We lopen niet warm voor de warmtepomp: 7 op de 10 nieuwe woningen verwarmen nog op gas

Open Wervendag staat vandaag in het teken van duurzaamheid. En een van de beste manieren om een nieuwbouw te verduurzamen, is door die te verwarmen met een warmtepomp op elektriciteit. Nu worden woningen nog overwegend verwarmd met aardgas, een fossiele brandstof die broeikasgassen uitstoot. 

Maar die elektrificatie verloopt moeizaam bij de Vlaamse nieuwbouwwoningen. De elektrische warmtepomp wint er slechts langzaam terrein. Dat blijkt uit cijfers van het Vlaams Energie- en Klimaatagentschap (VEKA) over de vergunningaanvragen voor 2019 .

Bouwprojecten waar toen een vergunning voor aangevraagd werd, zijn nu grotendeels opgeleverd. Slechts 29 procent van die huizen en appartementen is uitgerust met een warmtepomp, al dan niet in combinatie met zonnepanelen.

In 7 op de 10 nieuwbouwprojecten zijn nog steeds aardgasketels geïnstalleerd. Die woningen zullen vaak nog decennia lang op fossiele brandstof verwarmd blijven.

Stookolieketels worden dan weer zo goed als nergens nog geïnstalleerd in nieuwbouwwoningen. In 2020 ging het nog om 37 toestellen, goed voor 0,12 procent van alle aanvragen. Verwarmingssystemen op biomassa en warmtenetten staan op dit moment nog in hun kinderschoenen en zijn erg uitzonderlijk.

Voor niet-residentiële gebouwen, bijvoorbeeld scholen of kantoren, zijn warmtepompen al veel meer in zwang. Daar is het beeld omgekeerd. Volgens dezelfde data uit 2019 is 71 procent van die ontwerpen uitgerust met een warmtepomp, al dan niet in combinatie met zonnepanelen. 

Een rondvraag in de bouwsector leert dat vooral de hoge kostprijs voor een warmtepomp nog steeds een drempel is, zeker in het lagere en middensegment van de markt. 

Een warmtepomp kost al snel zo’n 10.000 tot 12.000 euro, een bedrag dat veel bouwers liever spenderen aan de afwerking van, bijvoorbeeld, hun badkamer. Het is ook vaak de eerste kostenpost waarop bespaard wordt wanneer de budgetten niet meer toereikend blijken. Een gascondensatieketel heb je al snel voor zo’n paar duizend euro.

Dat verklaart meteen ook waarom warmtepompen in grote niet-residentiële bouwprojecten wél populair zijn: 10.000 euro is een smak geld voor een particulier, maar niet noodzakelijk voor een bedrijf of overheid die met miljoenenbudgetten werkt.

Bovendien, zo benadrukt het VEKA, is verwarmen met een warmtepomp sinds dit jaar goedkoper dan een gasketel. “Bij nieuwbouw is het plaatsen van een warmtepomp een no-brainer”, klinkt het daar.

Uit simulaties van het VEKA blijkt dat je voor het jaarverbruik van een gemiddeld Vlaams gezin, 17.000 kWh, in februari dit jaar 2.071 euro betaalde als je een warmtepomp met een goed rendement gebruikte. Dat is 530 euro goedkoper dan een aardgasketel. Let wel: in die bedragen is de aankoopprijs van de installatie niet inbegrepen.

Maar de bouwsector zal dus nog een versnelling hoger moeten schakelen, temeer omdat aardgasaansluitingen in nieuwbouw ten laatste in 2026 verboden zullen worden, zowel voor woningen als voor niet-residentiële gebouwen. Er wordt momenteel zelfs aan gewerkt om die deadline nog een jaar te vervroegen, naar 2025. 

Regelgeving kan een verschil maken. Dat bewijst de sprong die in 2014 werd gemaakt, toen een verplicht aandeel aan hernieuwbare energie werd ingevoerd. Misschien kunnen de oorlog in Oekraïne en de stijgende energieprijzen bouwbedrijven en hun kopers dat laatste zetje geven.