Libellen in heidegebieden en vennen dalen drastisch: "Het is niet 5 voor 12, maar al 5 over 12"
Libellen die normaal voorkomen in heidegebieden en aan vennen behoren tot de meest bedreigde insectensoorten. Dat blijkt uit een onderzoek van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek. Ook in Limburg komen ze nog maar op een paar plaatsen meer voor én in heel lage aantallen.
Dat het aantal insecten sterk achteruit is gegaan, is natuurlijk al langer bekend. Maar uit onderzoek van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO) blijkt dat enkele typische libellensoorten in de heidegebieden en aan vennen intussen tot de meest bedreigde soorten horen. "30 à 40 jaar geleden, toen ik libellen begon te bestuderen, als ik dan aan een ven kwam, dan zag je honderden zwarte heidelibellen", vertelt onderzoeker Geert De Knijf. "Nu zie je er aan de meeste vennen geen meer. Ik ben al blij als ik aan een ven enkele dieren kan spotten. Die soort is de voorbije jaren dan ook met 60 procent achteruit gegaan."
Een hete zomer, een keer vervuild water in het gebied, ... een klein toeval en dan zijn we de soort kwijt
Het INBO baseert zich voor de studie op zo'n 600.000 waarnemingen van vrijwilligers van Natuurpunt en de Libellenvereniging Vlaanderen. En daaruit blijkt dat de maanwaterjuffer intussen al volledig is uitgestorven in Limburg. "Zo'n 10 jaar geleden kwam die nog op 4 plekken voor in Limburg. Die zijn daar allemaal verdwenen. Alleen in Antwerpen komt de soort nog voor, in Kalmthout en op de militairen domeinen."
Ook de speerwaterjuffer zit in de gevarenzone. "Die is in Antwerpen volledig uitgestorven. Die komt alleen nog voor in De Teut-Tenhaagdoornheide in Zonhoven en Houthalen en in de Ziepbeek in Lanaken en Maasmechelen. Een hete zomer, een keer vervuild water in het gebied, ... dan moet er echt niet veel gebeuren en dan zijn we die soort ook kwijt."
Evenwicht
"Het is intussen niet 5 voor 12 maar wel al 5 over 12", gaat De Knijf verder. "En die ene soort die verdwenen is, dat lijkt misschien banaal. Maar het is echt belangrijk om onze biodiversiteit te behouden. Elke soort heeft een rol in de natuur. Zo eten libellen gigantisch veel vliegen en muggen. En libellen zijn op hun beurt belangrijke prooien voor een boomvalk. Dus als een soort het slecht doet, dan komen ook andere dieren in de problemen."
De Knijf hoopt dat er snel werk gemaakt wordt aan het verbeteren van het leefgebied voor de bedreigde soorten, door zuiverder water en de afbouw van de stikstofuitstoot. "Dat zijn we toch aan onze kinderen en kleinkinderen verplicht", klinkt het.
