Elke dag lopen in ons land 3 kinderen weg van huis, felle stijging na wegvallen coronabeperkingen

Child Focus behandelde in 2021 1.188 nieuwe verdwijningsdossiers, of meer dan drie per dag. In de meeste gevallen (867 dossiers) ging het over weggelopen jongeren. De meesten van die jongeren worden snel teruggevonden: 57 procent binnen de week en 91 procent binnen de maand.

Het aantal meldingen van weglopers lag ruim een vijfde hoger dan in 2020. De daling die er toen was, had te maken met harde coronalockdowns waardoor kinderen soms letterlijk vastzaten thuis of in de voorziening waar ze verbleven. "Eigenlijk haperde onze barometer toen", zo staat in het jaarverslag. "Want net nadien, samen met de versoepelingen, zagen we de cijfers plotseling weer drastisch stijgen."

Van de verdwijningen in 2021 waren er 222 onrustwekkend. Dat is bijvoorbeeld het geval als de wegloper jonger is dan 13 jaar, een fysieke of mentale beperking heeft, medicatie nodig heeft of in gevaar kan zijn. De app ChildRescue werd 56 keer geactiveerd om een kind zo snel mogelijk veilig en wel terug te vinden.

Andere verdwijningsdossiers gingen hoofdzakelijk over mogelijke internationale kinderontvoeringen door ouders (139 dossiers). Het aantal dossiers hierover daalde voor het tweede jaar op rij, maar dat heeft mogelijk te maken met corona, zegt Child Focus, en met name met "de maatregelen in de verschillende EU-lidstaten die reizen voor langere tijd moeilijk of onmogelijk maakten".

Daarnaast waren er 98 dossiers over verdwijning van niet-begeleide minderjarigen. Zij zijn veel moeilijker terug te vinden dan andere vermiste kinderen, zegt Child Focus. "Het gaat om kwetsbare jongeren die vaak een traumatische voorgeschiedenis hebben, in een onzekere verblijfssituatie verkeren, een gezinsomkadering missen en een grote nood hebben aan psychologische ondersteuning en praktische begeleiding. Ze lopen een groot risico om slachtoffer te worden van mensenhandel en diverse vormen van seksuele of economische uitbuiting."

Behalve verdwijningsdossiers behandelt Child Focus ook dossiers van seksuele uitbuiting van minderjarigen. Het aantal dossiers van seksuele uitbuiting, dat in 2020 geëxplodeerd was, bleef in 2021 op dat hoge niveau. Er werden 2.467 dergelijke dossiers geopend. Vergeleken met 2019 lag het aantal dossiers de helft hoger. 

De overgrote meerderheid van de dossiers rond seksuele uitbuiting gaat over beelden van seksueel misbruik van minderjarigen (kinderpornografie). Dat waren er vorig jaar 2.147. Daarnaast werden er via Arachnid, een tool die proactief zoekt naar beelden van seksueel misbruik van minderjarigen op internet, meer dan 55.000 beelden geanalyseerd, "waarvan er 34.266 werden beschouwd als beelden van seksueel misbruik van kinderen".

Andere dossiers in de categorie seksuele uitbuiting hebben betrekking op minderjarigen in de prostitutie (57 dossiers), grensoverschrijdende sexting waarbij pikante beelden naar bijvoorbeeld een lief verder worden verspreid (129 dossiers), sextortion of afpersing met naaktbeelden (91 dossiers), of nog grooming (43 dossiers). Dat laatste gaat over het proces waarbij een volwassene doelbewust minderjarigen benadert met een seksueel doel. 

"We merken dat de geestelijke gezondheid van jongeren ernstig is ondermijnd door de COVID-19-pandemie", zeggen CEO Heidi De Pauw en voorzitter François Cornelis van Child Focus in het jaarverslag. "Achter de cijfers schuilen schrijnende verhalen van kinderen en jongeren die vluchten of weglopen van een situatie, zonder te weten waar ze naartoe gaan. Zolang ze maar weg zijn. Psychologisch en mentaal zitten ze erdoor. Ze slagen er niet meer in om connecties te vinden met hun naasten. In vele gevallen zijn ze zelfs slachtoffer van geweld of misbruik, verschijnselen die de coronacrisis alleen maar verergerde." 

Door de personeelstekorten en lange wachtlijsten in de jeugdhulp is het vaak ook moeilijk om adequate oplossingen te vinden voor de jongeren, klinkt het nog.