Waarom vermindert onze eetlust naarmate we ouder worden? En kunnen we daar iets tegen doen?
Hoe ouder we worden, hoe meer we voor gezondheidsuitdagingen komen te staan. Vaak hoor je dat je eetlust vermindert naarmate je ouder wordt. Klopt dat? En wat veroorzaakt dit dan? HLN-wetenschapsexpert Martijn Peters zoekt het uit en diëtiste Sanne Mouha tipt hoe je op oudere leeftijd je voeding best aanpakt.
“Onze eetlust kan je best omschrijven als het verlangen om een lichamelijk behoefte te vervullen”, vertelt Martijn. “In dit geval gaat het over het naar binnen werken van een heerlijke maaltijd. Dit trek hebben in iets is gelinkt met twee andere concepten: honger en verzadiging. Honger is je lichaam dat jou op een oncomfortabele manier vertelt dat het tijd is om op zoek te gaan naar iets lekkers. Verzadiging is dan weer het tegenovergestelde. Het is het gevoel van volheid tijdens een maaltijd. In het Engels noemt men dit ‘satiation’ en tussen maaltijden door ‘satiety’.
Lekkere traktaties op het werk
Het regelen van onze eetlust is een enorm complex proces waarbij heel wat onderdelen van het lichaam betrokken zijn, zoals bijvoorbeeld het centraal zenuw-, spijsverterings- en hormoonstelsel. Al die systemen werken samen om onze lust naar eten op te wekken of te onderdrukken, zowel op korte als lange termijn. Op korte termijn spelen factoren zoals of en wat voor voedsel er aanwezig is in ons lichaam een rol, terwijl op lange termijn de opbouw van ons lichaam eerder van belang lijkt te zijn.
Ons lichaam tracht tussen al dat geregel door een evenwicht te handhaven. Al kunnen externe signalen heel dat systeem verstoren. Denk maar aan de geur van jouw favoriete maaltijd of het zien van een lekkere traktatie voor iemand zijn of haar verjaardag. Hierdoor ga je misschien eten terwijl dat eigenlijk niet echt ‘nodig’ is. Ook je stemming speelt een belangrijk rol. Een kom ijs laat zich ‘s avonds soms van zijn meest verleidelijke kant zien na een rotdag op het werk. Ook culturele of sociale factoren beïnvloeden onze drang naar eten, zoals bijvoorbeeld een lunchpauze of een periode waarin je vast.
Veel ouderen ervaren een vermindering in hun behoefte naar eten en drinken. Dit fenomeen wordt ook wel beschreven als ‘the anorexia of aging’.
Hogere leeftijd, minder honger?
Los van al deze factoren oefent leeftijd ook een invloed uit op onze eetlust. Zo ervaren veel ouderen een vermindering in hun behoefte naar eten en drinken. In 1988 beschreef John Morley dit opvallende fenomeen als ‘the anorexia of aging’. Naar schatting heeft tussen de 15 en 33 procent van de ouderen hier last van en ligt het percentage nog hoger bij ouderen die in een woonzorgcentrum of ziekenhuis verblijven.
Er zijn veel veranderingen die aan de basis kunnen liggen voor een daling in eetlust en gelinkt zijn met een hogere leeftijd. In het spijsverteringsstelsel zie je bijvoorbeeld bij sommige ouderen een verminderde speekselproductie. Maar evengoed zaken zoals hardnekkige constipatie, slecht gezichtsvermogen, lagere energiebehoefte, stijgingen of dalingen in de hormoonspiegels, het hebben van een kunstgebit, verminderde behendigheid, een afgenomen reuk- en smaakzin, het langzamer leeglopen van de maag, … kunnen de eetlust doen dalen. Gezondheidsproblemen komen onze ‘goesting’ in voedsel ook niet ten goede. Zowel acute als chronische aandoeningen verminderen de eetlust en ook geneesmiddelen kunnen dit teweegbrengen. Tot slot zullen veel van de psychologische en sociale veranderingen die optreden bij het ouder worden een grotere rol beginnen spelen.
Deze situatie is niet zonder risico. Wanneer je minder voedsel eet, neemt de kans op gewichtsverlies en voedseltekorten toe. Dit kan op zijn beurt weer allerlei gezondheidsproblemen in de hand werken waardoor de levenskwaliteit afneemt. Zeker op oudere leeftijd moet je hiervoor oppassen.
Hoe bevorder je die eetlust opnieuw? Diëtiste Sanne Mouha (UZA) geeft advies
Zijn er trucjes om de eetlust op oudere leeftijd weer te bevorderen?
“Er zijn verschillende dingen die je daarvoor kan doen”, stelt diëtiste Sanne Mouha. “Zo kan je inspelen op een afnemende reuk- en smaakzin door meer kruiden te gebruiken in je gerechten. Kies niet per se voor zout, dat is niet zo gezond en geeft niet altijd een meerwaarde in het gerecht. Kies eerder voor tuinkruiden zoals peterselie en tijm, of voor pikantere kruiden zoals peper. Daarvan kan je zoveel gebruiken als je wil. Verder is het ook belangrijk om het eten visueel er goed uit te laten zien. Een typisch gerecht voor ouderen is bijvoorbeeld puree, witte pens en appelmoes: dat ziet er niet meteen aantrekkelijk uit. Probeer daarom wat kleur aan te brengen in je bord. Ook dat speelt mee.”
“Daarnaast is het ook altijd een goed idee om te checken hoe het zit met je mondhygiëne. Een goede mondgezondheid en een goed gebit zorgt namelijk voor een betere smaaksensatie. Een gebrek aan tanden of een loshangend gebit zorgt er immers voor dat je minder goed kan kauwen en bijgevolg minder geniet van je eten. Tot slot blijft het, ook als je wat ouder bent, belangrijk om voldoende te bewegen. Als je meer beweegt, zal je lichaam meer energie nodig hebben en zal je dus vanzelf meer zin krijgen in eten.”
Vitaminen en antioxidanten heb je op latere leeftijd zeker echt nodig. Ook vezelrijke producten zijn essentieel.
Welke stoffen moet je blijven binnenkrijgen?
“Het blijft belangrijk om groenten en fruit te eten. De vitaminen en antioxidanten heb je echt nodig. Ook vezelrijke producten zijn essentieel. Denk bijvoorbeeld aan een graanreep of een bruine boterham. Deze producten zullen bovendien de stoelgang bevorderen. Verder blijf je best ook zuivelproducten zoals kaas, melk of sojaproducten in je dagelijks eetschema opnemen. Die bevatten calcium en zorgen voor sterkere botten. Tot slot mag je ook niet vergeten voldoende water te blijven drinken. Bij oudere mensen moet dat ook nog altijd minstens 1 liter zijn. Dat mag ook thee zijn of koffie.”
Wat kan je doen bij gewichtsverlies door een verminderde eetlust?
“Bij een sterk verminderde eetlust en ongewenst gewichtsverlies, raad ik aan om meerdere keren per dag te eten. Eet drie kleinere maaltijden per dag, en 2 tot 3 keer een tussendoortje. Dat kan bijvoorbeeld een graanreep zijn of een stuk fruit. Het mag trouwens ook eens iets ongezonder zijn. Dat is nog altijd beter dan niets eten. Verder is het ook een goed idee om bij gewichtsverlies vaker (gezonde) vetten te gebruiken zoals olie, avocado, mayonaise en pindakaas. Heb je geen idee hoe je zo’n ingrediënten in je maaltijden moet verwerken? Durf dan zeker hulp in te schakelen van een diëtist. Ook zijn veel traiteurdiensten een makkelijke hulp.”
Lees ook:
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
Livios
‘Gebruik in dat geval nooit azijn’ en ‘pas op met hogedruk’: zo ga je wél voor een brandschoon terras
-
PREMIUM
Je immuniteit kan je opkrikken met de juiste voeding: wat eet je best wel en niet? “Het MAC-dieet is ideaal”
“Met de juiste voeding kan je je immuniteit positief beïnvloeden”, weet diëtiste Hilde De Schuyteneer van de vzw Allergiediëtisten. Welk dieet is volgens haar goed voor je gezondheid? En welke voeding kan je beter vermijden? In dit interview geeft Hilde advies: “Krijgen darmbacteriën te weinig vezels? Dan zullen ze aan de beschermende slijmlaag in je darmen knabbelen.” -
KIJK. “Normaal is het 200 gram vlees per persoon, nu is dat 400 gram”: eerste echt lenteweekend zorgt voor stormloop in slagerijen
Een stralende dag betekent traditiegetrouw barbecueën en dat merken ze in de slagerijen. Daar lopen dit weekend tot 40 procent meer bestellingen binnen, en wat opvalt: die bestellingen zijn ook groter. “Normaal is het 200 gram vlees per persoon, nu is dat 400 gram”, aldus Luc De Laet van Butcher’s Store in Hove. -
-
PREMIUMInterview
Na 37 jaar maakt hoofdinspecteur Michelin zich bekend en onthult hij aantal geheimen: “Sommige chefs nemen het mij nog steeds kwalijk dat ik hun ster wegnam”
-
Elke dag een banaan eten, hoe gezond is dat?
Met gemiddeld 7,71 kilo bananen per inwoner blijft de banaan de meest gekochte fruitsoort volgens de recentste cijfers van VLAM en GfK. Wie een fruitmand op het werk zet, zal het bewijs daarvan zien: de bananen verdwijnen er als eerste uit. Toch hebben bananen niet overal een goede reputatie, want volgens sommigen zouden het dikmakers zijn. Klopt dat? En is het gezond om elke dag een banaan te eten? Diëtiste Sanne Mouha en voedingsexperte Rosa Luyten lichten toe. -
Waarom appelsap in zoveel producten gebruikt wordt (zelfs in voeding waarin je het niet verwacht)
Koop je een flesje ‘tropisch fruitsap’ in de supermarkt, dan is de kans groot dat je in de plaats van mango- of ananassap toch vooral appelsap drinkt. Een X-thread waarop de ontdekking gedeeld werd, ging viraal. En meer zelfs: appelsap vind je ook terug in onder andere ketchup en fruitbeleg zoals confituur. Waarom zit dat ingrediënt in zoveel producten verstopt? -
Waarom je het kookvocht van aardappelen niet mag hergebruiken in sauzen of gerechten
-
PREMIUM
“Ooit kreeg een koppel meer geld voor hun wijnkelder dan ze betaalden voor hun huis”: wanneer verkoop je je flessen wijn het best?
-
PREMIUM
Welke drank is het gezondst bij je ontbijt? Diëtist: “Dit drinken op lege maag verhoogt je metabolisme met 30%”
De ene zweert ‘s ochtends bij een kopje koffie, de andere gaat standaard voor matcha op de nuchtere maag. Maar welke drank helpt je metabolisme het best? En uit wat haal je het meeste energie? Diëtist Michaël Sels zet 6 populaire dranken op een rijtje, van water tot fruitsap, en bespreekt waar je de beste voordelen uithaalt bij het ontbijt. “Hiermee voel je jezelf energieker én verbetert je alertheid doorheen de dag.” -
PREMIUM
Studies tonen antidepressief effect van saffraan: hoe kan je het gebruiken om je beter in je vel te voelen?
Heel wat exotische keukens gebruiken saffraan om gerechten als risotto of biryani hun typische smaak en kleur te geven. Maar ook de traditionele geneeskunde gebruikt het, want extracten van het ‘rode goud’ zouden een verschil maken bij milde tot matige depressies. Hoe groot is dat effect? Hoeveel saffraan moet je dan eten? En zou het een volwaardig alternatief voor antidepressiva kunnen zijn? Professor farmaceutische wetenschappen Dr. Luc Pieters (UAntwerpen) licht toe. “Om een goede werking te garanderen, moet saffraan bepaalde stoffen bevatten.” -
HLN Shop
Pollen in de lucht: deze toestellen voorkomen gesnotter