Rusland en VS blijven op pad van dialoog over crisis aan Oekraïense grens na "open en zinvol" topoverleg
Rusland en het Westen zullen ook de komende weken in dialoog blijven gaan over de situatie aan de Oekraïense grens en het veiligheidsvraagstuk in Europa. Een gesprek tussen de Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov en zijn Amerikaanse collega Blinken was "open en zinvol", bevestigden beiden achteraf. De VS zal volgende week ook schriftelijk antwoorden op een aantal veiligheidseisen die Rusland eerder had gesteld.
De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov en de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken spraken elkaar vandaag in de Zwitserse stad Genève. Het was de eerste persoonlijke ontmoeting op zo'n hoog diplomatiek niveau sinds Rusland is begonnen met het samenbrengen van tienduizenden soldaten aan de Oekraïense grens. De Amerikaanse president Joe Biden en zijn Russische collega Vladimir Poetin spraken elkaar wel al eens via videoverbinding.
Beide ministers temperden bij aanvang van het gesprek echter de verwachtingen. Concrete oplossingen verwachtten ze niet vandaag. Maar na afloop van het anderhalf uur durende gesprek keken ze beiden met enige tevredenheid terug. "Het was een open en zinvol gesprek", klonk het aan beide kanten tijdens de afzonderlijke persconferenties.
Bekijk de reportage uit "Het Journaal" met enkele verklaringen bij aanvang van het gesprek tussen Lavrov en Blinken:
Blinken had het achteraf niet over "onderhandelingen", maar over een "open uitwisseling van bezorgdheden en ideeën". "Lavrov en ik begrijpen nu beter wat de bezorgdheden van de andere zijn."
Lavrov maakte naar eigen zeggen tijdens het gesprek nog eens duidelijk dat Rusland niet van plan is om Oekraïne binnen te vallen en zei te hopen dat de emoties wat zullen afkoelen. Blinken heeft naar eigen zeggen een aantal ideeën op tafel gelegd "om de spanningen te verminderen en de veiligheid te verhogen".
De twee heren lieten achteraf verstaan dat dit gesprek "niet het einde van de dialoog is", zoals Lavrov het verwoordde. Blinken beloofde Lavrov dat de Verenigde Staten volgende week schriftelijk zullen antwoorden op een aantal eisen die Rusland onlangs heeft geformuleerd, over het veiligheidsvraagstuk in Oost-Europa. "Maar Rusland zal ook een antwoord op onze bezorgdheden moeten formuleren."
Volgens Lavrov zetten de Verenigde Staten de situatie aan de Oekraïense grens op de voorgrond, maar "ze moeten zich concentreren op de essentie van onze voorstellen". Rusland wil onder meer dat Oekraïne nooit lid kan worden van de NAVO en dat de NAVO haar troepen en wapens weghaalt uit Oost-Europa. Ook het toenemende aantal westerse wapens en militaire experts in Oekraïne baart Rusland zorgen.
Het antwoord van de Verenigde Staten op die eisen zal duidelijk maken "of we op het goede pad zijn", zei Lavrov. Maar zowel hij als Blinken benadrukte dat de gesprekken ook daarna zullen voortgaan.
Blinken maakte wel duidelijk dat het Westen daarbij een regel zal hanteren. "We zullen niets beslissen over Oekraïne zonder Oekraïne, niets over de NAVO zonder de NAVO en niets over Europa zonder Europa."
Lavrov en Blinken maakten een afspraak om elkaar weldra nog eens persoonlijk te ontmoeten en sloten ook een topontmoeting tussen Biden en Poetin niet uit.
Spanning aan de Russisch-Oekraïense grens, een woordje uitleg
Rusland heeft de voorbije weken tienduizenden soldaten samengebracht aan de grens met Oekraïne. Het Westen ziet dat als een vorm van agressie en vreest dat de Russische president Poetin Oekraïne wil binnenvallen.
Maar voor Poetin gaat het om een verdedigingsstrategie, omdat Rusland zich bedreigd voelt door de NAVO, het westerse militaire bondgenootschap dat de voorbije jaren alsmaar verder is uitgebreid naar het oosten, inclusief landen die voorheen tot de Russische invloedssfeer behoorden.
Rusland vraagt nu schriftelijke garanties aan de NAVO dat landen als Oekraïne en Georgië nooit zullen toetreden terwijl ze die belofte wel kregen op een NAVO-top in 2008. Moskou wil ook dat de NAVO zich terugtrekt uit alle nieuwe lidstaten zoals Polen of de Baltische staten.
Er wordt al geruime tijd op verschillende niveaus druk diplomatiek overleg gepleegd tussen het Westen en Rusland om het conflict niet te laten escaleren. De NAVO is bereid om over Russische gevoeligheden te praten, zoals ontwapening in Europa, maar benadrukt dat Rusland niet kan bepalen wie wel of niet lid kan worden van het bondgenootschap.
Gaan we naar een militaire confrontatie op het Europese continent met als inzet Oekraïne? Poetin lijkt de sleutel in handen te hebben. Hij bepaalt uiteindelijk hoe ver Rusland wil gaan om zijn zin te krijgen. Het Westen waarschuwt dat Rusland zware sancties staat te wachten mocht het overgaan tot een militaire escalatie.