Hoezo, hoge benzineprijs? Aan de pomp voelen ze vooral in Oost-Europa de pijn

Morgen gaan de prijzen aan de pomp in België naar beneden. Per liter benzine of diesel gaat er 0,175 euro af, wat tegen de huidige prijs op 9 procent neerkomt en u op een volle tank van 60 liter een korting van 10,5 euro oplevert. De federale regering bereikte daar maandagavond een akkoord over, samen met een tijdelijke verlaging van de btw op gas naar 6 procent en een cheque van 200 euro voor wie met mazout verwarmt.

De verlaging van de accijnzen geldt voorlopig tot 30 september. Daarna worden de accijnzen weer op het oude niveau gebracht. Tegelijkertijd wordt een cliquet-systeem ingevoerd: als de prijs van de brandstof opnieuw onder 1,70 euro zou zakken, gaan de accijnzen omhoog met de helft van de daling. De maatregel kost de overheid 2 miljoen euro per dag voor diesel en 1,26 miljoen euro per dag voor benzine. 

Ook andere landen grepen de voorbije dagen al in op de brandstoftaksen. Op 1 april dalen de accijnzen op benzine en diesel in Nederland met 21 procent, Duitsland denkt nog na over de precieze modaliteiten. Polen schrapte de btw volledig, Hongarije voerde vorig jaar al een maximumprijs in.

De verlaging van de accijnzen werd behalve bij de federale oppositiepartijen met een zucht van verlichting onthaald, al mocht het voor velen nog wat meer zijn. Toch blijkt uit een Europese vergelijking dat de Belgische prijzen in verhouding met het inkomen nog relatief meevallen. Afgezet tegenover het mediane netto-inkomen - dat in België met 25.639 euro per huishouden het op vijf na hoogste van Europa is - betalen slechts vier andere Europese landen nog minder voor brandstof dan België.  

Het zijn vooral de Oost-Europeanen die de internationale prijsstijgingen het hardst voelen. De brandstofprijzen in Roemenië zijn wel iets lager dan bij ons - 1,604 euro voor een liter benzine 95 - het mediane netto-inkomen is nog veel lager. Waar dat bij ons meer dan 25.000 euro per jaar is, is dat in Roemenië slechts iets meer dan 4.000 euro. Een gemiddelde Roemeen moet dus een veel groter deel van zijn inkomen aan benzine spenderen dan een Belg: omgerekend naar een Belgisch inkomen kost een liter benzine in Roemenië op die manier liefst 9,638 euro. 

Ook in buurland Bulgarije hebben de prijsstijgingen een immense impact. De benzineprijs is er weliswaar iets lager dan in Roemenië, terwijl het inkomen iets hoger ligt. Maar omgerekend naar een mediaan Belgisch inkomen kost een liter benzine er ook bijna 8 euro.

De Finnen, Nederlanders en Duitsers tellen in absolute aantallen het meeste neer voor een liter benzine. Maar doordat het inkomen er relatief hoog is, vallen die prijzen nog mee: de drie landen staan in de relatieve tabel in de onderste helft.

Het goedkoopst zijn de Luxemburgers af. Met een sowieso al lage literprijs van 1,72 euro, en een mediaan inkomen van bijna 38.000 euro - het hoogste van de hele EU - zou dat voor een Belgisch inkomen overeenkomen met een benzineprijs van 1,165 euro. Voor de rest zijn enkel Denemarken, Ierland en Oostenrijk nog goedkoper af dan België.

In absolute cijfers tanken de Hongaren het goedkoopst: door de torenhoge inflatie besliste de regering van premier Viktor Orbán al in november vorig jaar om een maximumprijs op brandstof in te stellen. De prijs ligt er nu op gemiddeld 1,278 euro voor een liter benzine 95, maar door een laag mediaan inkomen is de gemiddelde Hongaar relatief gezien toch 2,5 keer zoveel kwijt als de gemiddelde Belg.