Johan Leman over de Moslimexecutieve en Van Quickenborne: ‘Buitenlandse beïnvloeding is onvermijdelijk’

De regering trekt de erkenning van de Moslimexecutieve in. Volgens Johan Leman is het tijd voor een bemiddelaar.

‘Deze executieve kan niet langer een gesprekspartner zijn.’ Na jaren van verbittering tussen de overheid en de Moslimexecutieve besloot minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open VLD) afgelopen vrijdag zijn erkenning in te trekken. Na een rapport van de Staatsveiligheid over onder anderen de voorzitter, die verdacht wordt van het verspreiden van extremisme, bracht een vernieuwingsproject niet het gewenste resultaat. De instantie, die onder meer moskeeën begeleidt richting erkenning en islamleerkrachten benoemt, ziet een subsidie van 840.000 euro wegvallen.

Johan Leman, voorzitter van het Molenbeekse integratiecentrum vzw Foyer en gewezen directeur van het Centrum voor Gelijkheid van Kansen en voor Racismebestrijding, zag de bui al hangen. ‘Bij mensen binnen de executieve voelde ik een groot wantrouwen tegenover de minister. Sommigen verdenken hem ervan een agenda te hebben. Bij een bepaald publiek is het populair om tegen moslims te zijn.’

Denkt ú dat de minister een agenda heeft?

Johan Leman: Ik weet het niet. Ik vermoed wel dat de complexiteit van dit dossier onvoldoende bekend is.

Er is toch een duidelijk probleem? Kijk naar de inlichtingen van de Staatsveiligheid. In de woorden van Vlaams minister van Inburgering Bart Somers (Open VLD): ‘De Moslimexecutieve zit in de greep van Turkse en Marokkaanse autoriteiten.’

Leman: Ik ga het probleem niet negeren, op bepaalde mensen is de invloed zeer groot. Maar ook in de toekomst zullen ambassades contact blijven opnemen met leden, het is onvermijdelijk. Tussen haakjes: er zijn mensen die pleiten tegen beïnvloeding maar die zélf gelieerd zijn aan de Moslimbroeders. Invloed is ook niet altijd negatief. Het moet vooral transparant zijn.

Van Quickenborne laakt dat de nieuwe plannen een onderscheid blijven maken tussen moslims met roots in Marokko, Turkije en andere landen. Ook de Gentse imam Khalid Benhaddou is daartegen gekant.

Leman: (denkt na) Dat hoort bij de complexiteit. Stel u voor dat het onderscheid wegvalt, maar vooral mensen met Marokkaanse roots woordvoerder worden. Denkt Benhaddou echt dat die formule zal werken voor mensen met Turkse roots? Ik betwijfel dat. Er zijn wel vragen te stellen bij het voorstel om moskeegericht te werk te gaan door de executieve enkel te laten bevolken met mensen uit de moskeeën. Het lijkt me wenselijk om de helft uit de moskeeën te laten komen en de andere helft op basis van expertise, uit verengingen enzovoort. Bovenal is het noodzakelijk dat de staat goed definieert wat een ‘hoofd van de eredienst’ is.

Waarom?

Leman: De wet zegt dat er een aanspreekpunt moet zijn, dat ‘hoofd van de eredienst’ wordt genoemd. Aangezien de katholieke kerk met bisschoppen werkt, denk men dat het in de andere godsdiensten ook zo hoort. Maar er zou beter een onderscheid zijn tussen de geestelijke kant en het aanspreekpunt. Dat geldt trouwens ook voor de katholieken. (lachje)

‘Ik wil een instantie die volwassen genoeg is om de belangen van alle moslims te verdedigen’, aldus minister Van Quickenborne.

Leman: Ik zal u antwoorden met een tegenvraag: denkt u dat alle katholieken zich vertegenwoordigd voelen door hun bisschop? Ook na de schandalen van de afgelopen jaren? Of voelt iedereen zich vertegenwoordigd door de regering, ook zij die de hashtag ‘#nietmijnregering’ gebruiken? Elke moslim is moslim op zijn manier. Zeg als overheid gewoon dat je een zeer goed secretariaat wilt met respect voor de scheiding van kerk en staat, en laat moslims zelf de beslissing nemen.

Wordt de executieve het best gesplitst in een Vlaamse en een Franstalige component?

Leman: De aanstelling van islamleerkrachten wordt het best communautair behandeld via verschillende taalkamers. Maar ik zie niet in waarom het aanstellen van aalmoezeniers of het bepalen van de ramadan apart geregeld moet worden.

De minister wil ook meer vrouwen aan boord.

Leman: Ik zou het een gezond principe vinden als iedereen zo wordt behandeld, maar aan de bisschoppen stelt men die vraag niet. Bij moslims leeft het gevoel: ‘Waarom worden wij anders behandeld dan de anderen?’

Is er behoefte aan een bemiddelaar tussen de overheid en de Moslimexecutieve?

Leman: Ja. Een van de verstandigste mensen die ik al over de kwestie heb horen praten, is de Vlaming Werner-Édouard de Saeger, onder meer professor in Cambridge. Hij weet waar de klepel hangt. Laat hem maar bemiddelaar worden.

Zijn subsidies voor religieuze instanties nog wel van deze tijd?

Leman: Ik verkies het Duitse systeem, waarbij mensen via hun belastingbrief zelf kunnen kiezen naar welke religie een deeltje van hun belastinggeld vloeit. Ik vind wel dat er een apart systeem voor patrimonium nodig is. Het zou zonde zijn als elke kerk een fitnesszaal of supermarkt wordt.