HERLEES. China beklemtoont steun aan Rusland - Washington zendt nog eens 1 miljard dollar militaire hulp richting Kiev

De premiers van Albanië en Montenegro hebben in Kiev op bezoek bij president Volodymyr Zelensky steun betuigd aan het Oekraïense streven om lid van de Europese Unie te worden. De regeringsleider van Noord-Macedonië deed dat in een videobijdrage ook, meldt Zelensky's kantoor.

De drie Balkanlanden staan al langer in de rij om tot de EU toe te treden. Albanië en Noord-Macedonië hebben inmiddels de kandidaat-status. Montenegro is na tien jaar onderhandelen al verder in het moeizame hervormingspad naar EU-lidmaatschap.

"Onze landen moeten volwaardige leden van de Europese Unie worden, en we zijn het erover eens dat onze landen niet met elkaar concurreren maar elkaars mogelijkheden aanvullen en versterken", aldus Zelensky op een persconferentie met de Albanese en Montenegrijnse premier.

Voor Zelensky is erkenning als kandidaat-toetreder tot de EU essentieel voor zijn door oorlog geteisterde land. Oekraïne diende in maart zijn lidmaatschapsaanvraag in, kort na de Russische inval. De Europese Commissie brengt daarover naar verwachting komende vrijdag een positief advies uit.

Volgens de Britse minister van Defensie Ben Wallace zal Nederland antischeepsraketten leveren aan Oekraïne. Het Nederlandse ministerie wil niet op die berichten reageren, maar NAVO-bronnen laten doorschemeren dat dat klopt, meldt ANP. De Harpoon-raketten moeten Oekraïne helpen om de Russische marine op de Zwarte Zee op veilige afstand te houden.

Oekraïne smeekt al weken om meer zware wapens om zich het binnengevallen Russische leger van het lijf te kunnen houden. Nederland beloofde het land eerder al vijf pantserhouwitsers. Oekraïense militairen oefenen nog met dat zware geschut, maar kunnen daar binnenkort voldoende mee overweg om ze tegen de Russen te kunnen inzetten, zei minister Kajsa Ollongren na nieuw overleg met bondgenoten over militaire steun aan Oekraïne. "Die pantserhouwitsers komen eraan, en dat zal zeker niet het laatste zijn wat we kunnen leveren."

De regering in Kiev had voor het overleg een lange verlanglijst naar buiten gebracht met geschut, tanks en drones. Rusland krijgt meer en meer de overhand nu de oorlog is uitgemond in een uitputtingsslag die vooral wordt uitgevochten met artillerie. Die hebben de Russen in overvloed.

De Amerikaanse regering kondigt later op woensdag nog eens voor 1 miljard militaire hulp voor Oekraïne aan. Dat melden Amerikaanse media. Het hulppakket zou extra houwitsers, munitie en kustverdedigingssystemen omvatten, weet nieuwszender CNN.

Vanop de NAVO-top voor ministers van Defensie in Brussel laat de Amerikaanse minister van Defensie, Lloyd Austin, weten dat de Verenigde Staten en Oekraïne "nauw samenwerken om tegemoet te komen aan de Oekraïense verzoeken voor nieuwe capaciteit, met name de behoefte aan lange-afstandsvuurwapens, bepantsering en kustverdediging".

Dit pakket komt er nu Oekraïne stilaan al zijn munitie uit het Sovjettijdperk opgebruikt. De afgelopen dagen voerden de autoriteiten in Kiev de druk op hun westerse partners op voor extra wapenleveringen. Als het Westen sneller wapens zou leveren, zouden de Russische troepen volgens president Volodimir Zelenski sneller teruggedrongen kunnen worden.

Austin riep op de NAVO-top zijn collega's op om ook de wapenleveringen op te voeren.

In de belegerde stad Sjevjerodonetsk, in het oosten van Oekraïne, is een door Rusland geplande evacuatie uit de chemiefabriek Azot mislukt, zegt de pro-Russische separatist Rodion Mirosjnik, een functionaris van de zelfverklaarde republiek Loehansk.

Volgens Mirosjnik konden mensen zich niet in veiligheid brengen omdat van Oekraïense kant granaten worden afgevuurd en ook pantservoertuigen het vuur openden. Eerder had het Russische defensieministerie aangekondigd dat er woensdag een humanitaire corridor zou komen, om burgers uit de bunkers op de industriesite te laten vluchten.

Vermoedelijk houden zich daar meer dan 500 burgers schuil. Volgens de separatisten zouden dat tot 1.200 mensen kunnen zijn. 

Mirosjnik beweerde ook dat in de Azot-site zich ongeveer 2.000 Oekraïense strijders en buitenlandse huurlingen schuil houden, maar dat is niet bevestigd door Kiev. 

Rusland heeft met de export van ruwe olie en petroleumproducten in mei ongeveer 20 miljard dollar (ruim 19 miljard euro) verdiend. Dat is volgens berekeningen van het Internationaal Energieagentschap (IEA) een stijging van 11 procent in vergelijking met april. Rusland profiteert daarbij van de hoge olieprijzen.

Het IEA stelt dat daarmee de totale inkomsten van de Russische olie-export weer ongeveer even hoog zijn als voor de invasie van Oekraïne. Vanwege de oorlog kopen westerse klanten veel minder olie uit Rusland, maar dat wordt deels gecompenseerd door grotere aankopen door bijvoorbeeld China en India. Die landen eisen wel flinke kortingen van Rusland. 

De Russische gasreus Gazprom, die gisteren zijn dagelijkse gasleveringen aan Duitsland met meer dan 40 procent terugschroefde, heeft vandaag zijn leveringen aan het Italiaanse Eni met 15 procent verlaagd voor de dag.

"Eni bevestigt dat Gazprom een beperkte reductie van de gasleveringen voor woensdag meegedeeld heeft, equivalent aan ongeveer 15 procent", aldus een woordvoerder aan het Franse persagentschap AFP. Een verklaring voor de daling gaf hij niet.

Het Italiaanse Eni was vorige maand een van de klanten van het Russische gasbedrijf die zowel een rekening in euro als in roebel openden, om aan de eisen van Gazprom te voldoen.

Italië is erg afhankelijk van Russisch gas. Het land voert 95 procent van het gas dat het verbruikt in, waarvan vorig jaar ongeveer 40 procent afkomstig was uit Rusland. 

De NAVO zal de Oekraïense president Volodymyr Zelensky uitnodigen om deel te nemen aan de top van de verdragsorganisatie, eind deze maand in het Spaanse Madrid. Dat heeft secretaris-generaal Jens Stoltenberg gezegd.

"President Zelenski zal worden uitgenodigd. Hij zal uitgenodigd worden om alle leiders toe te spreken", zei de NAVO-baas. "Hij is welkom om in persoon te komen. Is dat niet mogelijk, dan kan dat via videoverbinding."

Op de NAVO-top in de Spaanse hoofdstad zal de verdragsorganisatie bespreken hoe Oekraïne op de lange termijn kan worden geholpen. Zo wil de NAVO Kiev helpen over te stappen van "uitrusting uit het Sovjettijdperk naar moderne uitrusting". Ook wil de alliantie de interoperabiliteit tussen de NAVO en Oekraïne opschroeven. De top vindt plaats van 28 tot 30 juni.

De VS gaat helpen bij het bouwen van tijdelijke silo's langs de Oekraïense grens. In de graansilo's, die onder meer in Polen komen te staan, moet twintig miljoen ton graan passen. De distributie van deze enorme voorraad, die momenteel Oekraïne niet uit kan wegens de blokkade van havens aan de Zwarte Zee, moet "de voedselprijzen omlaag brengen", aldus de Amerikaanse president Joe Biden.

Momenteel wordt gewerkt aan een plan om het graan via het spoor Oekraïne uit te krijgen, meldt Biden. Aan de grens moet het vervolgens vanuit de Oekraïense treinen in de silo's terechtkomen, om vervolgens te worden overgeheveld naar Europese treinen die het graan verder kunnen vervoeren.

Wel waarschuwt Biden dat de uitvoering van dit plan niet van de ene op de andere dag kan worden gerealiseerd. "Het gaat tijd kosten", aldus de Amerikaanse president.

Oekraïne heeft meer zware wapens nodig. Dat zei Jens Stoltenberg, de secretaris-generaal van de NAVO, dinsdag in Den Haag tijdens een persconferentie na een bijeenkomst ter voorbereiding van de NAVO-top in Madrid, waaraan ook premier Alexander De Croo deelnam. De aanwezige leiders beloofden de NAVO nog te versterken.

De Oekraïense regering zegt meer zware wapens nodig te hebben tegen de Russen en dat beaamt Stoltenberg. Hij benadrukt ook dat de NAVO-landen al een hele tijd zware wapens leveren en bereid zijn dat verder te doen, aangezien "Oekraïne afhangt van dergelijke wapens om zich te kunnen verzetten tegen de brutale Russische invasie". De kwestie komt woensdag dan ook ter sprake in Brussel, waar tientallen landen samenkomen om te praten over militaire hulp aan Oekraïne.

Tijdens de bijeenkomst van dinsdag bespraken de aanwezige leiders van zeven NAVO-landen ook de versterking van de NAVO door meer gevechtsklare troepen en materiaal naar de oostelijke flank te sturen. Ook een verdere verhoging van de paraatheid van troepen was aan de orde. De leiders bespraken ook het nieuwe Strategische Concept voor de NAVO en verklaarden nadrukkelijk voorstander te zijn van toetreding van Zweden en Finland.

"We hebben niet genoeg gedaan voor Oekraine. Zijn we nog geloofwaardig als Oekraine verliest?" Dat stelde de Poolse premier Mateusz Morawiecki tijdens een persmoment voor de ambtswoning van zijn Nederlandse collega Mark Rutte. Hij riep op tot meer steun én meer wapens voor Kiev. “Hier en nu.”

Vijf premiers, een president en de topman van de NAVO kwamen dinsdagavond samen om te praten over de komende top van het Atlantische bondgenootschap. Ook onze premier Alexander De Croo was van de partij.