zoals we Hem in onze onmacht en verlangens projecteren. Hij heeft geen ideologische noch politieke strategie. Tenzij dit ene: ons bestaan delen en zelf ervaren wat het is een mens te zijn. Eén van de onzen worden en delen in alles wat menselijk is, ook in onze onmacht en broosheid. Dat is het mysterie dat we vieren: dat God ons bestaan heeft willen delen. Mens zijn: dat is zijn strategie.
Alleen solidariteit kan redding brengen. Alleen solidariteit garandeert echte vrijheid. Reeds zijn geboorte is één en al teken van die solidariteit. En van weerloosheid. Een pasgeboren kind in een kribbe: van enig spektakel is geen sprake. Hij is niet alleen één van ons geworden. Hij is ook de minste geworden, solidair met allen die in deze wereld van geen tel zijn. En Hij is dat altijd gebleven. Zo heeft Hij geleefd. Zo is Hij gestorven. Het is het tegendeel van de onverschilligheid en het terugplooien op zichzelf die onze samenleving zo bedreigen.
“Heden is u een redder geboren”. Vergeet doorheen al de glitter waarmee Kerstmis gevierd wordt toch niet haar oorspronkelijke betekenis: dat God mens is geworden opdat ook wij in alle waarheid mensen zouden zijn, met en voor elkaar. Dat is de enige eer die Hij hier zoekt. En ze is bron van vrede en geluk voor alle mensen. Die vrede en dat geluk wens ik u toe in het komend jaar.
Zalig Kerstmis!