Ongerustheid over ‘historische gok’ met Britse economie: “Rijken worden rijker en armen worden armer”

De Britse premier Liz Truss kondigde aan de energieprijzen twee jaar lang te bevriezen. Met die stap wil ze voorkomen dat meer huishoudens en bedrijven in de problemen komen door de sterk gestegen prijzen. Zo moet ook een recessie worden voorkomen, of de omvang ervan worden beperkt.

Die maatregel zal het Verenigd Koninkrijk de komende zes maanden zo’n 60 miljard pond, omgerekend 68 miljard euro, kosten. Die kostenraming is onzeker vanwege de sterk schommelende prijzen. Tegelijk worden de belastingen verlaagd om de economie aan te jagen.

De Nederlandse econoom Mathijs Bauman legt in ‘Nieuwsuur’ op NOS uit waar het pakket maatregelen in de praktijk op neerkomt. “De rijken worden rijker en de armen worden armer”, zegt Bauman. “Ze schaffen het hoogste belastingtarief af, de winstbelasting gaat omlaag en de belasting op onroerend goed wordt verlaagd. Als je kijkt naar koopkracht, zie je dat de rijkste Britten er zo'n 10.000 pond (11.300 euro) op vooruitgaan, en de armste Britten 22 pond (25 euro).”

Daarnaast is bekendgemaakt dat een beperking van de bonussen voor bankiers wordt afgeschaft. Nu mogen bankiers in het Verenigd Koninkrijk een bonus krijgen van maximaal twee keer het gewone jaarsalaris. Die beperking werd opgelegd door de Europese Unie in de nasleep van de financiële crisis van 2008. De Britse minister van Financiën Kwasi Kwarteng stelde dat daardoor alleen maar de basissalarissen omhoog zijn gegaan en banken activiteiten naar buiten Europa hebben verplaatst.

De nieuwe economische koers wordt omschreven als ‘trickle-down’-economie. Simpel uitgelegd is het idee erachter dat als de rijken veel geld hebben, ze daarmee ondernemen en bedrijven opstarten. Daar kunnen armere mensen gaan werken, waardoor na verloop van tijd de rijkdom zou doorsijpelen tot bij de armen. Alsof je in een piramide met glazen het bovenste glas volgiet, waarna ook de onderste glazen zich uiteindelijk zullen vullen.

Het probleem met ‘trickle-down’-economie is dat veel economen ervan overtuigd zijn dat het niet werkt. Dat ook de financiële markt er niet in gelooft, was de voorbije dagen al te merken. Het pond zakte maandag naar een laagterecord ten opzichte van de Amerikaanse dollar. Tegelijk steeg de rente op Britse staatsobligaties. Allemaal signalen dat de markt ongerust is over het Britse begrotingsbeleid.

In de Britse pers wordt gesproken over een ‘historische gok’. De Amerikaanse president Joe Biden uitte maandagavond ook zijn bezorgdheid over de onrust op de financiële markten, maar zegt dat de Britten hun eigen beleid moeten bepalen. Maar dat Biden geen fan is van ‘trickle-down’-economie, blijkt uit onderstaande tweet van ruim een jaar geleden.

Volgens econoom Mathijs Bauman is de nieuwe koers ook voor Europa niet zonder gevaar. “Dit is waar we voor vreesden bij de Brexit”, legt hij uit in ‘Nieuwsuur’. “Dat het Verenigd Koninkrijk zich gaat gedragen als een soort Singapore aan de Thames, met lage belastingen. Een beetje een piratenstaat aan de rand van Europa.”

De Britse premier Truss verwees zelf ook naar Singapore. Ze belooft Londen als financieel centrum “te ontketenen” om beter de concurrentie aan te kunnen met zakencentra als New York, Singapore en Hongkong. Door de beperking op bonussen op te heffen, moet de Britse hoofdstad aantrekkelijker worden voor topbankiers en beurshandelaren.

Op sociale media circuleren sinds de aankondiging van de nieuwe economische koers tal van memes en afbeeldingen die spot drijven met ‘trickle-down’-economie. Enkele voorbeelden: