Veel uiteenlopende fysieke klachten, zonder diagnose? Het zou weleens allostatische stress kunnen zijn
Veel mensen kampen met stress, vaak zonder dat ze het zelf doorhebben. Wanneer die stress maar blijft aanhouden, spreken we van ‘allostatische stress’ en die kan meerdere uiteenlopende, fysieke klachten veroorzaken. Dokter Anne-Marie Frisque legt uit hoeveel stress te veel stress is én wat je kan doen om jezelf en je lichaam tot rust te brengen. “De klachten zijn een primitieve reactie die maken dat ons lichaam zich aanpast aan levensbedreigende situaties.”
“Stress is het nieuwe roken”, zegt men weleens. Het heeft dan ook niet alleen op je geest, maar ook op je lichaam verschillende negatieve effecten. “Toen ik als huisdokter werkte, kreeg ik patiënten over de vloer met een heel breed scala aan klachten”, begint dokter Anne-Marie Frisque. Zij begeleidt al twintig jaar mensen met psychosomatische klachten door stress.
“Ik beeld mij deze klachten toch niet in?”
“Nek- of rugpijn, maag- en darmproblemen, hoofdpijn, buikpijn, diarree, hyperventilatie, duizeligheid, kortademigheid, angst ... Heel veel patiënten vertoonden diverse symptomen die, als je ze allemaal naast elkaar legde, bijna niet verklaard konden worden door één fysieke oorzaak. ‘Maar ik beeld mij deze klachten toch niet in, dokter?’, zeiden ze.”
(Lees verder onder de foto.)
“De klachten waren er écht, maar doordat ze zo uiteenlopend en fysiek waren, legden veel patiënten zelf de link niet met een stresssituatie thuis of op het werk.” Anne-Marie besefte toen hoe groot de impact van stress op ons lichaam is.
Vechten of vluchten?
“Bij mensen met chronische stress zit het lichaam in plaats van in homeostase (de rusttoestand waarin het lichaam zich herstelt, red.) voortdurend in allostase, ook wel bekend als de vecht- of vluchtreactie. Je alertheid stijgt, er komt adrenaline in je bloed, je gaat sneller ademen, je hartslag gaat omhoog, je spieren spannen zich op,...”
“Het is een primitieve reactie die maakt dat ons lichaam zich aanpast aan levensbedreigende situaties. Die reactie is heel nuttig als je als reebok in de savanne aan het grazen bent en er plots een gevaarlijk dier nadert. Als je op kantoor een deadline hebt tegen gisteren en er twee bazen achter je aan zitten, is het minder bevorderend. Terwijl die situatie helemaal niet levensbedreigend is, maakt het lichaam zich tóch klaar om te vechten.”
Mensen met chronische of allostatische stress raken zo gewoon aan hun toestand dat ze het zelf niet eens meer door hebben
Als je lichaam lange tijd in die vecht- of vluchtmodus zit, begint dat fysiek door te wegen. “Mensen met chronische of allostatische stress raken zodanig gewoon aan hun toestand dat ze het zelf niet eens meer door hebben. Ze hebben niet de structuur om te pauzeren, blijven maar doordoen en negeren hun klachten. Tot ze erbij neervallen en hun batterij volledig op is omdat ze zo lang onder stress hebben gezeten. Heel wat ziektes ontstaan én verergeren door allostatische stress.”
(Lees verder onder de foto.)
Actief leren ontspannen
Ondertussen begeleidt Anne-Marie al twintig jaar mensen met stress en psychosomatische klachten. “Mensen beseffen niet dat hun mentale toestand de oorzaak is van de symptomen die ze ervaren. Ze zeggen: waarom zou ik naar een psycholoog gaan als ik mij deze klachten niet inbeeld? Toch is het belangrijk dat ze er niet mee blijven rondlopen.”
De oplossing ligt voor de hand: mensen met allostatische stress moeten zich in feite actief leren ontspannen. “Als patiënten binnenkomen in ons stresslabo stellen we hen eerst een aantal vragen. Waarvan krijg je energie? Waarvan ontspan je? Klassiekers zijn sport en beweging, maar de oplossingen zijn niet altijd dezelfde voor iedereen. Sommige mensen ontspannen door te breien, terwijl anderen daar juist heel zenuwachtig van worden. Wij gaan ze stimuleren om actief te ontspannen.”
Rustig ademen
Daarnaast is het belangrijk om te focussen op een gezonde levensstijl. “Niet te veel koffie, niet te veel alcohol. Relaxatie- en meditatie-oefeningen zijn heel goed om uit je stresstoestand te stappen, maar het is wel belangrijk om het regelmatig genoeg te doen. Ook simpele ademhalingsoefeningen zijn heel efficiënt om je lichaam uit een stresstoestand te halen. Tegenwoordig zijn er ook veel goede apps, zoals Headspace en Calm, die je kunnen helpen te ontspannen.”
Ook de manier van denken leren veranderen is belangrijk. “Wij raden patiënten aan om een dagboek bij te houden en daarin dagelijks een aantal dingen te noteren. Wat heb je vandaag gedaan waarover je je tevreden voelt? Wat heeft iemand anders gedaan voor mij waarover ik tevreden ben? Wat zie ik, ruik ik, proef ik? Waar ben ik dankbaar voor? Door deze simpele oefening leer je uit je hoofd te komen. Om gelukkig te zijn en je te ontspannen is het heel belangrijk om te kijken naar wat er wél goed gaat.”
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Independer
Alarmsysteem in je woning? Vraag dan korting aan je verzekeraar
-
Livios
Mag je je gras maaien op zondag? En de takken van je buren snoeien? Dit zijn de regels in vijf herkenbare situaties
In de lente en zomer brengen we veel meer tijd door in onze tuin. Het is dan ook de periode waarin ergernissen kunnen opduiken. Want wat met overhangende takken, of buren die nieuwe bomen planten? En mag je op zondag je gras maaien of op je appartement barbecueën? Bouwsite Livios vroeg het aan advocate Astrid Clabots. -
PREMIUM
Waarom vinden we het zo leuk om BV's te zien afzien op tv? Socioloog: "Je moet opletten bij zulke programma’s”
In de zetel zitten, met een pakje chips op de schoot, om te kijken naar ‘Special Forces’. Héérlijk, toch? Tv-programma’s waarin je ziet hoe BV’s afzien, doen het supergoed. Maar wat zegt dat eigenlijk over jou, als je daar graag naar kijkt? Professor Vera Hoorens (KU Leuven) sust: je bent geen sadist, maar er spelen wel vier andere factoren mee. “We kunnen er zelf iets van leren.” -
-
PREMIUM
“Je kan niet alles hebben.” Waarom blijven we bij onze partner, zelfs als we weg willen? 5 vrouwen getuigen
-
Maatje meer en tikkeltje onzeker: Disney geeft hoofdrol voor het eerst aan een erg herkenbaar meisje
Wat hebben Assepoester, Sneeuwwitje, Jasmine, Belle en Ariel gemeen? De vijf Disney-prinsessen zijn stuk voor stuk graatmager. Maar er is verandering op til: voor de allereerste keer ooit brengt het mediabedrijf een animatiefilm uit met een plussize personage in de hoofdrol. -
PREMIUM
Anale bleaching is ‘big’ in Amerika en komt stilaan op bij ons. “Vrouwen kiezen meestal voor de ‘full option’”
‘Voor mij een kont zo roze als Barbie, alsjeblieft.’ Anale bleachings zijn big in Amerika, zegt Griet Vanhees van cosmetische kliniek Insight Affair. Van de brave buurvrouw tot de serieuze zakenman, ook steeds meer Vlamingen betalen zo’n 500 euro voor een intieme bleaching. Waarom wordt je huid daar soms erg donker? En hoe veilig is het? “Veel blekende zalven zijn niet meer verkrijgbaar.” -
Jobat
Wie krijgt vakantiegeld? Om welk bedrag gaat het? En wanneer wordt het uitbetaald?
-
1 op de 4 zwangere vrouwen is niet van plan om zich te vaccineren tegen kinkhoest: welke vaccins zijn aanbevolen voor je ongeboren kind?
-
Het sterke geslacht? Vrouwen leven langer, maar die extra jaren brengen ze door in slechte gezondheid
Jarenlang nam de medische wereld klachten van vrouwen niet serieus. En dat voelen ze ook in ons land nog steeds, toont een nieuw rapport van Sciensano. Er is te weinig aandacht voor typische vrouwenkwalen en ook op oudere leeftijd sukkelen ze meer met hun gezondheid. “Het sterftecijfer door zelfdoding bij vrouwen behoort tot de hoogste in Europa.” -
PREMIUM
Cynthia en Stephan werkten én werden verliefd in de Zillion: “Vrouwen kickten op me, maar ik wilde enkel haar”
Cynthia en Stephan waren twee begeerde Zillion-werknemers. Zij de knappe serveerster, hij de stoere portier, die meteen Cynthia in het oog had. “Niet moeilijk met de outfits die ze moest dragen.” Een kwarteeuw én een Zillion-baby later blikt het koppel terug op hun absurde romance op en naast de mythische dansvloer, waar de verleidingen niet te tellen waren. “Dat onze relatie dát overleefd heeft... Dat vind ik het mooiste.” -
PREMIUM
“Minder dan 1 op de 5 vrouwen krijgt een orgasme door penetratie.” Seksuoloog geeft 7 belangrijke lessen ‘clitkunde’