Premier Alexander De Croo (Open VLD) wou het gat in de begroting tegen het einde van de legislatuur een stuk dichten. Van 23 naar 19 miljard euro. Op basis van de begrotingstabellen die op tafel liggen, zou de eerste minister daar in slagen en tegen 2024 uitkomen op een tekort van 3,2 procent van het bbp. Daarmee schurkt hij aan tegen de symbolisch belangrijke grens van 3 procent die Europa als norm oplegt. Voor 2023 duikt de federale begroting door veel eenmalige maatregelen zelfs onder die grens (2,9 procent).

• Om het tekort terug te dringen, heft de regering een reeks nieuwe taksen. Zoals de overwinsttaks. Die moet voor dit en volgend jaar ongeveer 2,9 miljard euro opleveren. Uiteindelijk past de regering, op vraag van de groenen, de taks toch nog retroactief toe voor heel 2022. Maar voor de eerste 11 maanden van dit jaar geldt een lager tarief, een dat alle winst van de energiebedrijven afroomt boven de 180 euro per megawattuur (MWh). Vanaf december tot juli volgend jaar gaat het om 130 euro per MWh. Die overwinsttaks brengt in totaal 1 miljard euro op. Indien ook de solidariteitsbijdrage van de petroleumsector en Fluxys – respectievelijk 600 en 300 miljoen euro - en de jaarlijkse bijdrage van de nucleaire sector (repartitiebijdrage) daar worden bijgeteld, komt de totale opbrengst op 2,9 miljard euro. Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) gaat er overigens van uit dat Europa de overwinsttaks nog zal worden verlengd. Dan zou er nog extra geld in het begrotingslaatje komen.

• Na een lange en zware discussie over de pensioenen van de ambtenaren – de zogenaamde perequatie van de ambtenarenpensioenen – is een uitbreiding van de effectentaks geschrapt. Dat moest bijna 500 miljoen euro extra opleveren, maar verdween samen met die perequatie dus van tafel. De banken moeten wel extra geld ophoesten: zo’n 235 miljoen op twee jaar tijd. Net zoals de multinationals, die binnen twee jaar 400 miljoen dienen te betalen.

• Er komt ook een verhoging van de ambtenarenlonen die minister van Ambtenarenzaken Petra De Sutter (Groen) op tafel had gelegd. De ambtenaren zouden in de nabije toekomst maaltijdcheques krijgen, wat zou neerkomen op ongeveer 1.000 euro koopkrachtwinst per jaar.

• Een evergreen in de begroting zijn extra accijnzen op tabak. Dat moet volgend jaar 75 en in 2024 zelf 200 miljoen euro extra opleveren. Wat dat precies betekent voor de prijs van roltabak en een pakje sigaretten is nog niet duidelijk. Wel dat voor het eerst ook op vapers accijnzen moeten worden betaald.

• Daarnaast komt er ook een verpakkingsheffing, goed voor 80 miljoen euro voor de komende twee jaar.

• Fiscaal wordt er ook gesnoeid. Dat is bijvoorbeeld het geval door de notionele interestaftrek af te schaffen, een fiscaal voordeelregime voor bedrijven dat Guy Verhofstadt in het begin van het millennium nog invoerde, maar door de jarenlange lage rentes niet veel meer werd gebruikt. Tot de rente weer de hoogte inging. De afschaffing moet nu 125 miljoen euro opleveren.

• De afschaffing van de ondertussen politiek symbolisch geworden woonbonus voor de tweede woning lag een hele tijd op tafel, maar een beslissing bleef een hele tijd uit omwille van protest van MR-voorzitter van Georges-Louis Bouchez. Het compromis houdt in dat de maatregel vanaf 2024 verdwijnt, een jaar later dan wat de meeste partijen wilden. In Vlaanderen is de woonbonus voor de eerste woning al een paar jaar geleden geschrapt.

• Besparen doet de regering ook. Door bijvoorbeeld de groeinorm in de gezondheidszorg een jaar op 2 in plaats van 2,5 procent te houden (75 miljoen euro), door minder uitgaven in de gezondheidszorg of besparingen op de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening. Dat laatste zijn vooral besparingen op de thematische verloven zoals tijdskrediet en loopbaanonderbreking. Zo wordt de leeftijd van kinderen voor wie je voltijdstijdskrediet kunt vragen verlaagd van 8 naar 5 jaar. En de duur van het tijdskrediet dat wordt opgenomen om voor de kinderen te zorgen gaat omlaag: van 51 naar 48 maanden. In het systeem van de loopbaanonderbreking is dat van 60 naar 48 maanden.

° Zoals eerder al aangekondigd, besparen De Croo en co ook op zichzelf. De regering verlaagt immers de ministerlonen met 8 procent, het equivalent van de vier voorbije indexeringen. Het gaat om een inlevering van 20.000 bruto euro per jaar per minister. Dat levert een kleine 500.000 euro per jaar op.

• De regering trekt daarnaast een klein miljard euro uit om de bedrijven te steunen die kreunen onder de loodzware loonindexering. Het gaat deels om een schrapping van de patronale bijdragen (voor de eerste helft van 2023) en een uitstel van die bijdragen tot 2025 (voor de tweede helft van 2023). Daarnaast worden ook de dotaties aan de politieke partijen bevroren. Normaal gezien stijgen die elk jaar fors door de indexeringen, maar de regering bespaart elk jaar 2 miljoen door die niet uit te voeren. Tot slot wil de regering ook de Senaat laten uitdoven, wat jaarlijks 7,5 miljoen oplevert. Maar een hoge regeringsbron laat weten dat de regering daar eigenlijk niet bevoegd voor is. De Senaat zal moeten besparen op zichzelf.

• Het energiepakket kost nog een stuk meer: 1,532 miljard. Daarin zit onder meer de definitieve verlaging van het btw-tarief van 21 naar 6 procent op gas en elektriciteit, de verlenging van het bestaande sociaal tarief voor 1 miljoen gezinnen tot eind maart en een verlenging van de energiepremie tot eind maart. De regering besliste drie weken geleden al om die premie van 196 euro in te voeren voor november en december, maar daar komen dus nog drie maanden bij.

Op langere termijn, wanneer de energieprijzen weer op een normaal niveau zitten, komt er ook een hervorming van de accijnzen. Dat moet een deel van de gederfde inkomsten van de btw-verlaging compenseren en mensen en bedrijven aanzetten om minder te verbruiken. Bedoeling is dat de accijnzen verhogen voor veelverbruikers en niet voor wie spaarzaam omspringt met energie.

• Een grote fiscale hervorming komt er zoals verwacht niet meer. Maar minister van Financiën Vincent Van Peteghem krijgt de opdracht om tegen eind dit jaar een voorstel op tafel te leggen. Uitgangspunt is dat de lasten op arbeid omlaag moeten, en dat dit gebeurt door de belastingvrije som op te trekken. Volgens de CD&V-minister kunnen er zo deze legislatuur al concrete stappen worden gezet. In de notificatie van de beslissing zijn de woorden tax shift en tax cut vermeden, waardoor de discussie met de MR - fervent voorstander van een belastingverlaging - en de andere partijen niet meer moest worden beslecht.

° Op vraag van de liberalen mogen studenten straks meer uren aan de slag dan nu het geval is. In plaats van 450 uur per jaar worden er dat in de toekomst 600. Daarnaast worden flexi-jobs ook in een reeks andere sectoren mogelijk: in de zorg, de cultuur- en evenementensector, de landbouw en de sport.

• Extra geld is er ook voor de NMBS. Ecolo-minister van Mobiliteit Georges Gilkinet vroeg voor de komende tien jaar vier miljard extra voor de spoorwegen en zou nu drie miljard hebben binnengehaald. Met de middelen moet het nieuwe beheercontract worden uitgevoerd dat van 2023 tot 2032 loopt.