Brengt nieuwe reeks “FIRE: vroeg op pensioen” gevaarlijke boodschap? "Ja, maar toont wel wat leeft onder jongeren"

FIRE, oftewel “financial independence and early retirement”, is een groeiende beweging van mensen die proberen financieel onafhankelijk te worden, meestal met als doel jaren eerder met pensioen te kunnen gaan. De docureeks “FIRE: vroeg op pensioen”, die wordt uitgezonden op streamingplatform VRT MAX, volgt een rist jongelui die door middel van onder meer cryptomunten, luxevastgoed in Dubai en andere bedenkelijke investeringen snel rijk hopen te worden.

De serie, ingeblikt door productiehuis “Het Konijn”, valt niet bij iedereen in goede aarde. “Financiële educatie verwarren met "snelrijk", dubieuze en speculatieve schema's en crypto... gemiste kans van de VRT”, tweet opiniemaker Geert Noels. “Waarom geeft de openbare omroep een platform aan deze ordinaire financiële kwakzalvers?”, klinkt het dan weer bij HUMO-journalist Stefaan Werbrouck.

“De afspraak” nodigde Charlotte Van Brabander uit, een van de zeven mensen die in de reeks wordt gevolgd. Zij benadrukt dat vroeg met pensioen kunnen gaan niet haar hoofddoel is. “Dat is een marketingding om goed te kunnen verkopen. Mijn ambitie is financieel onafhankelijk worden, mij veilig voelen en mij geen zorgen hoeven te maken over mijn financiën. Ja, ik wil in de mogelijkheid zijn om te kunnen stoppen met werken, maar ik plak daar geen datum op.”

Van Brabander, die zich tot “finfluencer" heeft gedoopt, geeft masterclasses beleggen met een prijskaartje van 495 euro. Wat ze haar cursisten belooft, vraagt presentator Bart Schols zich af: “Ik beloof helemaal niks als het op rendement aankomt”, zegt ze. “We zitten in zo’n absurde tijd, er valt niets te beloven. Maar net door die crisis neemt de populariteit van de FIRE-beweging toe. Heel veel jongeren maken zich zorgen. Met FIRE proberen we een oplossing te zoeken.”

De Tijd-hoofdredacteur Isabel Albers is kritischer voor het programma, ook al komt met Ellen Vermorgen een van haar journalisten in de reeks voor. “Ze is de stem van de rede. Gelukkig maar dat zij een en ander kadert en nuanceert. De openbare omroep heeft een kans gemist om een écht goed programma over sparen en beleggen te maken. Nu strooi je mensen dollartekens in de ogen, je spiegelt hen fabeltjes voor.”

“Wat mij heel erg stoort, is hoe voorbeelden worden voorgespiegeld waarin mensen van 300 naar 50.000 euro zijn gegaan, of miljoenen euro’s winst maken met crypto, trading, casinokapitalisme of puur gokken. Dat is zowat het slechtste signaal dat je in deze tijd aan jonge mensen kan geven", vindt Albers. "Slim beleggen en sparen is iets totaal anders.”

Ignace Van Doorselaere, CEO van chocoladereus Neuhaus, staat haar daarin bij. “Er is een verschil tussen beleggen en gokken. Beleggen is goed, gokken is riskant. Dit programma geeft een symboliek van gokken. Het is alsof je Messi en Hazard toont en zegt “kijk wat je kan verdienen met voetballen”, en er 500 voetballers zo kunnen leven terwijl er 50.000 of 100.000 mensen voetballen. Een heel gevaarlijke boodschap.”

Van Brabander erkent dat veel jongeren niet weten waar ze mee bezig zijn. “Heel veel jeugd koopt crypto en aandelen zonder te weten wat ze koopt, volgt Robin Hood-verhalen en tweets enzovoort. Het is heel belangrijk dat er financiële educatie komt. Dit programma is inderdaad geen educatief programma, maar wel een getuigenis van wat er leeft.” 

Albers voegt daar fijntjes aan toe dat het een entertainmentprogramma is. “Het laat inderdaad schrijnende boodschappen zien”, geeft Van Brabander toe. “Ik zit er ook in, maar we zijn voor alle duidelijkheid wel individueel gecast. Ik heb meegedaan om mensen te laten zien dat het belangrijk is om bewust met geld om te gaan, en om het taboe rond geld te doorbreken.”