Direct naar artikelinhoud
Het kortste interviewJan Tytgat

‘Ik maakte al mee dat iemand sterft door een ‘ontgiftingskuur’, doorgaans in het kader van vermageringsprogramma’s’

Detoxen gaat vaak over veel sapjes of thees en water drinken.Beeld ThinkStock

In Nederland is een Belgische van 35 jaar overleden bij een detoxsessie. ‘Detoxen is helemaal niet onschadelijk. Ook van te veel water drinken kan je sterven’, zegt toxicoloog Jan Tytgat (KU Leuven).

Kunt u vermoeden hoe deze vrouw gestorven is?

“We hebben de details niet . Het gerecht moet die onderzoeken. Maar het is jammer genoeg niet de eerste keer dat iemand sterft door een zogenaamde ontgiftingskuur. Ik ben daar al een paar keer mee geconfronteerd, doorgaans in het kader van vermageringsprogramma’s. 

“Detoxen gaat vaak over veel sapjes of thees en water drinken en verder een periode niet veel of niets eten. Het kan dat iemand door nauwelijks nog te eten een chronisch tekort aan bijvoorbeeld vitamine B12 opbouwt waardoor er biochemische een langzame vergiftiging ontstaat. Soms gaat het ook over een specifiek product innemen waar ontgiftende eigenschappen aan worden toegeschreven, zoals kruidenmengsels. Niet zelden blijken die dan net schadelijk, zeker in grote hoeveelheden. 

“Maar ik vermoed dat het hier om een klassieke detox ging waarbij vooral veel te veel thee, sap, water gedronken werd. Daarvan wordt dan beweerd dat je zo het lichaam ontgift, maar dat klopt niet. In grote dosissen kan het net giftig zijn.”

Zelfs aan water, bietensap of gemberthee kun je sterven?

“Ja. Ik herinner me een dame die stierf door watervergiftiging nadat ze te veel water dronk bij zo’n kuur. Dat gaat dan om tien liter of meer per dag. Dat veel te grote vochtgehalte in het lichaam leidt ertoe dat het evenwicht van vloeistoffen tussen binnen- en buitenkant van de cellen verstoord raakt. Vloeistoffen verplaatsen zich dan van buiten naar de binnenkant van de cellen, waardoor die zwellen. Dat is levensbedreigend als dat in de hersencellen gebeurt. 

Toxicoloog Jan Tytgat: 'Van veel thee, sap of water drinken wordt beweerd dat je zo het lichaam ontgift, maar dat klopt niet. In grote dosissen kan het net giftig zijn.'Beeld Joel Hoylaerts / Photo News

“Ook sloten bietensap of gemberthee kunnen niet alleen diarree en andere spijsverteringsproblemen veroorzaken maar ook de natuurlijke balans in je lichaam die nodig is om optimaal te functioneren ontwrichten. En bepaalde speciale zogenaamd ontgiftende afslankthees kunnen riskant zijn omdat ze giftig zijn voor de nieren.”

Wat is er precies met die detox- of afvalthee?

“Het gaat vaak om vochtafdrijvende thees. Je moet dan veel plassen en daardoor denken mensen dat ‘alles snel uit hun lichaam trekt’ maar die producten beschadigen de nieren. Er zijn al vrouwen geweest die na zo’n kuur aan de kunstnier moesten of die overleden (in Nederland stierf in 2016 een vrouw aan hartklachten door een detoxthee, BDB). Eén specifieke stof in vochtafdrijvende thees is aristolochiazuur. Die is sterk nierbeschadigend maar zit desondanks vaak in zogenaamd ontgiftende thee. Sinds 1992 is de invoer in Europa verboden, maar het blijft opletten met kruidenmengels en thees die sterk vocht afdrijven, zeker als je ze via internet koopt.”

Mensen die detoxen doen dat om de impact van te veel eten en alcohol drinken weg te werken. Goed idee?

“Nee. Een week of langer alleen heel veel thee of sapjes drinken zal je lichaam zeker geen voordelen bieden. Ons lichaam heeft al een ongiftingsinstallatie die permanent werkt, namelijk de lever. Sommige van die stoffen plassen we uit, andere zoals dioxines stapelen zich in kleine hoeveelheden op in het vetweefsel. Als je daar geen enorme hoeveelheden van binnenkrijgt, kan het lichaam dat perfect aan. Wie te snel te veel vet verliest, bijvoorbeeld in zo’n kuur, zorgt er net voor dat die vervuilende stoffen weer vrijkomen in de bloedbaan, waardoor je je lichaam er tijdelijk weer aan blootstelt. Zo’n kuur volgen zal ook het natuurlijke ontgiftingsproces via de lever niet verbeteren. Wil je je lichaam een plezier doen, dan is het veel nuttiger om gezond te leven en met mate te eten en te drinken.”

Maar dat klinkt saai en je verkoopt er geen kuren mee. Is de detoxhandel oplichterij?

“Ik vrees inderdaad dat het vooral marketing is die dus zeer slecht kan aflopen.”