Iconische foto 'napalmmeisje' is vandaag 50 jaar oud: “Fotograaf redde mijn leven”
8 juni 1972. De negenjarige Phan Thi Kim Phuc is met andere kinderen buiten aan het spelen bij de tempel van het Zuid-Vietnamese dorpje Trảng Bàng, zo’n 45 km ten noordwesten van Saigon. Plots hoort ze het oorverdovende lawaai van een vliegtuig dichtbij. Dan explosies en rook. Ondraaglijke pijn. Kim rent weg, maar de napalm kan ze niet ontlopen. “Het kleeft op je en veroorzaakt vreselijke brandwonden en pijn die nooit meer weggaat.” Vandaag is Kim Phuc al vijftig jaar over de hele wereld bekend als het “napalmmeisje”. Door die ene iconische foto die fotograaf Nick Ut van haar nam.
De Vietnamoorlog is door de jaren heen onlosmakelijk verbonden geraakt met het schrijnende beeld van het naakte, rennende meisje, bij wie de napalm op haar huid plakt. “Te heet, te heet!” schreeuwt Kim Phuc. Dat weten we uit videobeelden, want zelf herinnert Kim Phuc het zich niet. Je hoort het natuurlijk ook niet op de foto van Huynh Cong ‘Nick’ Ut, een oorlogsfotograaf van Associated Press, maar je ziet wel - en vóélt zelfs bijna - de ontreddering en de pijn van het meisje. Ut kreeg de Pulitzerprijs voor zijn foto, die wereldwijd de voorpagina van de kranten haalde. De foto kreeg de titel ‘The Terror of War’ (‘oorlogsterreur’) mee, maar is bekender als ‘Napalm Girl’ (‘napalmmeisje’). De toen 21-jarige Ut gebruikte een Leica M2-camera en een Kodak TRI-X 400-film.
Kim Phuc had het best goed in haar dorp, tot die afschuwelijke dag van het bombardement uitgevoerd door Zuid-Vietnamese bommenwerpers. Bedoeling was de Viet Cong en Noord-Vietnamese troepen uit te schakelen, maar ook de nog in Trảng Bàng achtergebleven eigen Zuid-Vietnamese burgers werden geraakt.
“Volgens mijn moeder lachte ik veel als klein meisje”, schrijft ze in de New York Times. “We hadden een eenvoudig leven met meer dan voldoende voedsel, omdat mijn familie een boerderij bezat en mijn mama het beste restaurant van het dorp runde.” Phuc ging graag naar school en speelde vaak samen met haar nichtjes en neefjes en met de andere kinderen van het dorp. De vier napalmbommen die op 8 juni 1972 op Trảng Bàng werden gedropt, deden dat mooie plaatje definitief in rook opgaan.
Ook de foto zelf van Nick Ut zou het leven van Kim Phuc voorgoed veranderen. Ze haatte de foto toen ze opgroeide. Ze stelde zich heel wat vragen rond het beeld. “Ik ben er een klein meisje, naakt. Waarom nam hij die foto? Waarom beschermden mijn ouders mij niet? Waarom drukte hij die foto af? Waarom was ik het enige naakte kind, terwijl mijn broers en nichtjes op de foto hun kleren nog aanhadden? Ik voelde mij lelijk en beschaamd.”
“Maar hij redde ook mijn leven”, schrijft Phuc verder in haar brief in de New York Times over de fotograaf. “Nadat hij de foto had genomen, legde hij zijn camera neer, wikkelde me in een deken en bracht me weg voor medische hulp. Ik ben hem eeuwig dankbaar.”
De kleren van het meisje waren weggebrand en ze liep op Ut af. “Toen schreeuwde ze tegen haar broer dat ze dacht dat ze doodging en wat water wilde”, schrijft de fotograaf in de Washington Post. Ik legde onmiddellijk mijn camera’s neer zodat ik haar kon helpen. Ik wist dat dat belangrijker was dan nog meer foto’s maken. Ik nam mijn veldfles om haar te laten drinken en goot water over haar lichaam om haar af te koelen, maar dat veroorzaakte nog meer pijn voor haar. Ik wist niet dat als mensen zo erg verbrand zijn, je er geen water op mag doen.” Nog in shock, reed Ut met alle kinderen in zijn busje van AP naar het dichtstbijzijnde ziekenhuis. “Ik ga dood, ik ga dood”, bleef het meisje uitschreeuwen. Ut dacht dat ze in het busje zou sterven.
Ook de dokters in het ziekenhuis gaven haar geen kans op overleven en wilden haar zelfs niet opnemen. Ze legden haar in het mortuarium. “Ik toonde hen mijn perskaart en zei: ‘Als een van hen sterft, zorg ik ervoor dat de hele wereld het weet’. Toen brachten ze Kim Phuc naar binnen. Ik heb nooit spijt gehad van die beslissing”, schrijft de fotograaf. Kim bracht ongeveer een jaar in het hospitaal door. Ze overleefde, maar twee van haar neefjes niet, en haar broer raakte zwaargewond.
Vandaag is Kim Phuc 59 en is ze er in New York bij om de vijftigste verjaardag van de iconische foto te vieren. Phuc liep wel over een derde van haar lichaam derdegraads brandwonden op, met intense en chronische pijn als gevolg. Ze schaamde zich voor haar littekens en misvormingen en probeerde ze te verbergen onder haar kleren. “Ik had afschuwelijke angsten en depressies. Kinderen op school deinsden voor me terug. Ik was een figuur om medelijden mee te hebben voor de buren en, tot op zekere hoogte, ook voor mijn ouders. Ik vreesde dat niemand ooit van me zou houden.”
Door de foto werd Phuc vaak gevraagd voor interviews en voor ontmoetingen met hoogwaardigheidsbekleders zoals leden van koninklijke families en regeringsleiders. Het beeld van haar en de andere kinderen werd een symbool voor de wreedheden van de oorlog. Dat wou Kim Phuc niet. “Wij zijn geen symbolen, wij zijn mensen.”
Pas toen ze als volwassene in 1992 naar Canada uitweek, vond Phuc eindelijk wat rust en zag ze haar missie in het leven. Ze richtte mee een stichting op om kinderen die het slachtoffer zijn van oorlog en geweld medische en psychologische hulp te bieden. Vandaag ziet Phuc opnieuw parallellen met de Russische oorlog in Oekraïne, maar ook - “op een andere manier” - met de dodelijke schietpartijen op Amerikaanse scholen. “We zien daar dan wel niet de lijken zoals in buitenlandse oorlogen, maar de aanvallen zijn het binnenlandse equivalent van oorlog.”
“Ik ben nu dankbaar voor de kracht van de foto van mezelf als negenjarig meisje en voor het parcours dat ik als persoon heb afgelegd”, schrijft Kim Phuc in de New York Times. Daar heeft ze naar eigen zeggen wel lang over gedaan. “Ik kan nu, 50 jaar later, zeggen dat ik blij ben dat Nick dat moment heeft vastgelegd, zelfs met alle problemen die dat beeld mij heeft bezorgd.” Phuc behoudt ook het geloof in het goede van de mens. “Die foto zal altijd dienen als een herinnering aan het onuitsprekelijke kwaad waartoe de mensheid in staat is. Toch geloof ik dat vrede, liefde, hoop en vergeving altijd krachtiger zullen zijn dan om het even welk wapen.”
Nick Ut (nu 71) trad destijds in de voetsporen van zijn broer, Huynh Thanh My, die ook fotojournalist bij AP was. Maar Huynh stierf tijdens het verslaan van de oorlog in Vietnam in 1965. “Ik hoop dat je ooit een foto kan maken die de oorlog stopt”, had zijn broer hem gezegd, schrijft Nick Ut in de Washington Post. “Vandaag zeggen velen dat mijn foto ‘Napalm Girl’ het einde van de Vietnamoorlog heeft bespoedigd.” Die bewering is gebaseerd op het feit dat na de publicatie van de foto in 1972 de Amerikaanse publieke opinie zich alsmaar feller tegen de oorlog in Vietnam keerde.
Kim Phuc trouwde in Cuba met Bui Huy Toan, een man uit het noorden van Vietnam. Het paar ging in 1992 op huwelijksreis naar Moskou en liep op de terugvlucht, tijdens een tussenstop om bij te tanken, over naar Canada. Ze waren er eerst niet welkom, maar ze kregen politiek asiel toen duidelijk werd dat zij het meisje van de beroemde foto was. Het koppel kreeg twee zonen. Het gezin woont vandaag nog altijd in Canada, in Toronto. Phuc werkt als ambassadrice voor UNESCO.
“Ook al lacht ze altijd, ik zie haar pijn en wat we 50 jaar geleden hebben gezien en moesten doorstaan”, aldus Ut. “Tot op vandaag beschouw ik haar als familie. Ze noemt me ‘oom’ en ik praat vaak met haar. Maar ik zal altijd de omstandigheden haten waarin we elkaar hebben ontmoet.”
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
64
Macron herhaalt dat hij sturen van grondtroepen naar Oekraïne niet uitsluit: “We moeten zorgen dat we onszelf kunnen beschermen”
-
2
Wereldprimeur: China lanceert onbemande raket naar ‘andere kant’ van de maan
China heeft een onbemande raket gelanceerd naar de achterkant van de maan. Dat wordt de donkere kant genoemd omdat het deel onzichtbaar is vanaf de aarde. Het doel van de 53 dagen durende missie is om bodemstalen op te pikken voor analyse, wat een wereldprimeur zou zijn. Maar daar blijft het niet bij. China heeft ook nog allerlei toekomstplannen op vlak van ruimtevaart. -
Houthi-rebellen dreigen met aanslagen op schepen in Middellandse Zee: “Alle schepen onderweg naar Palestijns bezet gebied worden geviseerd”
De Houthi-rebellen, die zich bevinden in Jemen, dreigen er nu ook mee om schepen aan te vallen in de Middellandse Zee. De militaire woordvoerder Yahya Saree zei in een toespraak dat ze die aanvallen zouden plegen uit protest tegen de oorlog in Gaza. Het is niet duidelijk of de rebellen hiertoe in staat zijn. Het Middellandse Zeegebied ligt op zo’n 1.900 kilometer van Jemen. -
-
Brit (71) die constant eieren van wilde vogels steelt ontsnapt aan derde celstraf
-
47
KIJK. Oekraïne vuurt Amerikaanse raketten af op Russisch trainingskamp: beelden tonen hoe ze inslaan op plaats waar meer dan 100 soldaten staan
Oekraïne heeft een militair oefenterrein van de Russen aangevallen in de bezette regio Loehansk. Dat gebeurde met vier Amerikaanse ATACMS-raketten. Beelden tonen hoe de raketten inslaan en een grote groep van meer dan honderd Russische soldaten raken. -
Waar is Wally? Amerikaanse man is zijn ‘hulpalligator’ kwijt nadat grappenmaker hem steelt
Sommige mensen hebben veel steun aan hun hulphond, maar de Amerikaanse Joie Henney kan niet zonder zijn ‘hulpalligator’. Nu is Wally spoorloos. Hij werd meegenomen door grappenmakers en vervolgens gedumpt in een moeras. Zijn eigenaar hoopt het beest nog terug te vinden. -
Onderzoekscommissie: buitenlandse inmenging bij Canadese verkiezingen
-
Amerikaans Congreslid aangeklaagd voor corruptie en witwassen
-
4
Op nog geen 3 maanden van de Spelen: Parijs opent bassin dat “alarmerend slechte water” van Seine moet helpen zuiveren
Parijs is een gigantisch bouwwerk rijker, maar diens skyline niet: het gaat namelijk om een ondergronds waterbassin dat moet helpen om het water van de Seine, de rivier die door de Franse hoofdstad stroomt, te zuiveren. -
Livios
Last van de tuinomheining van je buren? Dit zijn de regels omtrent vergunning, plaatsing en onderhoud
Wil je jouw tuin omheinen met een tuinafsluiting? Of heeft je buur dat gedaan en ben je daar niet helemaal tevreden mee? Bouwsite Livios legt uit hoe de vork precies aan de steel zit wat betreft dit - soms heikel - onderwerp. -
Spaargids.be
Mag je het geld op de rekening van je kind als ouder zelf gebruiken? En wat kan je zoon of dochter (zonder dat jij het weet)?