De helleweek van Vlaams Belang: ‘Dries Van Langenhove uit de fractie zetten is eigenlijk het enige gepaste antwoord’

Officieel is er geen vuiltje aan de lucht. “Huidskleur is geen issue voor de partij. Punt,” klinkt het kort bij Tom Van Grieken. Toch is het moeilijk te ontkennen dat de Vlaams Belang-voorzitter een rotweek beleefde. Hij probeerde de voorbije jaren het Belang een salonfähiger imago aan te meten, maar dat werd onderuit gehaald door een tweet van Dries Van Langenhove die al na een kwartiertje weer verwijderd werd. De leider van Schild & Vrienden suggereerde in de tweet een experiment met etnisch zuivere wijken, en leek te insinueren dat het probleem van de multiculturele samenleving terug te voeren is op huidskleur.

Er kwam snel een halve rechtzetting van Van Langenhove, maar de volgende dag volhardde hij opnieuw in de boosheid. Dat Van Grieken intussen afstand had genomen van de tweet en de implicatie dat huidskleur van tel was, maakte weinig indruk. Voor de tegenstanders van de partij was de episode enkel de zoveelste bevestiging dat Vlaams Belang in de kern een racistische, etnonationalistische club is.

Opmerkelijk en enigszins ongewoon voor het Belang, waar Van Grieken zich de voorbije jaren ontpopte tot de bewaker van de partijlijn, was dat ook kopstuk Chris Janssens zich geroepen voelde om openlijk kritiek te uiten op Van Langenhove, nadat die ook al door het partijbestuur op de vingers getikt was. “Dergelijke nonsens haalt de ernst van ons partijprogramma onderuit,” zei Janssens in Het Belang Van Limburg.

Het doet opnieuw vragen rijzen over de dubbelzinnige positie van Van Langenhove bij het Vlaams Belang. Op papier is hij een onafhankelijke die in de Kamer louter samenwerkt met het VB, maar dat is moeilijk vol te houden als de partij hem terugfluit voor een tweet.

Volgens politicoloog Carl Devos (UGent) is Van Langenhoves formele onafhankelijkheid niet meer dan een partijpolitieke strategie: “In de feiten en in de beeldvorming is hij een Vlaams Belanger. Dat is hij al sinds hij lijsttrekker werd en men hem inschakelde om te profiteren van zijn populariteit in extreemrechtse kringen. Het is dan ook hypocriet om afstand van zijn uitspraken te nemen als ze merken dat hun andere kiezers daar moeite mee hebben.”

Devos ziet een parallel met de houding van de partij rond rassenkwesties. “Van Grieken laat Van Langenhove doen, en gebruikt soms zelf racistische taal. Nog maar een jaar geleden zei Van Grieken in De Tijd dat het blanke ras dominant moet zijn in Europa. En hij neemt zelf ook nooit expliciet afstand van omvolkingstheorieën. Maar als er consternatie ontstaat, nuanceert hij die extreme taal. Vlaams Belang spreekt met een soort gespleten tong.”

Onzin, zegt Van Grieken daarover. “Toen Dewinter zei dat niet de vergrijzing maar de verbruining een probleem is, heb ik een lijn getrokken. Daarom zit ik ook zo verveeld met die quote uit De Tijd, die totaal uit de context getrokken werd. Ik heb toen ook gezegd: een Vlaming is iedereen die Vlaming onder de Vlamingen wil worden.”

Maar uitgerekend de nerveuze reactie van de partij zelf toont dat dat niet heel erg geloofwaardig klinkt. Van Grieken mag dan wel beweren dat huidskleur er niet toe doet voor Vlaams Belang, de vraag is of de rest van de partij er ook zo over denkt. Racistische opvattingen tieren nog welig in de onderbuik van het Belang.

Echt vervelend wordt het natuurlijk wanneer kopstukken zoals Van Langenhove ook zulke racistische praat verkopen. Het schaadt Van Griekens project om in 2024 deel te kunnen nemen aan de macht - geen enkele andere partij wil samenwerken met een racistische club.

Dat erkent ook Van Langenhove zelf. “De tweet was onnodig en ik had moeten weten dat mijn sarcastische uithaal naar De Standaard zou worden misbruikt door de media en politieke tegenstanders.” Hij voegt eraan toe dat zijn bericht enkel bedoeld was om de berichtgeving over het festival Frontnacht in het belachelijke te trekken, niet om een serieus voorstel te doen..

Wat dat betreft bezorgde ook de heisa rond Frontnacht het Belang alleen maar kopzorgen, zo beseft de partijtop. Dat de organisatoren van de IJzerwake een festival met neonazistische bands programmeren, doet de grenzen tussen uiterst rechts en fascisme vervagen.

“Van Grieken probeert zijn partij als fatsoenlijk voor te stellen, om na 2024 ergens in een coalitie te raken. Daarom is wat deze week gebeurd is, zeer vervelend omdat het voor bepaalde partijen nu nog moeilijker is dan het al was om daar een coalitie mee te sluiten,” zegt Devos.

“Als er coalitiegesprekken gevoerd zouden worden in bepaalde steden, dan zullen leden en kiezers van de partijen die met het VB spreken, zich herinneren dat dit de partij is die een controlestad wou met alleen etnische Vlamingen. Als Van Grieken het voluit meent dat hij een fatsoenlijke bestuurspartij wil zijn, dan zet hij Van Langenhove gewoon uit de VB-fractie. Dat is eigenlijk het enige gepaste antwoord”, klinkt het nog.

N-VA greep de tweet van Van Langenhove al aan om afstand te nemen van het VB. Maar dat vindt Van Grieken makkelijk. “De Wever heeft in 2019 een maand met ons onderhandeld. Toen was Van Langenhove al onze lijsttrekker, en dat is dezelfde Van Langenhove als vandaag.”