Stabiele regering Italië gered: 80-jarige Sergio Mattarella dan toch herverkozen als president

Er heerste zaterdagmiddag een feestsfeer in het parlementsgebouw, melden Italiaanse media, toen de partijleiders het er eindelijk over eens waren geworden dat Sergio Mattarella president moet blijven. Allemaal, behalve Giorgia Meloni van het extreemrechtse Fratelli d’Italia, schaarden ze zich achter zijn kandidatuur.

Mattarella zelf maakt al maandenlang duidelijk dat hij helemaal geen tweede termijn wil. De 80-jarige grondswetsjurist liet in de aanloop naar de presidentsverkiezingen keer op keer weten niet beschikbaar te zijn. Zaterdag heeft hij dan toch ingestemd met de tweede termijn. “President Sergio Mattarella’s bereidheid een tweede termijn te aanvaarden, zoals verzocht door een overweldigende meerderheid van de politieke partijen, toont zijn grote verantwoordelijkheid en verbondenheid met het land en zijn instituties”, aldus minister voor Regionale Zaken Mariastella Gelmini.

Verhuisdozen

Vorig weekend plaatste zijn persvoorlichter nog een demonstratieve foto op sociale media van een presidentieel kantoor vol half ingepakte verhuisdozen. De boodschap leek helder, maar de diepe verdeeldheid in het Italiaanse parlement leidt er nu toch toe dat de politieke leiders geen andere uitweg zien dan een appel op Mattarella.

Na zeven stemrondes en eindeloze onderhandelingen was er in de verste verte nog geen zicht op een andere kandidaat met voldoende steun. Het presidentsconclaaf heeft in het verleden al langer geduurd (tot 23 rondes), maar afgelopen week werd bij het tellen van de stemmen telkens duidelijk dat er nu wel degelijk een alom geliefde kandidaat is: Mattarella haalde in elke ronde boven verwachting veel stemmen, al waren het er nog niet genoeg voor de benodigde meerderheid van 505. Pas zaterdagavond was dat wel het geval, in de achtste stemronde.

Stabiliteit van het land

Mario Draghi, premier van de brede regering van nationale eenheid, zou Mattarella zaterdag in een telefoongesprek hebben verzocht om langer aan te blijven “voor het welzijn en de stabiliteit van het land”. Draghi werd in de aanloop naar de verkiezingen zelf vaak als president genoemd, maar het parlement vond dat een te riskante keuze. 

Zonder Draghi’s leiding zou de vorig jaar gevormde regering, die uit een breed scala aan partijen bestaat, zomaar kunnen vallen. Nu Mattarella de tweede termijn heeft geaccepteerd, blijft de politieke situatie van het afgelopen jaar in stand. Naar Italiaanse begrippen is die ongewoon stabiel.

Die optie heeft niet alleen de duidelijke voorkeur van de parlementsleden, die hun baan niet graag verliezen door vervroegde verkiezingen, maar ook van de Europese instellingen en de financiële markten, die negatief reageerden op de onzekerheid van afgelopen week. 

In het voorjaar van 2023 staan er in Italië hoe dan ook nieuwe verkiezingen gepland. Het is goed denkbaar dat Mattarella dan eindelijk aan zijn zo vurig gewenste politieke pensioen kan beginnen en het presidentiële stokje alsnog overdraagt aan Mario Draghi, die niet als premierskandidaat aan verkiezingen zal deelnemen.