Open VLD-voorzitter Lachaert: "Nog winst te boeken op vlak van verbruik: gecoördineerde aanpak nodig voor renovatie en isolatie"

Woensdag komen de verschillende regeringen van ons land samen tijdens een Overlegcomité om het over die energiecrisis te hebben. De Europese aardgasprijzen zijn vanmorgen flink gezakt, maar dat lijkt voorlopig slechts een druppel op een hete plaat. De prijs op de toonaangevende Amsterdamse gasbeurs daalde voorbeurs met 16 procent, tot 286 euro per megawattuur, maar afgelopen week stegen de prijzen nog met 40 procent. 

"We zitten in een oorlogssituatie en alle zaken die daarvoor onmogelijk leken, moeten we nu ook bestuderen", zegt Open VLD-voorzitter Egbert Lachaert in "De ochtend" op Radio 1. Hij tempert wel de verwachtingen dat er op het Overlegcomité beslissingen zullen genomen worden die de energiefactuur drastisch zullen verlagen. "De federale regering heeft al heel wat maatregelen genomen, denk maar aan de btw-verlaging op energie, die ook deze winter wordt verlengd en het sociaal tarief voor energie."

De sleutel om de factuur te doen dalen, ligt volgens Lachaert ook in ons verbruik. De overheid kan daarin een rol spelen via het energieverbruik van de overheidsgebouwen, maar ook bij de gezinnen zelf vallen volgens hem nog winsten te boeken. "Vooral bij gezinnen die op dit moment niet de middelen hebben om energiebesparende maatregelen te treffen. Veel mensen weten niet waar te beginnen als het bijvoorbeeld gaat om isolatie en daar is een meer gecoördineerde aanpak voor nodig."

Lachaert kijkt richting de banken om de overheid bij te staan op dat vlak. "De banken zouden een rol kunnen spelen in de financiering van een plan waarbij mensen geen euro moeten uitgeven, maar waarbij ze wel een plan zouden kunnen aangaan om hun huis te renoveren en dat dan terug te winnen op hun factuur." 

"Het klopt dat ons huizenpark het niet goed doet qua efficiëntie", zegt Luc Pauwels, energiespecialist bij VRT NWS. "In heel West-Europa scoort eigenlijk enkel het Verenigd Koninkrijk slechter op dat vlak, dus daar valt zeker nog winst te halen." Maar Pauwels wijst er wel op dat dat niet evident is, zeker niet op korte termijn. "Een gebouw isoleren doe je niet van de ene dag op de andere en dat kost ook veel geld." 

Maar die minder slagkrachtige gezinnen zitten al met torenhoge energiefacturen en dus moeten de regeringen volgens Pauwels misschien toch beter in eigen boezem kijken."De enige overheidsgebouwen waar men op dit moment bijvoorbeeld systematisch zonnepanelen legt, zouden de gevangenissen zijn. Maar er zijn toch ook andere overheidsgebouwen of andere maatregelen? Daarover hoor ik niks", zegt hij in "De ochtend" op Radio 1.

Net als zijn partijgenoot, premier De Croo, pleit ook Lachaert voor een bredere Europese aanpak om de energieprijzen onder controle te krijgen. "Sinds de oorlog in Oekraïne is uitgebroken, zitten we allemaal in hetzelfde schuitje. Iedereen heeft maatregelen genomen, maar we kunnen het niet alleen meer aan. Premier De Croo pleit bijvoorbeeld al maanden voor een Europees prijsplafond."

Maar zo'n Europees plafond lijkt niet vanzelfsprekend. "Heel wat landen, zoals België, importeren enkel gas, maar er zijn ook landen die zelf gas produceren, zoals Nederland, Noorwegen en het Verenigd Koninkrijk. Zij zijn uiteraard geen voorstander van zo'n plafond", zegt energieconsulent Dieter Jong. Lachaert ziet wel dat de geesten op dat vlak aan het rijpen zijn. "Niemand heeft er baat bij dat de Europese economie keldert."

Als een Europees akkoord toch niet mogelijk is, zal de federale regering "alle andere opties bekijken" om een plafonnering door te voeren, zei De Croo gisteren. Volgens Lachaert houdt dat niet in dat België dan alleen een prijsplafond zou invoeren, maar dat men dan vooral op zoek moet gaan naar andere partners om samen een blok te vormen. "België alleen is daarvoor niet groot genoeg", geeft hij toe. 

Dieter Jong sluit zich aan bij die redenering: "Je zit met een globale aardgasmarkt, Europa is vandaag op die markt in concurrentie met Japan, als wij een prijsplafond invoeren, zal er minder gas naar België en meer gas naar Japan gaan." 

Tot slot vindt Lachaert ook dat er iets moet gedaan worden aan de manier waarop de prijs voor elektriciteit wordt bepaald. Hij vindt het vreemd dat ook landen die in hernieuwbare energie hebben geïnvesteerd evenveel moeten betalen als andere landen. "België heeft dat bijvoorbeeld gedaan via windparken op zee en wij hebben ook nog 7 kernreactoren, maar toch betalen wij die peperdure prijzen omdat die nu eenmaal Europees vastgelegd worden."

De regering-Michel heeft enkele jaren geleden de beslissing genomen om de kerncentrales van Doel 3 en Tihange 2 deze winter te sluiten. "Deze regering is echter al een tijdje met Engie aan het onderhandelen om te kijken of minstens een van die twee komende winter toch nog energie zou kunnen leveren", vertelt Lachaert.

De piste die het meest voor de hand ligt, lijkt die waarin Tihange 2 enkele maanden langer dan gepland zou openblijven. Ook minister van Energie Tinne Van Der Straeten (Groen) zit mee aan die onderhandelingstafel, benadrukt Lachaert. "Ik weet dat ze dat op lange termijn niet ziet zitten, maar op korte termijn zijn een aantal regeringspartijen wel bereid om samen met het FANC (Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle) te onderzoeken wat mogelijk is."

Voor Lachaert is ook de optie om beide kerncentrales op langere termijn dan enkel deze winter open te houden niet uitgesloten. Al geeft hij toe dat dat niet evident zal zijn: "Er is al jaren niet meer geïnvesteerd in de veiligheid van die centrales en er is ook geen brandstof besteld om die langer in dienst te houden. Als je die centrales toch wil openhouden, is dat een oplossing die pas binnen 3 tot 5 jaar een oplossing zou kunnen bieden", aldus Lachaert."Dat past dus enkel in een strategie wanneer we nog heel lang in een problematische situatie blijven zitten."