Europese top bereikt sneller dan verwacht akkoord over Russisch olie-embargo, al is het wel wat afgezwakt
De Europese leiders hebben sneller dan verwacht een akkoord bereikt over de invoering van een verbod op de import van Russische olie. Het gaat in eerste instantie om een embargo op olie die via de zee wordt ingevoerd, waarmee meteen twee derde van alle Russische olie gebannen wordt. Tegen het einde van het jaar zullen Polen en Duitsland ook geen Russische olie via pijpleidingen meer invoeren.
Het was Europese Raadsvoorzitter Charles Michel die het akkoord gisteren, iets voor middernacht bevestigde. Volgens hem wordt door het embargo "een grote financieringsbron van de Russische oorlogsmachine afgesneden". Europa voert op die manier maximaal de druk op Rusland op om de oorlog in Oekraïne te beëindigen, schrijft Charles Michel op Twitter.
BEKIJK - Charles Michel: "Het is meer dan ooit belangrijk om onze waarden te verdedigen".
Op 4 mei had de Europese Commissie voorgesteld om tegen eind 2022 geen Russische olie of olieproducten meer in te voeren. Maar dat stootte op een veto van Hongarije. Om dat veto te omzeilen, wordt nu op twee sporen gewerkt. Enerzijds wil Europa zo snel mogelijk een embargo voor Russische olie die via de zee wordt ingevoerd, waarmee twee derde van alle Russische olie gebannen wordt.
Anderzijds engageren Polen en Duitsland zich ertoe om tegen het einde van het jaar ook geen Russische olie via pijpleidingen meer in te voeren. Op die manier zou eind 2022 ongeveer 90 procent van de huidige import van Rusland naar de Europese Unie geweerd worden.
Voor Hongarije, Slovakije en Tsjechië geldt voorlopig een uitzondering, omdat zij anders in de problemen zouden komen met hun oliebevoorrading.
Volgens Belgisch premier Alexander De Croo is het akkoord over het olie-embargo "zeer verregaand". "Het raakt de Russische mogelijkheid om de oorlog te financieren recht in het hart", zei hij in "De ochtend" op Radio 1. Hij stelt dat een olie-embargo meer effect zal hebben dan een embargo op de invoer van gas. "De opbrengsten voor Rusland zijn ongeveer 30 miljard euro per jaar voor olie en voor gas is dat maar 20 miljard."
Gevolgen voor België?
De gedeeltelijke boycot van Russische olie zal volgens De Croo weinig gevolgen hebben voor de Belgische oliebevoorrading. "Wij zijn al maanden bezig om andere leveranciers te zoeken voor onze olieleveringen. Wij hebben niet gewacht op het Europese embargo om ons los te koppelen van de Russische olie. Er is geen risico op een tekort komende winter. Dat heeft nooit gespeeld."
De Croo zegt ook voldoende garanties gekregen te hebben dat er geen oneerlijke concurrentie komt op de interne Europese markt, waarbij het ene land wel nog toegang heeft tot goedkopere olie en andere niet. "Voor ons was het belangrijk dat als we een boycot doorvoeren, dat het overgrote deel van het Europese continent onmiddellijk mee in die boycot kan stappen. Het gaat hier om meer dan 90 procent van het Europese volume, dus wij zijn gerustgesteld."
Een embargo op de import van Russisch gas is voor De Croo niet aan de orde. "Dit zesde sanctiepakket is wat ons land betreft een voorlopig eindpunt. Laten we deze sancties goed in de praktijk brengen en zorgen dat ze een maximale impact hebben op Rusland. Vooral op het gebied van energie mag het hier voorlopig wel stoppen."
Beluister hier het volledige gesprek met premier Alexander De Croo in "De ochtend" op Radio 1:
Premier De Croo over Europees akkoord over embargo op Russische olie: "Dit raakt Russen recht in het hart"
Waarom uitzonderingen?
Olie die via de Droezjba-pijpleiding aangevoerd wordt, blijft voorlopig buiten de boycot. Hongarije, Slovakije en Tjechië mogen dus nog Russische olie blijven importeren, omdat ze anders in de problemen zouden komen. Slovakije voert bijna 100 procent van zijn olie in via de Droezjba-pijpleiding, Tsjechië en Hongarije elk meer dan de helft.
Volgens De Croo zijn de uitzonderingen die nu gemaakt zijn te verantwoorden. Het gaat over drie landen die geen havens hebben en dus geen toegang tot de kust om olie in te voeren. "Je kan niet tegen die landen zeggen dat ze vanaf januari geen toegang meer hebben tot diesel of benzine", zegt hij. "Polen en Duitsland hebben dan weer heel duidelijk gezegd dat ze tegen het einde van het jaar geen olie uit Rusland meer gaan importeren, ook niet via pijpleidingen."
Je kan niet tegen Hongarije, Slovakije en Tjechië zeggen dat ze vanaf januari geen toegang meer hebben tot diesel of benzine
In het akkoord dat nu is afgeklopt, zal Hongarije zijn olie in de toekomst via de uit Kroatië afkomstige Adria-pijplijn ontvangen, maar het opvoeren van de capaciteit van die leiding zou wel 45 tot 60 dagen duren. Bovendien moeten de raffinaderijen op Hongaars grondgebied worden aangepast omdat de olie die door de Adria-lijn vloeit van andere kwaliteit is dan de Russische olie.
De leiders stelden daarom nog geen termijn voor deze overgangsperiode voor Hongarije en Slovakije. Volgens De Croo is de afspraak dat de uitzondering geldt zolang die landen investeringen doen in pijpleidingen en raffinaderijen. De Commissie zal erop toezien dat ze het uitzonderingsregime niet misbruiken.
Tsjechië weet wel dat het 18 maanden de tijd krijgt om alternatieven te zoeken voor zijn diesel op basis van Russische olie.
Daarenboven is een algemene clausule aangenomen, die dus voor alle landen geldt, dat ze zich op noodmaatregelen mogen beroepen als er plots een bevoorradingsprobleem zou opduiken. Het was de Hongaarse premier Viktor Orbán die daar om had gevraagd.
"Als we een boycot doen dan is het de bedoeling dat het pijn doet bij de Russen. Het is niet de bedoeling om Europese landen zonder brandstof te zetten", zegt De Croo.
Woensdag komen de ambassadeurs van de 27 lidstaten samen om zich over de details van het politieke akkoord te buigen. Dan moet duidelijk worden wanneer het embargo precies van kracht wordt.
BEKIJK - Ursula von der Leyen over het zesde sanctiepakket:
Zesde sanctiepakket
Het (gedeeltelijke) olie-embargo maakt deel uit van het zesde sanctiepakket tegen Rusland dat de Commissie begin mei op tafel legde naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne.
Behalve het embargo kregen ook de andere maatregelen uit dat pakket maandagavond groen licht van de Europese leiders. Dat betekent dat Sberbank, de grootste bank van Rusland, en nog twee andere Russische financiële instellingen van het internationale betalingssysteem Swift losgekoppeld worden.
Drie extra Russische staatszenders zullen in Europa niet meer te zien of te lezen zijn en enkele hooggeplaatste militairen die betrokken zijn bij de moordpartij in Boetsja en het beleg van Marioepol worden gesanctioneerd.
Financiële steun aan Oekraïne
Het embargo op Russische olie was niet het enige gespreksonderwerp op de Europese top. De staats- en regeringsleiders zijn het ook eens geworden over een extra pakket financiële steun aan Oekraïne. Het gaat om in totaal 9 miljard euro. Verdere details ontbreken nog. Maar het zou niet om leningen gaan, wel om subsidies die de Europese Unie voor 9 miljard aan Oekraïne ter beschikking wil stellen om een aantal dringende noden te lenigen.
De Oekraïense president Zelenski verwelkomt het akkoord, maar merkt op dat het nieuwe sanctiepakket laat komt. Volgens Zelenski is het "onaanvaardbaar" dat er meer dan 50 dagen zaten tussen het 5e en het 6e Europese sanctiepakket.