Van de heropening van de scholen tot de quarantaines: omikron doet vragen rijzen over geldende afspraken

De vijfde coronagolf spoelt met een ongeziene kracht over ons land. In een week tijd zijn de besmettingen verdubbeld, tot een piek van 16.000 besmettingen per dag. Sinds afgelopen zondag is ook het aantal patiënten in de ziekenhuizen weer licht toegenomen. Enkel op intensieve zorg en in de mortuaria laat het omikron-effect zich nog niet voelen. Maar hoelang nog?

De nieuwe variant zet alle coronawetten op hun kop. In tegenstelling tot vorige varianten is omikron een pak besmettelijker. Wie besmet is, steekt ook sneller anderen aan. Liefst 10 procent van de bevolking zou op hetzelfde moment besmet kunnen raken. Tegelijk lijkt een besmetting minder ernstige symptomen te veroorzaken dan de vorige varianten. Deze nieuwe eigenschappen roepen vragen op over het huidige beleid, zoals de heropening van de scholen.

Zoals het er nu naar uitziet, gaan de scholen volgende week weer open. De experts en de koepels zien alvast geen reden om het niet te doen. Ook het coronacommissariaat gaat ervan uit dat de scholen gewoon kunnen herstarten. Momenteel geldt dat leerlingen vanaf zes jaar een mondmasker moeten dragen. Leerkrachten moeten dat niet als ze vooraan in de klas lesgeven en als er genoeg afstand is tussen hen en de leerlingen. CO2-meters zijn verplicht in de klaslokalen.

Biostatisticus Geert Molenberghs (UHasselt/KU Leuven) denkt dat het met deze maatregelen moet lukken om de scholen te openen, maar maakt wel een belangrijke kanttekening. “We moeten het goed blijven opvolgen”, zegt hij. “Nergens in de wereld is er al veel ervaring met scholen die opengaan midden in de omikrongolf.” Eerder in de crisis zijn scholen meermaals een motor gebleken voor de verspreiding van het virus.

Personeelstekort

Morgen zullen de maatregelen onder de loep genomen worden op een vergadering van de ministers van Volksgezondheid, waar ook de onderwijsministers gehoord zullen worden. “Het zal niet verbazen dat het mijn vaste wil en ambitie is om de scholen na de kerstvakantie opnieuw open te laten gaan”, zegt Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts (N-VA). “Voor Kerstmis hebben we hiervoor al een kader vastgelegd in samenspraak met het onderwijsveld en de experts.”

De onderwijsvakbonden reageren afwachtend, maar houden hun hart vast. “De leerlingen moeten een mondmasker dragen, maar dat neemt niet weg dat de verluchting vaak ondermaats is. Zo zijn sommige scholen nog altijd niet in orde met de verplichte CO2-meters”, zegt Nancy Libert van de socialistische vakbond ACOD. “Als er geen nieuwe maatregelen worden aangekondigd, is de vraag vooral hoelang de scholen open zullen blijven. Want er moeten natuurlijk ook nog voldoende leerkrachten zijn om les te geven.”

Niet alleen het onderwijs vreest een personeelstekort. Volgens werkgeversorganisaties VBO en Unizo dreigen bedrijven stil te vallen als er geen versoepeling komt van de quarantainestrategie. Onder meer Frankrijk voerde zo’n versoepeling al door. Op dit moment moet je sowieso in quarantaine als je een hoogrisicocontact hebt gehad met iemand die besmet is. Na vijf dagen moet je dan een PCR-test afleggen. Pas als die negatief is, vervalt de quarantaineperiode. Wie gevaccineerd is en dagelijks een negatieve zelftest afneemt, kan ook al na vier dagen weer vrij rondlopen.

In ons land ligt er nu een voorstel op tafel om hoogrisicocontacten niet langer te testen, tenzij ze zelf symptomen vertonen. We hebben immers niet genoeg tests en labocapaciteit om iedereen straks te testen. Het gevolg is wel dat er ook aan de quarantaineplicht moet worden gesleuteld. Als het van de wetenschappers afhangt, blijft de quarantaine behoorlijk streng, zeker voor niet-gevaccineerden. Anders geven we het virus vrij spel, klinkt het. Maar coronacommissaris Pedro Facon pleit net voor een versoepeling.

Geen quarantaine meer

De ministers van Volksgezondheid bogen zich gisteravond over een aanpassing van de test- en quarantainestrategie. Bij afloop zaten ze op de piste van Facon. Wie minder dan zes maanden geleden zijn laatste prik kreeg, zou dan niet langer in quarantaine moeten, op voorwaarde dat hij of zij geen symptomen heeft. Wie enkel nog wacht op een boosterprik, zou minstens drie dagen in afzondering moeten, zoals nu. Niet-gevaccineerden zouden tien dagen in quarantaine moeten.

Dat je niet meer in quarantaine moet, wil trouwens niet zeggen dat de contactopsporing vervalt. “Een patiënt moet nog altijd zijn of haar risicocontacten doorgeven, zodat zij gecontacteerd kunnen worden”, zegt een politieke bron. “Wie dan geboosterd is en geen symptomen heeft, hoeft wellicht niet in quarantaine.” Helemaal definitief was deze beslissing gisteravond nog niet. Eerst moesten nog een aantal technische zaken worden uitgeklaard, klinkt het. Om 14 uur vanmiddag komen de ministers opnieuw samen om de knoop door te hakken.

Intussen staat er donderdag ook al een Overlegcomité gepland. De bedoeling daarvan is om de impact van omikron op de epidemiologische situatie te bekijken en na te gaan of de maatregelen die momenteel gelden moeten worden bijgestuurd.