Londen gaat morrelen aan Brexitakkoord over de Ierse grens, EU dreigt met tegenmaatregelen
De Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss gaat een wetsvoorstel indienen dat Groot-Brittannië in staat stelt om een deel van het Brexitakkoord eenzijdig aan te passen. Het gaat dan concreet om de EU-grens voor goederen en levensmiddelen die nu in de Ierse Zee ligt en dus Noord-Ierland voor een deel in de EU houdt. De Europese Unie is "not amused" en dreigt met tegenmaatregelen.
In het Britse parlement kondigde minister van buitenlandse zaken Liz Truss aan dat er binnen enkele weken een wet zal gepubliceerd worden die het Verenigd Koninkrijk in staat stelt om het zogenaamde "Protocol", dat de grensafspraken met Ierland regelt, aan te passen. Volgens Truss wordt de huidige regeling niet gesteund door een deel van de Noord-Ierse regering en is ze dus onwerkbaar.
Daarmee verwijst Truss naar de DUP, de grootste unionistische en dus pro-Britse partij in Noord-Ierland. 10 dagen na de verkiezingen weigert die om een parlementsvoorzitter te benoemen en een nieuwe regering te vormen. Volgens de DUP is het onaanvaardbaar dat de EU-grens Noord-Ierland afscheidt van het Britse vasteland. Daarmee zit de politieke situatie in Noord-Ierland muurvast.
Hoe ziet die Europese Brexitgrens in Ierland er in de praktijk uit? We zochten het uit in Noord-Ierland:
Tegenmaatregelen
De huidige Brexitregeling - die werd ondertekend door de Britse premier Johnson- is volgens minister Truss ook schadelijk voor het bedrijfsleven. Zo moeten Britse bedrijven die levensmiddelen en bepaalde producten exporteren naar Noord-Ierland nog altijd voldoen aan Europese wetgeving en standaarden. Dat vergt veel extra papierwerk en kosten. Met een nieuwe wet wil Groot-Brittannië die barrières opheffen.
Maar volgens de Europese Unie kan het Verenigd Koninkrijk geen eenzijdige aanpassingen doorvoeren aan een internationaal akkoord. De vicevoorzitter van de Europese commissie Maros Sefcovic kondigde aan dat de EU in dat geval "alle mogelijke tegenmaatregelen" zal nemen. Zowel Truss als Sefcovic benadrukken dat ze hopen dat in de komende weken nog een diplomatieke oplossing kan bereikt worden.
Gevaarlijk pad
Als dat niet lukt, dan zijn de aanpassingen die Groot-Brittannië wil aanbrengen aan het Protocol wel ingrijpend. Zo kondigt Truss aan dat er een "duaal systeem" komt, Britse bedrijven die exporteren naar Noord-Ierland zouden mogen kiezen of ze aan Europese of Britse regels beantwoorden. Er zou een "groen kanaal" komen voor goederen die in Noord-Ierland blijven en dus niet worden uitgevoerd naar de Ierse Republiek. En er moet een andere instantie komen in de plaats van het Europese Hof van justitie om te oordelen over handelsgeschillen.
In een eerste reactie zegt Ierland dat Londen "een gevaarlijk pad" bewandelt. "Dit beschadigt het vertrouwen en zal het nog moeilijker maken om een oplossing te vinden", zegt de Ierse minister van buitenlandse zaken Coveney. De Britse premier Johnson zegt dan weer dat het niet de bedoeling is om een handelsoorlog te ontketenen met de EU.
In een eerste reactie zegt de DUP, de partij die de kat de bel aanbond, dat ze tevreden zijn met het initiatief van Truss. Maar aanstalten om de politieke patstelling in Noord-Ierland te doorbreken, maken ze voorlopig niet. Een van de eisen van de DUP is dat de zeegrens tussen Noord-Ierland en Groot-Brittannië volledig verdwijnt.