Binnenkort geen "gehacktballen" of "speckjes" meer in winkel? Overheid bekijkt richtlijnen voor namen vleesvervangers
Mogen vleesvervangers nog namen hebben als "gehackt" of "speck", en zo verwijzen naar de dierlijke producten waarvoor ze een alternatief vormen? Daar is discussie over, na een mislukte poging op Europees niveau om zogenoemde "verwarrende benamingen" volledig te verbieden. De argumenten variëren: van "verwijzingen naar dierlijke producten zijn drempelverlagend voor consumenten die af en toe plantaardig kunnen eten" tot "niet alle plantaardige alternatieven zijn duurzamer en gezonder".
Eind vorig jaar heeft het Europees Parlement geprobeerd om een verbod uit te vaardigen op zogenoemde "verwarrende namen" voor zuivel- en vleesvervangers. Dat is mislukt, waardoor de Belgische overheid dit nu bekijkt. Tot gisteren konden bedrijven en belangengroepen feedback geven in een werkgroep. Een beslissing is er nog niet, al zou er volgens de krant De Tijd een verbod komen op die verwarrende termen als "gehacktballen".
Verwijzingen naar dierlijke producten zijn niet verwarrend, maar helpen consumenten die af en toe vegetarisch of veganistisch eten op weg.
Volgens Fien Louwagie van Ethisch Vegetarisch Alternatief (EVA), een organisatie die de productie en consumptie van plantaardige voeding wil promoten, hoeven de regels niet te veranderen. "Voor consumenten kunnen verwijzingen naar een dierlijk product de drempel verlagen om meer plantaardige producten te gebruiken, en dat is een goede zaak", zegt ze daarover in "De ochtend" op Radio 1.
"Zo'n benaming verklaart hoe mensen dat alternatief kunnen gebruiken of bereiden. Dat is niet zo belangrijk voor de voltijdse vegetariërs, maar wel voor de steeds grotere groep flexitariërs, die af en toe vegetarisch of veganistisch eet. Voor hen is het handig om te weten welk alternatief ze kunnen gebruiken in een bepaald gerecht", aldus Louwagie.
Binnenkort geen vegetarische ‘speckjes’ meer? Overheid werkt aan richtlijnen voor namen van vleesvervangers
Dat die verwijzingen naar dierlijke producten verwarrend zouden zijn, daar is Louwagie het niet mee eens. "Mensen zullen zich in alle haast wel eens vergissen in de supermarkt, maar er is geen enkel onderzoek dat zegt dat dit vaker gebeurt bij plantaardige vervangers voor dierlijke producten. Als sommige Europese lidstaten nu de regels gaan aanpassen en andere niet, dan valt de Europese markt uit elkaar, en dat bemoeilijkt het alleen maar voor producenten van plantaardige producten."
Verwijzingen naar een snijwijze, zoals een balletje of burger: dat moet kunnen. Verwijzingen naar dieren of spierstukken niet.
Anneleen Vandewynckel van Fenavian, de federatie van vleesverwerking en andere eiwitten is niet tegen alle verwijzingen naar dierlijke producten. "Voor ons kan er best veel, in de lijn van de basisregelgeving: namen op verpakkingen moeten vermelden wat erin zit. Dat is een heldere en goede regel, en consumenten zijn slim genoeg", reageert ze in "De ochtend" op Radio 1.
"Alles wat verwijst naar een vorm of snijwijze van een product moet kunnen. Zoals een groenteburger of balletje bijvoorbeeld. Of carpaccio als snijwijze, dat wordt ook gebruikt voor vis en ananas. Dat is duidelijk. Wat voor ons niet kan, zijn verwijzingen naar het woord vlees of bepaalde diersoorten of spierstukken als entrecote. Een term als "vegetarische kip" vinden wij misleidend."
Plantaardige producten zijn niet altijd gezonder en duurzamer.
Volgens Vandewynckel blijven dierlijke en plantaardige producten altijd verschillend, wat betreft voedingsstoffen en smaak. "Om vleesvervangers op vlees te doen lijken, wordt er suiker, zout en additieven aan toegevoegd. Daarom willen wij die vergelijking loslaten. Als ik pasta klaarmaak, dan praat ik ook niet over "een aardappelvervanger". Mensen weten echt wel wat het verschil is tussen dierlijke en plantaardige producten, en hoe ze dingen kunnen bereiden."
Bovendien zijn de plantaardige producten die momenteel op de markt zijn niet allemaal duurzamer. "Veel producten worden op basis van eiwitpoeder gemaakt buiten de EU en dan geïmporteerd. Dat is niet duurzamer, en ook niet gezonder dan varkensvlees van bij ons. Laat onze Belgische bedrijven ook eiwitvervangers maken, op een gezonde, lekkere en duurzame manier, én op basis van landbouwproducten. Dat gebeurt nu al op basis van oesterzwammen."