HERLEES. Biden belooft Zelensky “geavanceerde luchtverdedigingssystemen” - Berichten over nieuwe explosies in Oekraïense steden

De Amerikaanse president Joe Biden heeft tijdens een telefoongesprek met zijn Oekraïense ambtgenoot  Volodymyr Zelensky beloofd om "Oekraïne te blijven voorzien van de nodige middelen om zich te verdedigen, met inbegrip van geavanceerde luchtverdedigingssystemen". Dat blijkt uit een verklaring van het Witte Huis.

Zelensky bevestigt op Twitter dat hij een "productief gesprek" had met Biden. "Luchtafweer is momenteel de eerste prioriteit van onze samenwerking op het vlak van defensie", schrijft hij.

Het telefoongesprek vond plaats naar aanleiding van de Russische raketaanvallen op verschillende Oekraïense steden. Daarbij zijn volgens het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken 14 mensen overleden en bijna honderd mensen gewond geraakt. Biden betuigde tijdens het gesprek zijn medeleven met Zelensky.

De VS hadden Oekraïne eerder al de levering van grond-luchtraketafweersystemen beloofd. De komende weken zouden al twee afweersystemen worden geleverd. Op langere termijn zouden nog eens zes Nasams-afweersystemen volgen.

De stemming over de annexatie van Oekraïense regio's door Rusland tijdens een spoedzitting van de Algemene Vergadering van de VN, zal niet geheim gebeuren. Rusland wilde dat, maar een grote meerderheid van de leden heeft gestemd voor een openbare stemming over een ontwerpresolutie.

De Algemene Vergadering van de VN komt vandaag nog bijeen voor een spoedzitting om de Russische annexatie van vier oostelijke Oekraïense regio's te bespreken. Er zal ook gestemd worden over een resolutie waarin de acties van Moskou bij de referenda worden veroordeeld, aldus diplomaten. Aangezien er heel wat sprekers zijn, zal de stemming mogelijk pas woensdag gebeuren.

In tegenstelling tot de resoluties van de VN-Veiligheidsraad, zijn die van de Algemene Vergadering niet bindend. De stemming wordt gezien als een graadmeter van het internationale sentiment over de oorlog. 

Westerse diplomaten benadrukken dat elk lidstaat er belang bij heeft Rusland te veroordelen om zelf niet het slachtoffer te worden van een illegale annexatie door een buurland. Waarnemers stellen echter vast dat er bij bepaalde lidstaten een soort van oorlogsmoeheid heerst, vooral bij landen uit Afrika en Latijns-Amerika. Sommige lidstaten vinden dat de oorlog in Oekraïne de aandacht afleidt van andere regionale conflicten en mondiale crises en de vooruitgang blokkeert. 

De Oekraïense stad Lviv is in duisternis gehuld de nacht ingegaan. Russische bombardementen hebben belangrijke infrastructuur geraakt en daardoor is er geen elektriciteit meer. 

Volgens de Wit-Russische nieuwssite NEXTA zou de elektriciteit tegen middernacht wel hersteld moeten zijn.

Oekraïne heeft Rusland ervan beschuldigd een "terroristische staat" te zijn. Dat zei de Oekraïense ambassadeur van de VN Sergij Kislitsija tijdens een spoedvergadering van de Algemene Vergadering van de VN.

"Rusland heeft opnieuw bewezen dat het een terroristische staat is die op de sterkst mogelijke manier moet worden afgeschrikt", aldus Kislitsija.

De aanslagen, waarbij over heel Oekraïne meerdere doden vielen, worden gezien als een reactie van het Kremlin op de explosie bij de brug naar het geannexeerde schiereiland de Krim, dat voor Rusland van strategisch belang is.

Bij de Russische raketaanvallen van deze ochtend zijn veertien mensen omgekomen, zo heeft de Britse openbare omroep BBC op gezag van de Oekraïense Nooddiensten gemeld. Er waren ook 97 gewonden, terwijl meer dan duizend hulpverleners zijn ingezet.

Berichten over nieuwe explosies in de loop van de avond zijn (nog) niet bevestigd.

De Amerikaanse president Joe Biden dreigt met meer maatregelen tegen Rusland na de aanvallen vandaag op tal van Oekraïense steden. Die aanvallen tonen volgens hem de "volslagen wreedheid" van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne aan.

"Deze aanvallen doodden en verwondden burgers en vernietigden doelwitten zonder militair doel", aldus de Amerikaanse president. Hij zegt dat de VS en bondgenoten "steun zullen blijven leveren aan de Oekraïense troepen om hun land en vrijheid te verdedigen". En de bereidheid daartoe is volgens hem alleen maar toegenomen.

Ook de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken reageert streng. "De internationale gemeenschap heeft een verantwoordelijkheid om duidelijk te maken dat president Poetins daden totaal onacceptabel zijn", zegt hij. Blinken roept andere landen op steun uit te spreken voor Oekraïne. "Het is niet de tijd voor onthoudingen, verzoenende woorden of dubbelzinnigheden onder het mom van neutraliteit." Er is maar een schuldige aan deze oorlog, zegt Blinken, en dat is Rusland.

De buitenlandminister had maandag contact met zijn Oekraïense ambtgenoot Dmitro Koeleba. Die laat weten dat beiden hebben afgesproken dat Rusland hier niet mee mag wegkomen. "Ik heb een aantal belangrijke kwesties aan de orde gesteld, waaronder het versterken van de defensiecapaciteiten, nieuwe sancties tegen Rusland en Moskou verantwoordelijk houden voor zijn terreurdaden."

De Duitse minister van Defensie, Christine Lambrecht, wil "een van de volgende dagen" een Iris-T SLM-verdedigingssysteem aan Oekraïne leveren. De Russische raketaanvallen van vandaag tonen het belang van een luchtafweersysteem voor Oekraïne aan, zei de minister.

De Russische aanvallen zijn vooral gericht tegen de bevolking. "Dat is waarom we nu speciale steun willen leveren met een luchtafweersysteem". Haar belofte is opmerkelijk, want zelfs het Duitse leger beschikt nog niet over het nieuwe luchtafweersysteem. 

In de loop van volgend jaar zouden er nog drie bijkomende installaties aan Oekraïne kunnen worden geleverd, klonk het maandag.

De Duitse kanselier Olaf Scholz beloofde het luchtafweersysteem al in juni. De Iris-T zou in staat moeten zijn om een grote stad te verdedigen tegen luchtaanvallen. Het heeft een bereik van 20 kilometer hoogte en 40 kilometer breedte. Maar de effectieve levering liet op zich wachten. Lambrecht bracht begin deze maand nog een bezoek aan Oekraïne. 

Oekraïne zal de komende tijd geen stroom meer leveren aan de Europese Unie na de Russische aanvallen van vanmorgen. Die waren onder meer gericht tegen de energie-infrastructuur in het land. 

De aanvallen dwingen Oekraïne om de export van elektriciteit vanaf morgen op te schorten om het "eigen energiesysteem te stabiliseren", meldt het Oekraïense energieministerie.

Energieminister Herman Halusjtsjenko noemt de aanvallen op het energienetwerk "de grootste tijdens de oorlog". Hij zei op televisie dat de gehele energieketen het doelwit was om het voor Oekraïne zo lastig mogelijk te maken om de energielevering via een andere route te garanderen. Als gevolg van de aanvallen zitten meerdere gebieden in Oekraïne zonder stroom.

Volgens burgemeester Vitali Klitschko van Kiev zijn bij de Russische raketaanvallen vanmorgen 71 gebouwen beschadigd in de Oekraïense hoofdstad. Daarbij zijn ook 45 gebouwen die gebruikt werden voor bewoning.

Volgens de Oekraïense nieuwssite 'The Kyiv Independent' meldde Klitschko dat er onder meer vijf belangrijke infrastructurele voorzieningen getroffen werden, zes scholen, zes culturele instellingen en vijf gezondheidsinstellingen.

De EU verwerpt de claim van Wit-Rusland dat Oekraïne een aanval op haar grondgebied beraamt. "Zulke ongegronde beschuldigingen zijn volkomen onaanvaardbaar", zegt de hoge vertegenwoordiger van het Buitenlands Beleid Josep Borrell.

Borrell belde vandaag met de Oekraïense buitenlandminister Dmytro Kuleba over de Russische bombardementen op verscheidene Oekraïense steden. De twee hadden het ook over de Wit-Russische president Aleksandr Loekasjenko, die aankondigde dat zijn land een gezamenlijke legereenheid met Rusland gaat vormen.

Borrell maande Minsk aan "zich te onthouden van verdere betrokkenheid" bij de Russische inval in Oekraïne en het Wit-Russische grondgebied niet langer te laten gebruiken "als lanceerplatform voor aanvallen op Oekraïense burgers", zo luidt het in een persverklaring die na afloop van het telefoongesprek werd verspreid.

Hij merkte ook op dat de Wit-Russische regering Oekraïne ervan beticht een aanval op Wit-Rusland te beramen. Oekraïne "is een slachtoffer, geen agressor", voegde hij toe.

Borrell en Europese Raadsvoorzitter Charles Michel hebben de bombardementen op Kiev en andere steden in de scherpste bewoordingen veroordeeld. Het willekeurig bombarderen van burgers komt volgens hen neer op een oorlogsmisdaad.

Bij een bombardement op Kiev is vandaag overigens schade aangericht aan het hoofdkwartier van de Europese adviesmissie in Oekraïne. Als gevolg van een explosie in de buurt is onder meer een venster vernield. Dat de missie een direct doelwit was, is onwaarschijnlijk. Dat zou een brug in de buurt geweest zijn, luidt het.

De Britse premier Liz Truss heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky verzekerd van verdere steun na de laatste Russische raketaanvallen op Kiev. Truss ziet de aanvallen als "een teken van Oekraïens succes en de toenemende wanhoop van de Russische president Vladimir Poetin", zo zei een Britse regeringswoordvoerder na het telefoongesprek van de premier met Zelensky vandaag.

Truss heeft de aanvallen scherp veroordeeld en benadrukt dat de "destructieve retoriek en het gedrag van Poetin" geen verandering zullen brengen in de vastberadenheid van Groot-Brittannië om Oekraïne krachtig bij te staan.

VN-secretaris-generaal António Guterres is "diep geschokt" over de Russische raketaanvallen in Oekraïne. "Dit is opnieuw een onaanvaardbare escalatie van de oorlog, en zoals altijd betalen de burgers de hoogste prijs", zei VN-woordvoerder Stephane Dujarric.

De aanslagen, waarbij over heel Oekraïne meerdere doden vielen, worden gezien als een reactie van het Kremlin op de explosie bij de brug naar het geannexeerde schiereiland de Krim, dat voor Rusland van strategisch belang is. 

Het Internationaal Comité van het Rode Kruis (ICRC) kan tijdelijk geen fysieke hulp in Oekraïne leveren, omdat het buiten te gevaarlijk is na de Russische aanvallen vanmorgen. De organisatie spreekt tegen dat de werkzaamheden helemaal zijn stilgelegd, zoals een woordvoerder eerder aan persbureau Reuters meldde.

Vanuit onder andere schuilkelders proberen hulpverleners van het Rode Kruis zoveel mogelijk hun werk voort te zetten. En zodra het veilig is om eropuit te gaan, zullen ze dat doen, verduidelijkte een andere woordvoerder later. De hulporganisatie is met ongeveer zevenhonderd medewerkers in Oekraïne actief op zeker tien locaties.

De Oekraïense autoriteiten hebben na de zware luchtaanvallen vandaag de bevolking opgeroepen om 's avonds stroom te besparen. Dat kan door bepaalde apparaten uit te schakelen. Zo hoopt men dat het stroomnetwerk stand kan houden.

"We vragen iedereen - indien mogelijk - om het stroomverbruik tussen 17 en 22 uur te beperken om black-outs te vermijden", aldus het plaatsvervangend hoofd van het presidentieel kabinet Kirilo Timosjenko op zijn Telegram-kanaal.

Volgens een vertegenwoordiger van de Oekraïense president in het parlement zou vanavond wel eens één van de moeilijkste kunnen zijn voor de energievoorziening in Oekraïne. In sommige gebieden zal er geen elektriciteit zijn, in andere wordt die volgens plan tijdelijk uitgeschakeld. Hoe meer de burger zelf probeert te besparen, hoe meer men een grootschalige afschakeling kan vermijden, aldus de autoriteiten.

Vooral in de regio rond Kiev wordt gevraagd om energie-intensieve toestellen zoals elektrische verwarmers, boilers of wasmachines uit te schakelen. 

Bij de Russische luchtaanvallen vandaag werd vooral de energie-infrastructuur geviseerd. In Kiev werd een warmtekrachtcentrale beschoten, en ook in andere regio's is er schade aan centrales en onderstations gemeld. Netbeheerder Ukrenergo zegt dat het probeert om de schade zo snel mogelijk te herstellen. 

De Russische president Poetin zal deze week een reeks bilaterale gesprekken voeren, mogelijk ook met de Turkse president Erdogan. Dat heeft de woordvoerder van het Kremlin, Dmitri Peskov, gezegd.

De gesprekken vinden plaats in de marge van de CICA - de Conferentie voor interactie en vertrouwenwekkende maatregelen in Azië - die woensdag en donderdag in de Kazachse hoofdstad Astana plaatsvindt. 

Erdogan en Poetin worden beiden op de conferentie verwacht. Oekraïne weigert onderhandelingen met Poetin, maar het Witte Huis heeft afgelopen weekend gezegd dat de strijdende partijen een weg moeten vinden om de oorlog met onderhandelingen tot een einde te brengen. 

NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg heeft in een onderhoud met de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken opnieuw zijn steun voor Oekraïne uitgesproken. 

"NAVO zal het dappere Oekraïense volk blijven steunen om terug te vechten tegen de agressie van het Kremlin zolang als het nodig is", aldus Stoltenberg op Twitter. Hij veroordeelt de "afschuwelijke en willekeurige aanvallen op civiele infrastructuren in Oekraïne".

De Oekraïense veiligheidsdiensten zeggen dat Rusland de raketaanvallen sinds begin oktober had voorbereid. "Volgens militaire inlichtingen van Oekraïne heeft de Russische bezettingsmacht op 2 en 3 oktober instructies van het Kremlin gekregen om de massale raketaanvallen voor te bereiden op de civiele infrastructuur van Oekraïne", meldt het Oekraïense ministerie van Defensie.

De opdracht werd in het bijzonder gegeven aan een speciale tak van de Russische luchtmacht die gespecialiseerd is in strategische aanvallen en langeafstandsaanvallen. "De kritieke civiele infrastructuur en de centrale locaties van dichtbevolkte Oekraïense steden zijn als doelwitten aangewezen", aldus de verklaring van het ministerie.

De Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dmitro Koeleba zegt in een reactie op de Russische aanvallen dat president Vladimir Poetin wanhopig is "vanwege nederlagen op het slagveld". Ook zegt hij dat de aanvallen niet zijn uitgelokt door de recente explosie op de Krimbrug.