Macron aan tafel bij Poetin, op zoek naar de uitweg uit een ‘zeer kritieke situatie’

Lees alle ontwikkelingen over Oekraïne in ons liveblog.

Macron had gisteren eerst een onderhoud met Poetin en reist vandaag door naar Kiev voor overleg met de Oekraïense president Volodymyr Zelenski. Alleen al het feit dat Macron voorrang geeft aan het gesprek met Poetin is een gebaar aan de Russische president dat hij diens eisen serieus neemt. Tot nog toe kon alleen Zelenski een hele stoet westerse vertegenwoordigers verwelkomen.

Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov noemde de ontmoeting tussen de twee leiders ‘uiterst belangrijk', al zei hij niet meteen een doorbraak te verwachten. Daarvoor is de kwestie volgens hem te complex. Maar hij wees er wel op dat Macron had aangekondigd dat hij ‘met ideeën zal komen om de spanning te verminderen'.

Invasie

De westerse landen zijn bang dat de troepenmacht die Rusland heeft samengetrokken langs de grens met Oekraïne, op dit moment ruim 125.000 man sterk, op het punt staat het land binnen te vallen. Rusland ontkent dat het plannen heeft voor een invasie, maar eist wel dat de Navo verregaande concessies doet. Het wil de garantie dat Oekraïne nooit lid van de Navo wordt. Verder moet het bondgenootschap zijn troepen en wapens terugtrekken uit de Oost-Europese landen.

Voor zijn vertrek naar Moskou zei Macron goede hoop te hebben dat hij erin zal slagen een militair conflict te voorkomen. Tegenover Le Journal de Dimanche zei hij dat Oekraïne niet het doelwit van Rusland vormt, maar dat het Moskou gaat om ‘het ophelderen van de regels’ tussen Rusland aan de ene kant en de Navo en de Europese Unie aan de andere kant.

Macron zei dat Rusland het recht heeft zijn eigen zorgen op het gebied van veiligheid aan de orde te stellen. Daarmee nam hij afstand van de interpretatie van de Amerikaanse regering, die de Russische klachten over de dreiging van de Navo en Kiev vooral ziet als een excuus voor een mogelijke militaire operatie tegen Oekraïne. 

‘Nieuwe orde’

Macron zei het als zijn taak te zien een ‘historische oplossing’ te vinden voor de kwestie van de Europese veiligheid. Het is volgens hem hoog tijd stappen te nemen in de richting van een ‘nieuwe orde’ die gebaseerd moet zijn op het ‘kardinale beginsel van de soevereine gelijkheid van de landen’.

Met dat laatste probeerde hij kennelijk Oekraïne en de Oost-Europese landen die na het uiteenvallen van het Oostblok voor de Navo kozen enigszins gerust te stellen. De VS en de Navo hameren er steeds op dat die landen zelf over hun veiligheid gaan. Daarom willen ze Rusland ook niet de garantie geven dat Oekraïne nooit lid van het bondgenootschap zal worden, ook al is het uiterst onwaarschijnlijk dat dat zal gebeuren.

Met zijn bemiddelingspoging wil Macron laten zien dat Europa voor zijn eigen veiligheid moet opkomen en het initiatief niet moet overlaten aan de Verenigde Staten. Maar dat is juist iets dat de Oost-Europese landen huiverig maakt: zij vertrouwen juist meer op de VS als het om hun veiligheid gaat.

Joe Biden

Macron had voor zijn vertrek naar Moskou nog een telefoongesprek met de Amerikaanse president Joe Biden, kennelijk om te overleggen over zijn bemiddelingspoging in Moskou. Toch zijn de Oost-Europese landen bang dat Macron Poetin te ver tegemoet zal komen in zijn gesprek met de Russische leider. In een telefoongesprek met Macron  drukte premier Kaja Kallas Macron op het hart Poetin te laten zien dat de westerse landen standvastig zijn.

Frankrijk bemiddelde eerder al tussen Rusland en Georgië nadat Russische troepen in 2008 het land waren binnengevallen. De toenmalige Franse president Nicolas Sarkozy wist toen een staakt-het-vuren tot stand te brengen, al had Moskou op dat moment in feite zijn militaire doelen bereikt.

Na zijn bezoek aan Zelenski reist Macron dinsdag door naar Berlijn voor topoverleg met Polen en Duitsland over het resultaat van zijn missie naar Moskou en Kiev.