Vivaldi-regering wacht nog twee maanden politieke zenuwspelletjes rond de kernuitstap

Als het van de groenen afhangt uiteraard wel. Kort samengevat oordelen Groen en Ecolo dat het rapport van de nucleaire waakhond weinig toevoegt aan de discussie over de kernuitstap. Als het rapport iets duidelijk maakt voor hen, dan is het dat het nucleaire verhaal ten einde is in ons land. Aangezien uitbater Engie Electrabel moet willen opdraaien voor de kosten van de renovatiewerken van de twee jongste kerncentrales. Het energiebedrijf heeft al gezegd dat het dat niet langer ziet zitten.

Volgens vicepremier Petra De Sutter is het ‘case closed’. Ook al omdat een verlenging alleen kan doorgaan als een aantal veiligheidswerken worden uitgesteld. “Dat is niet aan de orde”, vindt De Sutter. Er kan niet worden toegegeven op de veiligheid van nucleaire installaties. En dan is er nog een probleem met de timing, aangezien de Europese Commissie zijn zeg zal willen doen over een nucleaire verlenging. Dat proces kan jaren aanslepen.

Ook Vooruit reageert lauw op het rapport van de nucleaire waakhond. De Vlaamse socialisten sluiten zich grotendeels aan bij de conclusies van de groenen: dit rapport verandert weinig aan de discussie. “Het enige wat ik hieruit leer, is dat als de kernuitstap alsnog niet zou kunnen doorgaan zoals gepland, dat we desnoods het zogenaamde plan B nog kunnen proberen uitvoeren. Dat is interessant, maar het verandert ons standpunt in het debat niet”, zegt federaal parlementslid Kris Verduyckt. Bij PS klinkt hetzelfde geluid.

Zenuwen op rechts

Bij Open Vld en CD&V, de centrumrechtse coalitiepartijen, wordt het FANC-rapport anders ontvangen. Dat hoeft niet te verbazen: het is op hen dat de druk van MR en N-VA het meest voelbaar is. Die twee partijen ijveren al maanden - de een vanuit de regering, de ander vanuit de oppositie - voor een nucleaire verlenging. Dat Open Vld-voorzitter Egbert Lachaert in zijn eigen kiescampagne in 2020 heeft gepleit tegen de kernuitstap, is koren op hun molen.

An sich lijkt Open Vld klaar om de kernuitstap uit te voeren. In december heeft premier Alexander De Croo laten verstaan dat hij een nucleaire verlenging als “heel weinig waarschijnlijk” aanziet. Maar dat wil nog niet zeggen dat het de liberalen helemaal lekker zit. In de verste verte niet. 

Een hoge bron zegt: “Niemand heeft ooit beweerd dat het technisch gezien niet kan, de jongste kerncentrales langer openhouden. Daar zit het probleem ook niet voor een nucleaire verlenging. Maar uiteraard wordt dit rapport nu door Bouchez weer aangehaald om zijn gelijk te bewijzen... En door de energiecrisis wordt dit debat moeilijker en moeilijker. Mensen liggen wakker van hun energiefactuur en wijten dat aan de hoge gasprijzen.”

Onderzoek heeft aangetoond dat het plan om de kernuitstap op te vangen met de bouw van nieuwe energiecentrales - in de eerste plaats twee grote nieuwe gascentrales - een verwaarloosbare impact heeft op onze energieprijzen. Die worden immers op Europees niveau bepaald. Maar de liberalen vrezen dat een groot deel van de bevolking dit toch anders aanvoelt. Het ‘frame’ rond de kernuitstap zit niet goed, klinkt het. Dat minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) er communicatief niet in slaagt om de onrust weg te nemen, zorgt voor extra blauwe hoofdbrekens. “Dit wordt nog ellende tot in maart. Bouchez zal niet stoppen. Die zit op een goudader.”

Voorzitter Egbert Lachaert probeert intussen de fall-out voor zijn partij te beperken. De regering heeft zich al akkoord verklaard met extra investeringen in nucleaire technologie van de toekomst: de zogenaamde SMR’s. Als het van Lachaert afhangt wordt straks ook het artikel 3 in de wet op de kernuitstap geschrapt. In dat bewuste artikel staat een verbod op de bouw van kerncentrales in ons land na eind 2025. Voor Lachaert is dat onzinnig.

Deadline maart

Op 18 maart zal de regering een definitieve beslissing nemen over de kernuitstap. Dan moet duidelijk worden of de toekomstige gascentrale in Vilvoorde een vergunning heeft of niet. Als dat het geval is, dan kan de kernuitstap doorgaan zonder probleem en is het debat beslecht. Als dat niet het geval is - wat intussen bijna zeker lijkt - dan moeten de subsidies die zijn toegekend aan het project in Vilvoorde worden herverdeeld. In Wallonië hebben twee nieuwe gascentrales wel al een vergunning beet. Netbeheerder Elia heeft maandag laten weten dat zo’n herverdeling technisch gezien alvast mogelijk is.

Hoe dan ook: we lijken vertrokken voor nog twee maanden politieke zenuwspelletjes rond de kernuitstap. Zo blijft CD&V - strategisch? - vaag over haar standpunt. In december heeft de partij zich weliswaar geëngageerd om de kernuitstap door te voeren, maar vandaag vertelt partijvoorzitter Joachim Coens dat hij alle opties nog wil openhouden tot maart. “Voor mij ligt alles op tafel”, reageert hij aan de telefoon. “Ik wil absolute zekerheid voordat er een beslissing valt. Dat is toch normaal?”

Als het van N-VA-voorzitter Bart De Wever afhangt, moet er niet getwijfeld worden. Volgens hem hebben De Croo en Van der Straeten “geen poot meer om op te staan” door het rapport van de nucleaire waakhond. “Tijd voor ratio”, zegt De Wever. Toeval of niet: Bouchez gooit het retorisch over dezelfde boeg. “Onze standpunten zijn niet dogmatisch. We laten ons leiden door de wetenschap.”