Macron en Kroes genoemd in ‘Uber Files’: ook in ons land wantoestanden bij taxidienst onthuld

De bestanden bestrijken 40 landen en beslaan de periode van 2013 tot 2017. Dit is de periode waarin Uber uitgroeide van een dappere start-up tot een wereldwijde kolos. De meer dan 124.000 interne Uber-dossiers leggen de ethisch twijfelachtige praktijken bloot waarmee het bedrijf zich een weg baande naar nieuwe markten. Vaak bestonden er wetten of regels die hun activiteiten illegaal maakten, maar begonnen ze agressief te lobbyen om te krijgen wat ze willen.

Als minister van Economie deed Emmanuel Macron buitengewone moeite om Uber te steunen. Hij vertelde het bedrijf zelfs dat hij een “deal” had gesloten met zijn tegenstanders in het Franse kabinet. Ondanks vele protesten van taxichauffeurs en de onwettelijke basis, slaagde Uber er toch in via hun netwerk om hun diensten te blijven voortzetten. Ook is bekend dat twee van Barack Obama’s meest vooraanstaande adviseurs, David Plouffe en Jim Messina, Uber hielpen toegang te krijgen tot leiders, ambtenaren en diplomaten.

Daarnaast gaven topmanagers van Uber opdracht tot het gebruik van een “noodknop” om te voorkomen dat politie en regelgevende instanties toegang kregen tot gevoelige gegevens tijdens invallen in de kantoren van Uber. Met een druk op die knop werd meteen alle data afgeschermd. Op die manier konden ze belastingontduiking en andere wanpraktijken verbergen. 

De voormalige vicevoorzitter van de Europese Commissie, Neelie Kroes, lobbyde in 2015 en 2016 in het geheim voor het Amerikaanse techbedrijf Uber, ook nadat de Europese Commissie haar expliciet verboden had een functie bij het bedrijf aan te nemen. Kroes benaderde bewindslieden, topambtenaren, en premier Mark Rutte uit naam van Uber. Het miljardenbedrijf wilde via Kroes invloed uitoefenen op de taxiwetgeving en op een strafrechtelijk onderzoek naar Uber.

Uit de dossiers zijn ook wantoestanden naar boven gekomen in ons land. Zo stuurde Uber een privédetective naar de belangrijkste twee concurrenten in Brussel. De opdracht was niet enkel de bedrijfsstructuur in kaart brengen, maar ook de banden van deze bedrijven met politici of wethouders nagaan.

Daarnaast hielden ze ook overheidsdiensten in de gaten. Bij het aantreden van Uber in onze hoofdstad hielden ze zicht niet aan de fiscale, sociale en veiligheidsregels. Brussel Mobiliteit gaven daarom in 2015 mystery shoppers de opdracht om als vermomde klanten Uber en zijn chauffeurs te betrappen. Bij die mystery shoppers infiltreerden ook mensen van Uber om zo om zo te achterhalen waar en wanneer er controles waren.

In juni 2022 keurde het Brusselse parlement de hervorming van de Brusselse taxisector goed. Naast klassieke taxibedrijven krijgen ook platformen zoals Uber een statuut en wettelijk kader. In Vlaanderen zijn de taxiregels twee jaar geleden hervormd voor diensten zoals Uber. Daarmee zijn nog niet alle juridische problemen van de baan.

De oude strafdossiers tegen Uber zijn nog niet berecht. “De raadkamer heeft twee dossiers samengevoegd waarin een klacht met burgerlijkepartijstelling was ingediend tegen Uber - door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en door een aantal taxibedrijven”, wordt Willemien Baert, de woordvoerster van het Brusselse parket, geciteerd. “Die dossiers zijn samen doorverwezen naar de Franstalige politierechtbank in Brussel, waar ze hangende zijn. In september 2022 komt de zaak voor.”

Bij het Brusselse arbeidsauditoraat loopt een opsporingsonderzoek over Uber-koeriers die maaltijden leveren. Bij controles zijn meerdere inbreuken vastgesteld. Het gaat om illegale tewerkstelling en het niet onderworpen zijn aan een sociaal statuut. 

Uber zegt dat oprichter Travis Kalanick nooit toestemming heeft gegeven voor acties of programma’s die de rechtsgang in welk land dan ook zouden belemmeren. “Het is bijna zeker dat juist de verslaggevers en individuen die betrokken waren bij de berichtgeving over deze kwesties in feite zelf regelmatig gebruik maken van Uber. Dit toont precies aan hoe betekenisvol Uber over de hele wereld is geworden.”

BEKIJK OOK: Uber-protest zorgde afgelopen winter voor verkeerschaos in Brussel