Rusland ziet ruimte om te praten over Oekraïne, maar houdt de kaarten aan de borst
De Verenigde Staten en de NAVO hebben hun geschreven antwoorden gegeven op de Russische voorstellen van december. Rusland ziet dat zijn belangrijkste eisen niet zijn ingewilligd, maar erkent dat er ruimte is om verder te praten.
President Poetin, al een poos stil, houdt de kaarten nog aan de borst. Het antwoord op de vraag 'wat nu?' kennen we niet, maar als je terugkijkt naar wat er de afgelopen maanden is gebeurd, valt een aantal zaken op.
Militair. De Financial Times wees er onlangs op dat vooral Amerikaanse inlichtingendiensten heel vocaal zijn geweest in het waarschuwen voor de Russische troepenopbouw en een mogelijke invasie. Nog deze week hoorden NAVO-ambassadeurs dat over vier weken alles op zijn plaats staat voor een complete invasie. Maar militaire experts zijn het onderling oneens over de betekenis en ook de grootte van de militaire opbouw.
Rusland. Als het doel is Oekraïne te destabiliseren, en uiteindelijk een bewind in Kiev te krijgen dat zich meer plooit naar Moskous wensen, is de situatie goed te vergelijken met die voorafgaand aan de Georgië-oorlog van 2008. Daar bezweek de roekeloze Saakasjvili uiteindelijk onder deze druk - en maakte een fatale beslissing (het bestoken van de separatistische hoofdstad Tschinvali), waarna Rusland binnenviel en de afvallige regio's erkende. Veertien jaar later is Tblisi geen stap dichter bij NAVO-lidmaatschap, hoewel driekwart van de bevolking dat wil.
En Oekraïne en het Westen? Daar laat de situatie zich, ondanks alles wat er in de VS zelf gebeurd is, samenvatten met een oude Jack Daniel's-reclame: Nothing changes, really. De Europese conversatie over 'strategische autonomie' krijgt een pijnlijke realitycheck in de Oekraïne-crisis.
De Russen spreken de harde macht aan - die volgens hen nog altijd zit bij Amerika en 'Amerika-plus' (zoals ze de NAVO noemen). Biden heeft in intense consultaties met Europese politici, inclusief Kiev, de fundamentele lijn vast weten te houden: de ondergrens zijn de rechten en waarden vastgelegd in de Helsinki-akkoorden van 1975.
Het vervolg? Dat hangt heel erg af van keuzes in Moskou. Er is nu een westerse rode loper uitgerold die leidt naar uitvoerige besprekingen over alle relevante Europese veiligheidskwesties, met 'Helsinki' als ondergrens. Bijna iedereen in de VS en Europa, en in Oekraïne en Rusland, hoopt dat president Poetin hierover wil wandelen en het geen oorlog wordt.
Een zwarter scenario is dat Poetin dat wel of niet doet, maar óók de separatistische gebieden in Oost-Oekraïne erkent en verder bewapent en integreert (net zoals in 2008 in Georgië). Dan pakt hij zelf wat de NAVO hem niet kan geven: de ijzeren garantie dat Oekraïne nooit in de NAVO komt.
De zwartste scenario's zijn alle opties die verder gaan dan dat. Over de kans daarop verschillen de meningen, zoals gezegd, sterk. Maar áls het de komende weken of maanden daarvan komt, breekt in Europa een nieuw tijdperk aan.
Lees ook
Geselecteerd door de redactie
