Nog nooit zoveel positieve tests in één week in Nederland, ook nieuwe coronaminister sceptisch over snel einde van lockdown

Lees alles over het coronavirus in dit dossier.

De omikronvariant van het coronavirus raast als een wervelwind door Nederland. In de afgelopen zeven dagen zijn dus 201.536 positieve tests vastgesteld, vorige week meldde het Nederlandse gezondheidsinstituut RIVM 113.554 positieve tests. In een week tijd is het aantal nieuwe gevallen daarmee met 77,5 procent toegenomen en in twee weken tijd zelfs met bijna 139 procent. Het cijfer betekent dat 1 op elke 88 Nederlanders in de afgelopen week te horen kreeg dat het virus bij hem of haar is vastgesteld.

Experts reageren niet verbaasd op het nieuwe record. “Door de hoge besmettelijkheid van omikron is dit geen onverwachte stijging. Dit zal nog wel even doorgaan”, zegt viroloog Bert Niesters tegen het AD.

In de ziekenhuizen is de nieuwe golf gelukkig nog niet te zien. Er is nog altijd een daling in het aantal opnames, al vlakt die wel af. De Nederlandse ziekenhuizen hebben in de afgelopen week in totaal 873 coronapatiënten opgenomen omdat hun klachten ernstig waren. Voor het eerst sinds oktober komt dat aantal onder de duizend uit. Van de 873 belandden 143 patiënten op een intensive care en ook dat is het laagste aantal sinds november. Het RIVM registreerde verder 116 sterfgevallen door corona, tegen 189 vorige week en 445 ongeveer een maand geleden.

In de afgelopen week belandden concreet 11 procent minder nieuwe patiënten met corona in het ziekenhuis dan in de week ervoor. In de laatste weken van december rapporteerde het RIVM nog een daling van het aantal nieuwe ziekenhuisopnames van respectievelijk 33 procent en 26 procent.

Er is inmiddels een nieuwe Nederlandse regering en dus ook een nieuwe minister van Volksgezondheid: Ernst Kuipers (D66) heeft de fakkel overgenomen van Hugo de Jonge (CDA). Die verhuist naar Binnenlandse Zaken, waar hij verantwoordelijk wordt voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke ordening. Kuipers toonde zich maandagavond sceptisch over het loslaten van de harde lockdown in Nederland, net als zijn voorganger vorige week al.

De leden van het OMT komen morgen/woensdag weer bijeen over de laatste prognoses van het Nederlandse gezondheidsinstituut RIVM over de coronapandemie. Donderdag is er politiek overleg. Vrijdag volgt dan het besluit en is er weer een persconferentie voor de bevolking. 

Daarbij staan Kuipers en zijn collega’s voor het blok: de roep om versoepelingen klinkt luid in Nederland, zeker bij sportclubs, winkels en horeca. Maar tegelijkertijd schetst het OMT dat voorzichtigheid geboden is. Hoewel de nieuwe omikronvariant ‘de helft tot twee derde’ minder ziekenhuisopnames oplevert, stijgt het aantal bezette bedden wel in landen waar de omikronpiek al eerder naderde.

Als de situatie van die landen wordt vertaald naar Nederland, dan zouden daar twee keer zoveel coronapatiënten moeten worden opgenomen als in het voorjaar van 2020, toen het aantal bezette bedden een record bereikte. Zo’n piek kunnen de Nederlandse ziekenhuizen niet aan. Dus als het kabinet al wil versoepelen, dan kan het hoogstens op kleine onderdelen.

In de besluitvorming neemt het kabinet ook een nieuwe mondmaskerrichtlijn mee van het OMT. Volgens de adviseurs heeft het (zelfgemaakte) textiele mondmasker zijn tijd gehad in Nederland. Met de zich snel verspreidende omikronvariant vinden de virologen dat iedereen binnen een mondneusmasker moet dragen waarvan op de verpakking staat dat het geschikt is voor medische doeleinden. (In jargon: minstens type II).

Deze chirurgische mondmaskers beschermen beter tegen virusdeeltjes en verkleinen dus de kans op infectie of het doorgeven van corona. Ook op drukke plekken buiten - winkelstraten, demonstraties, markten - zou dat masker op moeten, vinden de experts. De wending volgt op jarenlang gezwabber - kapje op, kapje af - rond het Nederlandse mondmaskerbeleid. 

De nieuwe coronaminister wil overigens met een bredere blik naar de coronabestrijding kijken, liet hij maandag verstaan. De focus van het vorige kabinet op vooral de zorg is in zijn ogen niet houdbaar. “We moeten echt langetermijnbeleid gaan maken, om de doodeenvoudige reden dat dit niet meer weg gaat”, zei Kuipers nadat Hugo de Jonge het stokje had overgedragen op het ministerie van Volksgezondheid.

Nu wordt er “heel sterk naar één specifiek model gekeken van het RIVM, over verwachte aantallen besmettingen en ziektegevallen”, aldus Kuipers. “De vraag zal wezen, kan je er ook andere modellen naast zetten, een breder palet berekenen, en zo iets meer zekerheid krijgen.” Daarbij denkt hij niet alleen aan modellen over de zorgbezetting, maar ook over economische impact. “Dat soort facetten moeten we meenemen.”