Steenrijke Gupta broers opgepakt in Dubai: spil van corruptieschandaal rond afgezette president Jacob Zuma?
In het emiraat Dubai zijn Atul en Rajesh Gupta aangehouden. De beruchte broers van Indiase afkomst zouden de spil zijn van een enorm corruptieschandaal dat de vroegere Zuid-Afrikaanse president Jacob Zuma in de cel deed belanden. Zuid-Afrika heeft om hun uitlevering gevraagd. Het is de voorlopig laatste fase in de neergang van een familie die onaantastbaar was in Zuid-Afrika.
De twee broers zijn in de Verenigde Arabische Emiraten opgepakt op basis van een aanhoudingsbevel door Interpol. Dat komt er op vraag van Zuid-Afrika dat nu om de uitlevering vraagt van de Gupta's. Zuid-Afrika wil ook de aanhouding van Ajay Gupta, een derde broer, maar de Emiraten laten die voorlopig ongemoeid. (Lees verder onder de foto).
Met de arrestatie lijkt de neergang bezegeld van een miljardairsfamilie die tot voor kort onaantastbaar leek in Zuid-Afrika. De Gupta's waren in 2018 het land ontvlucht toen daar het corruptieschandaal in volle hevigheid losbarstte en ze de bescherming verloren van belangrijke toplui van het ANC, de partij die daar sinds het einde van de apartheid aan de macht is.
De belangrijke "beschermer" van de Gupta's was toenmalig president Jacob Zuma die begin dat jaar evenwel door zijn eigen partij, het ANC, tot aftreden was gedwongen, precies wegens de talrijke corruptieschandalen en daarin speelden de Gupta's vaak een erg toonaangevende rol. Vorig jaar is Zuma veroordeeld tot 15 maanden cel, weliswaar niet voor corruptie, maar voor minachting van het gerecht dat de onderzoeken daarvoor voert. Dat leidde toen tot rellen met aanhangers van Zuma. (Lees verder onder de foto).
De arrestatie en mogelijke berechting van de Gupta's kan die onrust nu nog verder aanwakkeren en wellicht ook ex-president Zuma opnieuw in nauwe schoentjes brengen. Wellicht wordt er nu meer bekend over de rol die de Gupta's -en ex-president Zuma- gespeeld hebben in de grote corruptieschandalen rond het ANC in Zuid-Afrika. De partij die legendarisch werd in de strijd tegen de apartheid is intussen al decennia de partij van de macht en -bijna onvermijdelijk- ook steeds meer van de corruptie, vriendjespolitiek en seksschandalen. De geest van Nelson Mandela is dan ook soms ver te zoeken.
Zowel president Zuma als de Gupta's ontkennen de beschuldigingen van corruptie en machtsmisbruik. Volgens Zuma zijn de klachten politiek geïnspireerd en het werk van zijn rivalen binnen het ANC.
Wie zijn die Gupta's?
De Gupta's zijn een welgestelde familie uit India. De broers werden in 1994 door hun vader naar Zuid-Afrika gestuurd. De apartheid was toen ten einde, Nelson Mandela luidde een nieuw tijdperk in als president en de economische sancties tegen dat land vielen weg. Er waren dus ongekende mogelijkheden voor economisch succes. De broers startten een computerbedrijf, Sahara Computers, genoemd naar hun thuisbasis Saharanpur in Noord-India, maar stapten ook in vastgoed, mijnbouw, toerisme en media.
Ze bouwden nauwe contacten uit met toppolitici van het ANC en ook van andere partijen, maar vooral met Jacob Zuma, ook voor die president werd. Een van de vrouwen van Zuma werkte voor een bedrijf van de Gupta's, net als een dochter en een zoon. Wat die daar deden en hoeveel ze verdienden, is niet altijd duidelijk. (Lees verder onder de foto).
De glorietijd van de Gupta's kwam er tussen 2007 en 2018 toen Zuma zowel voorzitter van het ANC was als president van Zuid-Afrika. Het vermogen van de Gupta's toonde zich door opgestapelde rijkdom en politieke invloed. Zo zouden ze ministers hebben laten ontslaan of benoemen en maakten ze onder Zuma gebruik van diplomatieke kanalen "om Zuid-Afrika internationaal te promoten". Een geleasde Airbus A330 kon gebruik maken van een militaire luchthaven in het land en een extravagant luxueuze huwelijksceremonie van een van de dochters van een Gupta zette Zuid-Afrika op stelten, een land waar veel mensen nog in armoede leven.
Nadien namen critici de macht en de rijkdom van de Gupta's steeds meer in het vizier. In 2018 barstte de bom toen het ANC onder druk van de achterban Zuma opzij zette en de Gupta-broers het land ontvluchtten. Overigens lopen er ook in thuisland India gerechtelijke onderzoeken naar de familie. Het Amerikaanse ministerie van Financiën heeft ook sancties afgekondigd tegen leden van die familie wegens corruptie.