‘Tijdens een inwijding in Haïtiaanse voodoo voelde ik voor het eerst echt wat magie is’: 4 moderne heksen getuigen

Lana Bauwens (35): ‘De term ‘heks’ is echt toe aan een update’

Lana is meditatiedocent en mede­oprichter van Heksen dragen sneakers, een podcast over spiritueel leven in een moderne wereld.

“Ik ben katholiek opgevoed, maar heb altijd weerstand gevoeld tegen dat dogmatische denken. Gaan biechten in de kerk, mijn vormsel... Als kind wrong dat enorm. Ik was op zoek naar een andere vorm van spiritualiteit. Op mijn dertiende las ik een boek over moderne heksen en wicca, een georganiseerde vorm van hekserij die de vrouw en de connectie met de natuur centraal zet. In mijn kamer verdiepte ik me in die nieuwe wereld. Internet was nog beperkt en in chatrooms over hekserij voelde ik me niet thuis. Ik had een abonnement op het tijdschrift Mind, Body, Spirit. Daar zaten vaak kaarsen of oliën bij waarmee ik experimenteerde.

“Lange tijd durfde ik er met niemand over te praten. In series en films worden heksen altijd in de clichématige rol van labiele vrouw geduwd. Pas toen mijn man en ik voor zijn werk naar New York verhuisden, zag ik dat het ook anders kan. Hekserij en wicca zijn gigantisch groot in Amerika. Daar kijkt niemand raar op als je kristallen in huis hebt of tarotkaarten legt.

“Toen we in 2015 terugkeerden naar België, kreeg ik kanker. Mijn spiritualiteit, die ik definieer als het vertrouwen in iets groters dan ikzelf, is toen zó belangrijk geweest. Ik had die kankerdiagnose nodig om ‘foert’ te zeggen en mijn identiteit als heks openlijk op te eisen. Vandaag praat ik er met veel zelfvertrouwen over, maar nog altijd reageren mensen in eerste instantie terughoudend. Pas als ze me even horen praten, geven ze toe dat ze het onwijs interessant vinden. Er rust een taboe op spirituele ontwikkeling. Ik denk dat er superveel heksen in de kast zitten die niets liever willen dan echt gezien en gehoord worden.

“Uiteraard heb ik me afgevraagd of ik het woord ‘heks’ wil claimen. Het is een gigantische berg werk om die diepgewortelde, negatieve connotatie om te buigen naar iets neutralers. De term is echt toe aan een update. Ik trek me niet terug in de bossen en ik blokkeer mijn wifiverbinding niet. Die clichéheksen bestaan ongetwijfeld ook, maar zij zijn de uitzondering. Mijn telefoon en ik zijn onafscheidelijk. Ik draag jeans en sneakers en ik ben niet verknocht aan honderden regeltjes. Ik schenk aandacht aan de standen van de maan, maar ik hoef niet telkens een ritueeltje te doen. Op nieuwe maan keer ik naar binnen, omdat ik me dan altijd wat minder voel. Volle maan ervaar ik als een feest, dan heb ik veel energie en maak ik plannen. Ik heb ook een runenclubje waarin we runenschrift en Noorse mythologie bespreken.

“Maar ik ben geen goeroe. Mensen vragen me vaak: wat moet ik doen bij volle maan? Journaling (in een dagboek schrijven, red.)? Mediteren? Runen lezen? Je moet helemaal niets. Hekserij is een vorm van zelfzorg. Rituelen kunnen je helpen om rust te vinden bij jezelf, maar mogen geen dogma worden. Je gaat er zo ver in als je zelf wilt. De bedoeling is dat ze je helpen om connectie te maken met jezelf, je emoties en intuïtie.

“Die boodschap slaat ook bij twintigers aan. Veel jonge mensen zijn de rush beu en willen bezinnen. Ze zijn op zoek naar een frisse blik op spiritualiteit, zonder het oubollige of belerende. ‘Heks’ is voor mij dan ook een woord zonder gender. Aan ­nieuwe mensen in onze community vraag ik altijd welke voornaamwoorden we mogen gebruiken.

“Hekserij en wetenschap kunnen trouwens perfect naast elkaar bestaan. Het beste bewijs ben ikzelf. Zonder de wetenschap was ik er lang niet meer.”

Hilde Roelandt (51): ‘Ik eer alle onverschrokken vrouwen die hun eigen pad kozen’

Hilde richtte 25 jaar geleden een heksenvereniging op. Met Arcadia Coven begeleidt ze vooral vrouwen, van kinderjuffen over politie-inspecteurs tot advocates.

“In mijn familie zaten twee tante nonnekes en een nonkel pastoor. Ik vond het onbegrijpelijk dat mijn nonkel vooraan in de kerk mocht preken en mijn tantes zich vooral zo onzichtbaar mogelijk moesten opstellen. Op mijn zestiende onderzocht ik de plaats van de vrouw in religie. Ik kwam terecht bij wicca, een natuurreligie met als uitgangspunt dat covens of heksengroepen telkens moeten bestaan uit zes vrouwen, zes mannen en één priesteres. Dat sprak me wel aan. Wat later volgde ik mijn eerste heksenritueel: Samhain, een Keltisch nieuwjaarsfeest. Ik groeide verder en volgde zelfs lessen in Ierland, waar ik mijn spirituele moeder ontmoette. Toch vond ik dat de mannen in de covens nog altijd een erg dominante rol speelden. Kan anders, dacht ik.

“Om Arcadia Coven wat bekendheid te geven, organiseerden we destijds een ‘(h)expo’ in het oude Spuihuisje op Lier Kermis. Duizenden passanten en geïnteresseerden kwamen ons bezoeken, zelfs de pastoor en de begijntjes uit de buurt. De nonnetjes waren dolenthousiast omdat er niet alleen beelden stonden van Aphrodite en Isis, maar ook van Maria. Dat verbaasde hen. Maar de moderne hekserij van Arcadia Coven is al lang geen voorchristelijke religie meer, wel een eclectische stroming die iedereen voor zichzelf vorm kan geven. We hebben geen paus, geen Bijbel en geen voorschriften. We halen elementen uit verschillende religies en steken die in de blender. Daar komt een bont allegaartje van mensen op af.

“Door mezelf een heks te ­noemen, breng ik een eerbetoon aan alle onverschrokken vrouwen die hun eigen pad kozen, los van het heersende patriarchaat. Maar de negatieve connotatie van het woord ‘heks’ is hardnekkig. Ik ben nochtans een nuchter stadsmens. Ik haal mijn kruiden bij Dille & Kamille. (lacht) Hekserij is eigenlijk heel gewoon. Ik sluit elke dag af met ademhalings- en meditatie­oefeningen. Verder sta ik stil bij de fasen van de maan en de acht jaarfeesten die draaien om het ritme van de seizoenen. Die voeling met de natuur zijn we kwijtgeraakt. Tot een kleine eeuw geleden was de mens in staat om te leven volgens het ritme van de natuur. Tijdens de winter, wanneer de natuur rust, keerden we naar binnen en gingen we vroeg naar bed. In de zomer werkten we hard want de oogst moest worden binnengehaald. Wat doen we vandaag? We werken doorgaans keihard tijdens de winter om in de zomer op een handdoek in de zon te liggen. De seizoenen tonen dat het leven een cirkel is, en dat helpt me om te relativeren en in balans te blijven. Successen doen me niet naast mijn schoenen lopen en mislukkingen zijn slechts momentopnames.

“Laatst had ik in mijn lesgroep iemand die zich vragen stelde bij polariteit in hekserij. Het gaat immers vaak over de man en de vrouw, over goden en godinnen. ‘Wat met gendergelijkheid- en fluïditeit?’ Sindsdien doe ik onderzoek naar welke goden een interessante verhouding hebben met gender. Hekserij zal pas relevant blijven als het een antwoord probeert te bieden op de vraagstukken die op dit moment leven in onze maatschappij. Alleen zo kan hekserij jong en oud een gevoel van geborgenheid en emancipatie geven. Zaken die elders misschien moeilijker te vinden zijn.”

Ellen Hartl (39): ‘Niet alles wat duister aanvoelt, is gevaarlijk’

Ellen is schrijfster en bezielster van het platform ‘Spiritualiteit op hoge hakken’. Via video’s en podcasts leert ze geïnteresseerden om spiritualiteit te integreren in het dagelijkse leven.

“Op mijn zestiende kreeg ik voor het eerst mijn menstruatie, een belangrijk moment in een vrouwenleven. Een paar dagen later zat ik bij vrienden in de tuin toen ik een trilling voelde in het gras. Ik dacht meteen: dit is een natuurkracht. Dit is Moeder Aarde. Die reflex kwam uit het niets. Ik hoefde er niet over na te denken. Een vrouw uit een esoterisch winkeltje in Antwerpen hielp me verder op weg. Ze duwde het Boek der schaduwen van Phyllis Curott in mijn handen, over wicca en andere heidense heksentradities. Ik voelde me meteen begrepen. In 2011 ben ik in een coven toegetreden en heb ik me verdiept in trancetechnieken- en rituelen. Sommigen uit mijn omgeving waren sceptisch, maar niet alles wat duister aanvoelt, is gevaarlijk.

“Net voor mijn dertigste belandde ik door een relatiebreuk en burn-out in een depressie. Via cognitieve therapie volgde ik het reguliere pad van de wetenschap, maar tegelijkertijd verdiepte ik me in schaduwwerk, waarbij je een spirituele groei doormaakt door verdrongen angsten, emoties en onverwerkte trauma’s met de nodige knowhow aan te pakken. Voor mij was dat de beste combinatie.

“In het spirituele wereldje zitten best veel charlatans die ervan overtuigd zijn dat hun opgeblazen ego alles zal oplossen. Ik ben lange tijd spiritueel coach geweest. Als er iemand voor mij zat met depressieve klachten, stuurde ik die door naar een erkend psycholoog of therapeut. Niet iedereen doet dat.

“Ik zit nu in een kleine coven met twee andere vrouwen. We focussen op waarzeggerijtechnieken waarmee we inzichten en boodschappen ontvangen die ons verder helpen. Door meditatie en zelfreflectie kennen we onszelf goed genoeg om een moeilijke periode op te vangen. Ik denk dan: ah shit, weer zo’n periode. En dan maak ik mijn kippensoep met zelfgemaakte bouillon en kruiden. (lacht)

“Kruiden hebben volgens mij niet alleen een geneeskundige kracht, maar ook een spirituele invloed. Tinctuur van kamille werkt voor mij uitstekend bij maaglast, maar het helpt me ook om beter over mijn emoties te kunnen communiceren. Dat kan bijvoorbeeld nuttig zijn voor mensen die in rouw zijn en hun verlies geen plaats kunnen geven. Een placebo-effect? Kan zijn, maar als ik kamille met een specifieke intentie vaporiseer, zoals beter communiceren, geef ik mezelf daar alvast de mentale ruimte toe.”

Axel Viktor (47): ‘Tijdens een inwijding in Haïtiaanse voodoo voelde ik voor het eerst echt wat magie is’

Axel noemt zichzelf geen heks, maar verdiept zich wel in hekserij en magie. Via zijn familie raakte hij geïnteresserd in het occulte. In zijn tempel ‘Le petit mage’ werkt hij met kaartleggingen, healing en spirituele begeleiding.

‘Mijn oma langs moeders kant is intussen 97, maar in haar jongere jaren maakte ze kruidige kompressen voor haar artrose en was ze bedreven in handlezen en kaartleggen. Een heks, zou je kunnen zeggen, hoewel ze dat woord nooit zelf heeft gebruikt. Rond mijn elfde kreeg ik van mijn vaders nonkel een pendel en van mijn moeders nonkel De wereld van het ongrijpbare, een lijvig boek over parapsychologie, spiritisme en magie.

“Als tiener ging ik in de bib boeken halen over hekserij en zocht ik met die pendel naar ondergronds water in de tuin. Mijn ouders gedoogden mijn interesse, hoewel mijn vader zich weleens luidop afvroeg of ik gek was. Rond mijn vijftiende werden meisjes en muziek interessanter dan bezweringen. Pas rond mijn dertigste nam die interesse weer de overhand.

“In 2005 woonde ik een tijdje in Milaan voor modellenwerk. Ik was ­helemaal mee met de Harry Potter-­hype. Tussen mijn opdrachten door zat ik met mijn neus in die boeken. Toen ik naar België terugkeerde, wist ik het zeker: ik wou weten wat moderne hekserij voor mij kon betekenen. Op internet las ik manuscripten van over de hele wereld. Ik vond er mijn eerste leraar, een Britse magiër die me een opleiding gaf in Egyptisch mysticisme, hermetische kabbala en alchemie. Na een tijdje vond ik het alle­maal te cerebraal. Ik wou niet alleen boeken lezen, maar ook de praktische kant van magie en hekserij beleven. Ik heb me onder andere verdiept in kaartleggen, wicca en reiki.

“Pas in 2008 heb ik voor het eerst écht gevoeld wat magie is, tijdens een reis naar Florida voor een authen­tieke inwijding in Haïtiaanse voodoo. Tijdens dat ritueel voelde ik de opgeroepen spirit langs mijn hoofd mijn lichaam binnenkomen. Een bizarre maar ook ongelooflijk mooie ervaring. Mensen associëren voodoo met duistere praktijken, maar het wordt eigenlijk vooral gebruikt om voorspoed te brengen. Aangezien elke vorm van magie zowel goed als kwaad kan aanrichten, is de intentie van degene die ermee werkt het allerbelangrijkste.

“Bijna dagelijks werk ik met mijn spirits. Dan steek ik kaarsen aan in mijn tempel en vraag ik hen om bepaalde zegeningen, zoals een goede gezondheid voor familie, vrienden en mezelf. Voor een voodoo healing gebruik ik soms een metalen ketel met daarin parfums, kruiden en poeders. Na het prevelen van incantaties steek ik het vuur in de ketel aan. Het vuur wordt gedoofd met regenwater, en het resterende mengsel kan tijdens een healing gebruikt worden.

“Of mijn spirits mij psychologische ondersteuning geven? In zekere zin, maar ik ben er niet afhankelijk van. Voor mij werken spirits als hulp bij het bereiken van mijn doelen. Of het nu gaat over de succesvolle afloop van een sollicitatiegesprek of het garanderen van een veilige reis: er is een extra ruggensteun. Die begeleiding is fijn, maar ontslaat me geenszins van mijn eigen verantwoordelijkheid. Als mensen de controle over hun leven kwijtraken, hopen ze vaak uit spiritualiteit een instant oplossing te halen, zonder zich echt te engageren. Zo werkt dat niet. Ik word dan ook ongemakkelijk van ‘law of attraction’-coaches: vraag het universum wat je het nodig hebt en het komt naar je toe. Gewauwel.

“Velen vinden mijn discours vast zweverig. (lacht) Ik probeer dan ook niemand te overtuigen. Ik heb voor mezelf een spirituele mix samen­gesteld waaruit ik kan putten, en die ook anderen kan helpen.”

De wijsheid van de heks door Susan Smit is uitgegeven bij Lebowski, 352 p’s, 22,99 euro. Meer heksen leren kennen? Zoek op de hashtag witchesofinstagram