Welke narcist ken jij? Wetenschappers onderscheiden 2 types
Ze zijn manipulatief, egocentrisch, arrogant en krijgen een kick van andere mensen te vernederen. En jammer genoeg zijn ze ook overal: narcisten. Maar waarom gedragen ze zich zo? Het is een vraag waar wetenschappers zich al lang het hoofd over breken. Een nieuwe studie bracht hen iets dichter bij het antwoord.
Liesbeth De Corte
Volgens woordenboek Van Dale heeft een narcist “een ziekelijke liefde voor zichzelf”. Een narcist is een meestermanipulator, een egoïst, een charmante wolf in schaapskleren. Toch is het niet zo makkelijk om hem te herkennen. Na jarenlang onderzoek zijn zelfs psychologen en wetenschappers niet honderd procent zeker wat narcisten precies drijft.
Als het gaat over narcisme maken psychologen wel al langer een onderscheid tussen twee verschillende types. Er zijn de ‘kwetsbare narcisten’ die een laag zelfbeeld en bindingsangst hebben en gevoelig zijn voor kritiek. De tweede groep wordt ‘grandioze’ of ‘grootste narcisten’ genoemd. Zij blaken van zelfvertrouwen en voelen zichzelf constant verheven boven iedereen.
Enkele Amerikaanse wetenschappers wilden dit verschil verder onderzoeken. Zij ondervroegen bijna 300 mensen: alle deelnemers moesten een enquête invullen waarin gepeild werd naar hun persoonlijkheidstrekken en eigenwaarde. En jawel, ook zij konden twee groepen onderscheiden.
Sommige deelnemers gedroegen zich superieur en destructief, maar vertoonden wel onzekerheden en schuldgevoel. “We hadden moeite om te achterhalen waarom narcisten zich zo onaangenaam en laatdunkend gedragen. Onze studie lijkt nu te suggereren dat sommige narcisten geen opgeblazen ego hebben, maar in wezen onzeker zijn”, zegt klinisch psycholoog Pascal Wallish van de New York University (NYU).
Hun gedrag zou dus, met andere woorden, een soort compensatiemechanisme zijn. “Om hun gebrek aan zelfwaarde te maskeren”, zegt Mary Kowalchyk, ook psycholoog aan NYU en hoofdauteur van de paper. “Juist door hun pompeus en narcistisch gedoe duwen ze mensen verder van zich weg. Hierdoor worden ze nog meer onzeker en komen ze in een vicieuze cirkel terecht waarbij ze steeds méér onuitstaanbaar gedrag vertonen.”
‘Grandioos narcisme’ kunnen we beschouwen als een manifestatie van psychopathie.
Wallish, Kowalchyk en co.
Andere narcisten hadden nul schuldgevoel en nul onzekerheid, maar vertoonden wel psychopathische trekken. “De vorm van ‘grandioos narcisme’ kunnen we dus beschouwen als een manifestatie van psychopathie”, schrijven de wetenschappers in hun paper.
Deze conclusie ligt alvast in lijn met eerdere studies, die nagingen of narcisten zichzelf nu echt zo leuk vinden of niet. In 2017 was er al een onderzoek waarin mannen onder een hersenscan werden gelegd: zij ervaarden duidelijke emotionele stress wanneer ze een foto zien van zichzelf.
“Door de twee types beter af te bakenen kunnen we het gedrag van narcisten beter begrijpen.” En dat is belangrijk, zeggen de wetenschappers, omdat beide varianten veel schade kunnen toebrengen aan de mensen in hun omgeving.
