‘Een Oekraïner duwde mij, dan spande hij zijn wapen op’: Congolese student getuigt over zijn vlucht uit Kiev

Hoe lang was je in Oekraïne voor je bent gevlucht?  

“Ik had een visum voor vier jaar en daarvan was ik al anderhalf jaar in het land. Ik studeerde informatica in Kiev en heb er voordien ook nog de taal geleerd. Ik weet nog dat mijn nicht mij belde, toevallig op de vooravond van de invasie: ‘Axel, het ziet er niet goed uit in Oekraïne, neem je voorzorgen.’ 

“Toen de Russen de dag erop het land binnenvielen, belde ik meteen naar andere Congolese studenten in Kiev en Soemy, een stad in het oosten van Oekraïne. Ik kende hen omdat ik vaak Congolese studenten op weg hielp in het land. Ik zei dat we ons moesten organiseren om samen te vertrekken en zocht reisinformatie op.”  

Hoe ben je zelf uit Oekraïne vertrokken? 

“Van Kiev nam ik de trein naar Lviv. Van daar trok ik verder naar de Poolse grens. Eerst met de bus en dan per taxi. De chauffeur moest ik 500 dollar betalen voor een vrij kort ritje. Dan ben ik naar een plek gestapt waar bussen mensen kwamen ophalen om ze over de Poolse grens te brengen. Er stond al een hele massa aan te schuiven. Voor de bussen waren er duidelijke voorrangsregels: eerst mochten vrouwen en kinderen. Maar buitenlandse vrouwen moesten net zo goed wachten. Ook bij mannen mochten eerst de Oekraïners en dan de buitenlanders. 

“Toen we eraan kwamen moesten we ons neerzetten om te wachten. Als ik even opstond om mijn benen te strekken, heeft een Oekraïner me geduwd. ‘Ga terug’, zei hij. Ik vroeg hem waarom hij me duwde, dan spande hij zijn wapen op en richtte het op ons. Iemand anders riep: ‘Waarom doe je dit? Is het omdat we zwart zijn en buitenlands?’ Die persoon hebben ze dan meegenomen.” 

Wat is er met hem gebeurd? 

“Dat weet ik niet. Ik kende hem ook niet, ik herinner me enkel dat hij Engelstalig was. Ik kan ook niet zeggen of de Oekraïner echt een militair was of iemand van een of andere militie. Uiteindelijk is het toch gelukt en  zijn we met de bus in Polen geraakt. Samen met een vriend ben ik naar Warschau gereisd. 

“Gedurende die week was ik praktisch de hele tijd wakker. We konden enkel even rusten als we ons met de rugzak even op een plekje konden leggen. In Warschau heeft een vrouw die ons opving ons geholpen met tickets voor België. Ik wilde naar hier komen, omdat België vanuit Polen bekeken het eerste land is waar men Frans spreekt.” 

Hoe zijn de andere Congolese studenten uit Oekraïne geraakt? 

“Een twaalftal studenten zat eerst vast in Soemy. Zij zijn na mij aan de Poolse grens aangekomen. Dankzij de Coördination Congolaise, een collectief van Afrikaans-Belgische organisaties, zijn ze in Polen opgehaald en ook naar België overgekomen." 

Hoe zie je de toekomst? De Coordination Congolaise vraagt dat België dezelfde rechten zou geven aan de buitenlandse studenten in Oekraïne als aan de Oekraïners, omdat jullie ook moesten vluchten voor de oorlog.

“Oekraïne is een land waar de techsector in volle ontwikkeling was. Daarom trokken vele Afrikaanse studenten erheen. Terugkeren naar Congo zou een grote stap achteruit betekenen voor mijn studies. De informaticaopleidingen in Congo hebben niet hetzelfde niveau en krijgen niet dezelfde internationale erkenning als die in Europa. Daarom zou ik graag hier blijven en me inschrijven aan een Belgische universiteit. Mijn ambitie is om programmeur te worden, consultant of onderzoeker.”