Vandaag is Wereldastmadag. Hoe voorkom je de ziekte? ‘Verbied cavia’s en konijnen in de kleuterklas’

Hoe snel stijgt het aantal astmapatiënten?

“Dat is niet eenvoudig te zeggen. We zien dat het aantal voorschriften voor medicatie toeneemt, maar diezelfde medicatie kan ook gebruikt worden om rokerslong te behandelen. Bovendien zou de stijging van het aantal astmadiagnoses voor een deel te verklaren kunnen zijn door een snellere herkenning van de ziekte. Maar het staat vast dat het aantal mensen dat genetisch voorbeschikt is om mogelijk astma te ontwikkelen jaar na jaar stijgt. Inmiddels zou een op de drie Europeanen genetische aanleg hebben voor astma, al betekent dat niet dat iedereen het ook krijgt.”

Hoe verklaart u die stijging?

“Een grote oorzaak is de geciviliseerde westerse samenleving waarin we vandaag leven. We leven meer binnen dan vroeger en we isoleren onze huizen veel beter. Dat is goed om klimaatopwarming tegen te gaan, maar minder goed voor astma. Want als we minder ventileren, komen die allergenen onze huizen binnen maar geraken ze niet meer buiten. Zo zitten we bijvoorbeeld met meer huisstofmijten in onze matrassen.

“Ook de opwarming van het klimaat en de toenemende luchtvervuiling liggen mee aan de oorzaak. Bomen verdedigen zich tegen de toenemende luchtvervuiling en scheiden meer pollen af. Ze doen dit om zichzelf in stand te houden, maar voor ons is het geen goede zaak. En omdat meer mensen astma krijgen, worden hun kinderen op hun beurt gevoeliger voor astma, want dat wordt genetisch doorgegeven.”

Komt het vaker voor bij bepaalde groepen?

“We zien dat het iets vaker voorkomt bij vrouwen, vooral de ernstigere astma dan. Men vermoedt dat hormonen hierop een effect hebben, maar een precieze verklaring hebben we hiervoor nog niet.

“Daarnaast zien we dat astma vaker voorkomt bij mensen die in de stad leven. Zo zien we bijvoorbeeld dat kinderen die op boerderijen leven veel minder astma ontwikkelen. Zij worden namelijk van jongs af aan meer blootgesteld aan boerderijstof, bijvoorbeeld van plantenresten. Die blootstelling traint hun immuunsysteem, waardoor ze minder snel astma ontwikkelen dan kinderen die voornamelijk in de stad leven.”

Wat kunnen we doen om te verhinderen dat kinderen astma ontwikkelen?

“Het gaat erom dat we blootstelling aan bepaalde allergenen zoveel mogelijk vermijden. Om huisstofmijten te vermijden, kun je best je kinderkamer zo sober mogelijk inrichten, bijvoorbeeld door het aantal pluche knuffeldiertjes te beperken. Datzelfde geldt voor contact met (huis)dieren. De jongste jaren zie je dat er steeds vaker allerlei dieren naar de kleuterklas worden gebracht, zoals cavia’s of konijnen. Eigenlijk zou dat verboden moeten worden, want je brengt op die manier heel wat kinderen in contact met allergenen.”

Hoe goed kunnen we astma vandaag behandelen?

“Over het algemeen erg goed. Slechts een minderheid van de astmapatiënten heeft wat we noemen moeilijk behandelbare astma en moet bijvoorbeeld cortisone nemen. Maar de meeste astmapatiënten kunnen met de juiste medicatie een normaal leven leiden en sporten, ook op hoog niveau. Zo wijs ik er bijvoorbeeld graag op dat de zwemmer Mark Spitz, die ooit zeven gouden medailles tijdens de Olympische Spelen van München haalde, aan astma leed en toch een wereldtopper was.

“Helaas neemt naar schatting slechts een op de drie astmalijders de medicatie correct in. Anderen miskennen dat ze astma hebben, tolereren de symptomen of nemen hun medicatie onregelmatig. Het blijft lastig om een 18-jarige te moeten zeggen dat hij zijn leven lang vermoedelijk medicatie zal moeten nemen, maar dat is op dit moment de enige behandeling.”