‘Pools Watergate’ zet vraagtekens bij eerlijk verloop Poolse verkiezingen

Uit onderzoek van de onafhankelijke internetwaakhond Citizen Lab blijkt dat de Poolse oppositie tijdens de verkiezingscampagne is afgeluisterd met de beruchte Israëlische spionagesoftware Pegasus. De hack werpt een ander licht op de verkiezingen van twee jaar geleden. De zittende partij Recht en Rechtvaardigheid (PiS) haalde nipt de benodigde meerderheid in het parlement, die ze vervolgens gebruikte om haar macht verder te consolideren. De oppositie zet nu grote vraagtekens bij het eerlijke verloop van die verkiezingen.

Volgens senator Krzysztof Brejza, die destijds campagneleider was van grootste oppositiepartij Burgerplatform (PO), zitten de Poolse autoriteiten achter de hack. Zijn telefoon is in een halfjaar maar liefst 33 keer gehackt. Sms’jes van zijn telefoon belandden vervolgens bij televisiezender TVP, een mondstuk van de regering. De zender bewerkte de berichten en bouwde er een lastercampagne omheen.

Volledige toegang

Volgens Brejza een duidelijk teken dat de Poolse autoriteiten achter de hacks zaten. Hij is niet de enige. Twee andere prominente Polen zijn ook gehackt: aanklager Ewa Wrzosek en advocaat Roman Giertych, die beiden bekendstaan als critici van de regering. “Een doelgerichte vernietiging van het openbare leven en de democratie”, stelt Brejza.

De hack werd vorige week naar buiten gebracht door persdienst Associated Press en het Canadese onderzoeksinstituut Citizen Lab, dat telefoons analyseert die vermoedelijk met Pegasus zijn gehackt. De software geeft volledige toegang tot een apparaat en biedt onder meer de mogelijkheid om mensen met hun eigen telefoon af te luisteren. Afgelopen zomer onthulden onderzoekers dat wereldwijd vele honderden journalisten, mensenrechtenactivisten, rechters en politici waren gehackt.

De slachtoffers van het ‘Poolse Watergate’ wijzen naar de overheid, maar verschillende bewindspersonen ontkennen dat de regering de oppositie bespioneert of Pegasus gebruikt voor politieke doeleinden. Softwareproducent NSO onthult de identiteit van zijn klanten niet en kan dus niet bevestigen of Pegasus aan Polen is verkocht. Wel lag de Poolse regering in 2019 onder vuur voor de vermoedelijke aanschaf van de software, maar die kwestie bleef onopgehelderd.

Getroffen senator Brejza benadrukt dat dit verder gaat dan afluisteren alleen; gegevens van zijn telefoon zijn gebruikt “om een andere werkelijkheid te creëren”. Zijn partijgenoot Radoslaw Sikorski, lid van het Europees Parlement, zegt dat het schandaal Polen in dezelfde categorie plaatst als andere autoritaire regimes.

Schandalen negeren

Regeringspartij PiS wordt achtervolgd door corruptiezaken en andere incidenten. Over het algemeen lijkt dat de Poolse regering niet te deren. Publieke omroep TVP fungeert als doorgeefluik van de regering en laat zulke schandalen links liggen in de berichtgeving. Het Openbaar Ministerie staat onder controle van justitieminister Ziobro van de uiterst rechtse coalitiepartner Solidair Polen (SP), waardoor gevoelige zaken worden geseponeerd. Maar dit afluisterschandaal lijkt niet zomaar te willen verdwijnen.

Senator Brejza vermoedt dat zijn gehackte telefoon het topje van de ijsberg is en moedigt zijn collega’s aan hun toestel ook te laten testen. In een interview met dagblad Rzeczpospolita zegt de senator dat er naar zijn mening een geheime zitting van het Poolse parlement moet komen, waarbij precies uit de doeken wordt gedaan wie en wat is afgeluisterd. Daarna moeten de verantwoordelijken ontslag nemen, meent Brejza, onder wie PiS-partijleider Jaroslaw Kaczynski.

Op de kritische televisiezender TVN24 noemde een oud-premier Watergate klein bier in vergelijking met wat er in Polen gebeurt. “We kunnen onze conclusies voor de komende verkiezingen al trekken.” In 2023 gaan de Polen opnieuw naar de stembus.