Regeringen en bedrijven “verstikken onze planeet” met hun hoge uitstoot van broeikasgassen, aldus Guterres. “Klimaatactivisten worden soms afgeschilderd als gevaarlijke radicalen, maar de echt gevaarlijke radicalen zijn de landen die de productie van fossiele brandstoffen verhogen. Investeren in infrastructuur voor fossiele brandstoffen, is morele en economische krankzinnigheid.”

Ook dat sommige regeringen en bedrijven wel vooruitgang beloven, maar die niet uitvoeren, frustreert de topman van de VN. “Ze zijn aan het liegen.”

Guterres benadrukt dat het nieuwe IPCC-rapport “haalbare en financieel gezonde” maatregelen naar voren schuift om de opwarming van de aarde te beperken tot 1,5 graden Celsius. Hij roept de wereldbevolking ook op om zelf actie te ondernemen. “Eis dat hernieuwbare energie nu wordt ingevoerd, snel en op grote schaal.”

Om wereldwijd een nettonuluitstoot van koolstofdioxide (CO2) te bereiken, is het inzetten op CO2-verwijdering noodzakelijk. Dat zegt een nieuw rapport van de intergouvernementele werkgroep inzake klimaatverandering (IPCC) van de Verenigde Naties. Dat focust, na eerdere rapporten gericht op de oorzaken en impact van de klimaatverandering, op maatregelen om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen.

Kosten

Het rapport geeft eerst een stand van zaken van de klimaatproblematiek en richt zich vervolgens op maatregelen die nodig zijn om de opwarming van de aarde te begrenzen. De beperking van de opwarming tot 2 en zelfs 1,5 graden Celsius is nog altijd mogelijk, maar daarvoor zijn “snelle, ingrijpende en in de meeste gevallen onmiddellijke verminderingen van de uitstoot van broeikasgassen in alle sectoren” nodig, luidt het. Zonder bijkomende inspanningen stevenen we af op een opwarming van zowat 3,2 graden tegen 2100.

De klimaatexperten van de IPCC stippen verscheidene maatregelen aan die kunnen bijdragen aan een vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Naast de vermindering van het gebruik van fossiele brandstoffen en een overgang naar duurzame energie, gaat het onder meer om een efficiënter gebruik van materialen en energie in de industrie, en het verhogen van grondstoffenefficiëntie in verstedelijkte gebieden. Maar ook ingrepen aan de vraagzijde zijn nodig, zoals het inzetten op elektrische auto’s en biobrandstoffen. Daarnaast kan aangepaste infrastructuur mensen helpen om duurzamer te leven en moeten gedragsveranderingen teweeg worden gebracht.

In alle scenario’s is het inzetten op CO2-verwijdering wel noodzakelijk om een nettonuluitstoot te bereiken, benadrukt het rapport. Het gaat onder meer om herbebossing, oceaanbemesting en CO2-afvang en -opslag. Hoe en in welke mate CO2-verwijdering zal moeten worden toegepast, hangt af van hoe snel de verschillende sectoren erin slagen om hun uitstoot te verminderen.

Wat de bijbehorende kosten betreft, raamt het rapport die voor de periode van 2020 tot 2030 op “drie tot zes keer” meer dan wat publieke én private partijen momenteel doen, voor scenario’s waarbij gemikt worden op maximaal 1,5 tot 2 graden. Ondanks de veel hogere investeringen op korte termijn liggen de wereldwijde economische voordelen op de lange termijn volgens de meeste modellen hoger dan de kosten, benadrukken de experten.