Dit artikel verscheen voor het eerst op 6 januari 2022

Praktisch

Aard van de wandeling

Langere tocht over vlak terrein, voor een groot deel over verharde wegen.

Afstand

14,1 km

Signalisatie

Rode driehoek. Er zijn tal van andere tochten mogelijk en de rode kan je indien nodig ook op sommige plaatsen inkorten.

Parking/Start

Parking Kerk Aldeneik of kerk Heppeneert (Maaseik).

Meer info

www.wandeleninlimburg.be

Als klein devoot menneke moesten wij mee op bedevaart, in Heppeneert. Onderweg in de bus met één koster en tal van vrouwen van middelbare leeftijd, zei ons moeder terwijl ze naar buiten wees: “Zie je dat brugje daar? Daar heeft de Kaartridder zijn ziel verkocht aan de duivel!”

Zoiets komt binnen bij een tienjarige. Maar nu weten dat haar verhaal - de locatie meer bepaald - niet helemaal juist zat. Dankzij gids Stef Hendrix (51) van de stad Maaseik waarmee we afspreken. Maar we beginnen dit verhaal aan de kerk in Aldeneik. Een juweeltje. Half romaans, half gotisch, met prachtige houten plafonds waarop taferelen uit het Oude Testament staan afgebeeld. Mozes kijkt op ons neer met de tien geboden in de hand.

Heks

Aldeneik is onder meer gekend om de legendes rond de heilige zussen Harlindis en Relindis. Maar dat verhaal bewaren we voor later. Onze aandacht nu gaat naar een merkwaardig raampje in de muur in de zijkant van de kerk. Achter het venstertje dat je kan opendoen, is een zwartgrijze steen in de muur gemetseld.

“De Kleefsteen”, zegt onze gids. “Het verhaal wil dat mensen dachten dat er vroeger een heks in hun dorp woonde. De vrouw ging op een dag ter communie. Toen ze de hostie aangeboden kreeg van de pastoor, viel die uit haar mond. Een bewijs dat haar lichaam bezeten was door de duivel en daardoor het lichaam van Christus afstootte. De vrouw wilde de hostie oprapen en opeten om te bewijzen dat ze geen heks was. Maar toen ze de hostie wilde pakken, bleven haar vingers aan de steen kleven. Dat was voldoende bewijslast voor de inwoners. De vrouw werd op de markt van Maaseik verbrand.”

Onder de brug

De Markt in Maaseik biedt ondertussen een meer vredige aanblik. De gebroeders Van Eyck kijken vanonder een grote witte tent toe hoe er rond hun standbeeld geschaatst wordt tijdens de feestdagen. We zijn de rode driehoek aan het volgen, een wandeling van 14 kilometer die Aldeneik verbindt met Maaseik en Heppeneert. Een erg afwisselende tocht vol natuur én cultuur. Met open velden met kerktorens en een molen in de verte. Met een passage onder de Maasbrug. En met een stuk langs het inmiddels beruchte muurtje in Heppeneert waar het water van de Maas in de zomer van 2021 nét niet overheen stroomde. Nu is de oude bedding van de Maas weer te zien en de weilanden zitten vol ganzen.

(lees verder onder de foto’s)

Ex Voto

Heppeneert is een bedevaartsoord. “Honderden jaren geleden vond een meisje een aangespoeld beeldje. Daarop blikt de heilige Johannes omhoog en lijkt Maria te berusten in het lot van haar zoon. Waarschijnlijk was het een onderdeel van een triptiek, waarbij in het midden Jezus aan het kruis was afgebeeld.”

Er werd een kapel gebouwd in Elen waar het beeldje werd gevonden. Maar die bleek door de enorme interesse al snel te klein. De kapel werd enkele malen vergroot, maar uiteindelijk kwam het beeldje in de kerk van Heppeneert terecht. De muren hangen er vol ex voto’s: dankbetuigingen van mensen die er hulp en steun hebben gevonden. Tot in Wetteren en Rotterdam toe.

Ruiten en harten

Maar hoe zat het dan met die duivel in Heppeneert? “Ah, het verhaal van de Kaartridder,” zegt Stef. Hij neemt ons mee naar buiten en wijst ons een ingemetselde grafsteen aan. In het reliëf zien we harten en ruiten staan, maar de schoppen en klaveren zijn door de tand des tijds weggevreten. “De legende vertelt over een ridder die na de dood van zijn vrouw alleen nog maar zijn geld wilde verbrassen aan drank en vertier. Dobbelen, gokken, kaarten… Maar zijn fortuin raakte op. De duivel kreeg er lucht van en bood hem aan zijn gokleven verder te laten leiden, op voorwaarde dat hij zijn ziel zou verkopen. De ridder tekende een contract met bloed. Op de dag dat de verkoop van de ziel zou plaatsvinden, moest de ridder naar een brugje komen, iets verderop van de kerk.”

We zijn weer op pad, nu via een paadje achter het Mariapark. We slaan linksaf een modderig wegje in en houden na enkele honderden meters halt. De rode weg gaat rechtdoor, maar aan het kruispunt met de gele en paarse wandeling ligt 30 meter verderop een brugje waar de Zanderbeek stroomt. “Dit is het duivelsbrugje,” zegt Stef. “Hier moest de ridder zijn ziel verkopen. De dorpelingen zagen hem vertrekken op zijn paard. Plots merkte de ridder dat er nog iemand op het paard zat: de heilige Gertrudis. Toen de duivel hen zag aankomen en Gertrudis herkende, schrok hij zo hard dat hij in een bliksemschicht verdween. De ridder besloot vanaf toen weer zijn leven op het juiste spoor te zetten. In soberheid en met goede daden voor de minderbedeelden.”