Waarom zelfs Studio 100 geen kans kreeg om de boel op te schudden in het Vlaamse radiolandschap

Twintig jaar lang blonk het Vlaamse radiolandschap uit in rustige vastheid, maar de voorbije maanden hing er hoogspanning in de lucht.  Allemaal de schuld van de zogenaamde beautycontest die mediaminister Benjamin Dalle (CD&V) op vraag van Europa organiseerde. Inzet van die wedstrijd? Een van de drie plaatsjes die op de FM-band voor commerciële radiozenders zijn voorbehouden. 

Die plekken zijn al sinds 2000 in handen van Qmusic, Joe en Nostalgie. Telkens als hun erkenning de voorbije jaren dreigde af te lopen, werd die door een van de voorgangers van Dalle stilzwijgend verlengd. Nefast voor de concurrentie, oordeelden ze in Straatsburg. Een schoonheidswedstrijd waarin de verschillende gegadigden hun radioplannen zo aantrekkelijk mogelijk mochten voorstellen, moest verse zuurstof in de verstofte markt blazen. Uiteindelijk daagde maar één nieuwkomer op. Studio 100 wou, onder de naam Spring, talkradio lanceren, met een actua-aanbod dat aan Radio 1 zou doen denken en een muziekaanbod à la Radio 2. 

Tweede grootste

Maar dat project komt voorlopig niet van de grond. Dalle besliste om de drie FM-frequenties toe te kennen aan Qmusic, Joe en Nostalgie, dezelfde drie zenders die vandaag de FM-band al inpalmen. Een weinig verrassende ontknoping waarmee het doek valt over een dossier waarin voor de mediaminister weinig eer te halen viel. Een echte keuze was er immers nooit. De cijfers van die drie zenders spreken wat dat betreft boekdelen. Qmusic is met een marktaandeel van 13,2 procent de tweede grootste zender van Vlaanderen. Joe is met 10 procent marktaandeel goed voor de derde plaats en Nostalgie klokt af op 7,1 procent en een zevende plaats. Samen goed voor een paar miljoen luisteraars. 

Een van deze zenders uit de ether halen was een garantie op protest. Denk maar aan de storm die opstak toen er een paar jaar geleden plannen waren om FM Brussel op te doeken, een zender met maar een fractie van het aantal luisteraars van Qmusic, Joe of Nostalgie. Bovendien zou Dalle met zo’n beslissing twee grote mediabedrijven en de adverteerders tegen zich in het harnas jagen. Deze laatste kunnen met de bestaande zenders nu zowat de volledige Vlaamse bevolking bereiken. Eén zender vervangen door een nieuwkomer die nog een publiek op moet bouwen, zou dat systeem ineen doen storten. 

Rapport

Maar ook de status quo levert Dalle kritiek op. Dat het de usual suspects zijn die met de prijzen gaan lopen, voedt de speculatie dat de beautycontest een op voorhand gelopen wedstrijd was. Een lijvig dossier van 272 bladzijden, opgesteld door consultancybureau Deloitte, dat alle projecten tegen het licht houdt, moet het tegendeel bewijzen. “De komende dagen zullen we dat rapport grondig bestuderen”, laat Hans Bourlon, CEO van Studio 100 weten. “Pas dan bekijken we wat onze volgende stappen worden.” Het opstarten van een juridische procedure staat niet bovenaan de to-dolijst, al sluit Bourlon dit ook niet helemaal uit. “Wanneer we ons na bestudering van het  juryrapport benadeeld voelen, behoren juridische stappen wel degelijk tot de mogelijkheden.”

Bourlon, die de winnaars in dit dossier uitdrukkelijk wenst te feliciteren, is ontgoocheld in wat hij de conservatieve keuze van de minister noemt. “Wij wilden veertig miljoen in ons radioproject investeren. Spring zou een zender worden met een eigen nieuwsdienst, met amusement, met humor en een eigen muziekkeuze. Met dit project wilden we een vlag planten in het radiolandschap die een nieuwe dynamiek zou brengen. Maar in plaats van te kiezen voor iets nieuws gaan de frequenties nu toch opnieuw naar de bestaande spelers. Als je weet dat John de Mol in Nederland 90 miljoen betaalde voor zo’n frequentie, is dat toch een heel mooi geschenk.” Het Spring-project wordt nu voorlopig geparkeerd. Een opstart als uitsluitend digitale zender is geen optie. “Het publiek dat je daarmee nu bereikt, is te klein om rendabel te zijn”, zegt Bourlon.

Openbare omroep

Was er dan echt geen mogelijkheid om iedereen tevreden te stellen? Een aantal leden van het Vlaams Parlement lijkt alvast te denken van wel. Tijdens de plenaire zitting woensdagnamiddag kwam daar het voorstel om de frequenties van de openbare omroep te herbekijken opnieuw op tafel. De VRT heeft met Radio 1, Radio 2, MNM, Studio Brussel en Klara tenslotte vijf radiozenders en bijhorende frequenties in de portefeuille zitten. In het verleden is al vaker geopperd dat de openbare omroep daarmee wel heel erg royaal bedeeld is. Maar een zender schrappen bleek toen telkens een brug te ver. De snelle opmars van digitaal luisteren brengt daar misschien verandering in. 

Dan komt Klara – met een marktaandeel van 2,4 procent de kleinste VRT zender – in het vizier. Die zender digitaal maken zou, zonder veel verlies aan luisteraars, plaats kunnen maken voor nieuwe projecten zoals dat van Studio 100. Maar Dalle lijkt alvast niet van plan deze piste op korte termijn te onderzoeken. “In de beheersovereenkomst, die nog tot 2025 loopt, is bepaald dat de VRT over vijf radiomerken en bijhorende frequenties beschikt. Daaraan raken kan ten vroegste na 2025.” Wat meteen betekent dat dit een taak wordt voor de volgende Vlaamse regering.