Elf jaar na kernramp mogen inwoners spookstad bij Fukushima terug naar huis, maar willen ze dat wel?

De stad Futaba, die voorheen als verboden gebied werd beschouwd, is de laatste van 11 districten die het evacuatiebevel heeft opgeheven, vertelde een woordvoerder van het stadskantoor aan CNN. Op 11 maart 2011 trof een aardbeving met een kracht van 9,0 de oostkust van Japan en veroorzaakte een tsunami die een kernsmelting in de kerncentrale veroorzaakte en een grote hoeveelheid radioactief materiaal deed vrijkomen. Het was ‘s werelds ergste kernramp sinds Tsjernobyl in 1986.

Meer dan 300.000 mensen die in de buurt van de kerncentrale woonden, werden gedwongen tijdelijk te evacueren. Duizenden anderen deden dat vrijwillig. Ooit bruisende gemeenschappen veranderden in spooksteden. In de jaren daarna hebben grootschalige schoonmaak- en ontsmettingsoperaties ervoor gezorgd dat sommige bewoners die ooit in de voormalige verboden zone woonden, konden terugkeren.

Openbare voorzieningen, zoals het onlangs heropende stadskantoor, zullen volgens de planning komende maandag weer in gebruik worden genomen. Voor de kernramp telde Futaba ongeveer 7.100 inwoners. Vanaf eind juli staan er nog meer dan 5.500 mensen geregistreerd als inwoner, volgens de woordvoerder van het gemeentekantoor.

Bewoners mochten sinds maart 2020 het noordoostelijke gebied van Futaba betreden, maar er nog niet wonen toen deskundigen zeiden dat het stralingsniveau niet hoger was dan 20 millisievert per jaar. Dat niveau komt overeen met twee CT-scans van een volledig lichaam en internationale veiligheidswaakhonden bevelen aan dat dit de limiet is voor de jaarlijkse blootstelling van een persoon aan straling.

De autoriteiten begonnen dit jaar met de voorbereidingen voor de heropening van de stad. In januari startten ze een programma waarbij voormalige bewoners tijdelijk konden terugkeren, maar slechts 85 mensen uit 52 huishoudens namen hieraan deel, aldus de Futaba-ambtenaar. Op foto’s uit maart zijn ook arbeiders te zien die ingestorte structuren afbreken en voorbereidingen treffen voor de wederopbouw ervan. Het blijft echter onduidelijk hoeveel mensen zullen terugkeren en hoe lang het herstel van de stad zal duren.

Meer dan 80 procent van de gemeente is aangewezen als een “moeilijk terug te keren” zone die nog steeds hoge stralingsniveaus ervaart, zei de woordvoerder. En uit een enquête die afgelopen augustus werd gehouden bleek dat 60,5 procent van de inwoners had besloten niet terug te keren , veel meer dan de 11,3 procent die wel terug wilde keren.

Futaba heeft geen officiële tijdlijn voor wanneer andere gebieden van de stad volledig ontsmet zullen zijn. Maar de woordvoerder sprak hoop uit voor de toekomst van de stad en zei dat Futaba streeft naar een bevolkingstoename tot 2.000 in 2030. “Het evacuatiebevel is nu opgeheven, maar we kunnen geen concreet getal geven over hoeveel mensen er terug zullen komen”, zei de woordvoerder. “Natuurlijk willen we graag dat mensen terugkomen en ondersteunen we hen zo goed mogelijk om dat te doen.”

Als andere Japanse steden die getroffen zijn door de kernramp van 2011 een indicatie zijn, heeft Futaba een lange weg te gaan. Zelfs plaatsen die enkele jaren geleden de evacuatie orders hebben opgeheven worden nog steeds geconfronteerd met uitdagingen. Het dorp Katsurao bijvoorbeeld, dat ongeveer 40 kilometer van de centrale ligt, werd in 2016 heropend voor de bewoners, maar sommige huishoudens wachten nog steeds op de ontsmetting van hun deel van het dorp.