Afgelopen zaterdag was het zover: het vaccinatieprogramma Covax verdeelde sinds haar lancering 1 miljard dosissen in lage-inkomenslanden. Een belangrijke mijlpaal, die de organisatoren uitvoerig in de kijker zetten. Een belangrijke mijlpaal, zolang we niet verder kijken dan onze neus lang is. Want de oorspronkelijke ambitie werd ondertussen al gehalveerd. Rijke landen hamsteren nog steeds enorme hoeveelheden vaccins en doneren met regelmaat van de klok dosissen die op het punt staan te vervallen. Zo blijft de enorme vaccinatiekloof in stand. Amper 5 procent van de bevolking in lage-inkomenslanden is volledig gevaccineerd, tegenover bijna 70 procent in rijkere landen. Meer dan 40 procent van de wereldbevolking heeft nog steeds geen enkele prik gekregen.

Die afstand kan nochtans overbrugd worden. Via een waiver kunnen landen namelijk beslissen tot een tijdelijke opheffing van de patenten op vaccins. Zo’n vrijstelling werd in het verleden al meermaals toegepast om andere gezondheidscrisissen aan te pakken. Ook nu ligt dit voorstel op tafel. Meer dan honderd landen en talloze wetenschappers uitten reeds hun steun. Ook minister voor Ontwikkelingssamenwerking Meryame Kitir (Vooruit) is voorstander, maar de regering volgt niet.

Tot nu toe slagen de farmareuzen er dus in om hun patenten af te schermen. Via de Europese Commissie saboteren ze elke vorm van onderhandelingen over de patentvrijstelling. Ze blijven stokken in de wielen steken van een oplossing die mensenlevens kan redden. De farmalobby zegt dat een opheffing van patenten geen nut heeft. Het zou anderen aan kennis ontbreken om er iets mee te doen, een stelling die al meermaals werd ontkracht door wetenschappers en onderzoeksjournalisten. Talloze gevestigde bedrijven en instellingen staan klaar om uit de startblokken te schieten voor extra productie van vaccins. Toch herhalen de Pfizers van de wereld gretig hun boodschap, het is fake news zonder schroom.

Het winstbejag van big pharma stort ons zo in een moreel dieptepunt. Elke minuut boeken farmareuzen Pfizer en Moderna samen maar liefst 65.000 dollar winst. 2021 bracht hen naar schatting 34 miljard dollar aan winst op. Met hun acties zorgen enkelingen ervoor dat we in tijden van een ongeziene pandemie slechts 51 procent van de wereldwijde productiecapaciteit gebruiken. Winst ten koste van oplossingen.

Zo gijzelen Europa en big pharma lage-inkomenslanden. En ons land houdt de oogkleppen op. In theorie staat België open voor dialoog, in de praktijk wordt er niets gedaan. Mensenlevens gaan verloren, terwijl de oplossingen op tafel liggen. Hoelang pikken we dit nog?