Opmerkelijk: scherpe prijsdaling van gas dat dag later wordt geleverd

Het prijsverschil tussen die twee koersen ligt normaal niet meer dan enkele euro’s uiteen, nu gaat het al ruim een week over verschillen van tientallen euro’s. De ‘spotprijs’ – voor gas dat een dag later wordt geleverd – lag dinsdag rond de 100 euro per megawattuur, terwijl de ‘volgende maandprijs’ rond de 160 euro schommelde.

De vorige keer dat deze ‘spread’ wat opliep, was afgelopen zomer. Toen kampte Europa met droge rivieren en stuwmeren, waardoor kolen-, kern-, en waterkrachtcentrales minder hard konden draaien dan verwacht. Gascentrales schakelden toen snel bij en moesten daarvoor onverwacht extra gas inkopen.

Nu is het prijsverschil dus de andere kant op en vooral veel groter. Die ontwikkeling komt door een combinatie van weer en het beleid om de gasschaarste in Europa het hoofd te bieden, zegt analist Klaas Dozeman van het Haagse handelshuis Brainchild Commodity Intelligence. “Het heeft de afgelopen weken hard gewaaid, de zon scheen en het was warm. Daardoor is er minder gas verbruikt dan energiebedrijven hadden verwacht.”

Normaal gesproken wordt zulk overtollig gas opgeslagen of doorverkocht. Maar het probleem is dat er op dit moment maar weinig opslagruimte beschikbaar is. Dozeman: “In aanloop naar de winter zitten gasopslagen in Europa behoorlijk vol en komt er nog steeds via schepen veel gas binnen. Er zijn daarom weinig partijen die nog plek hebben voor gas dat onverwacht niet wordt gebruikt.”

Voorraden lopen steeds verder vol

Hoewel het officiële ‘vulseizoen’ op 30 september is afgelopen, werd er afgelopen weken inderdaad nog volop gas opgeslagen. Terwijl de voorraden aan het begin van het voorjaar behoorlijk leeg waren, is de gemiddelde vulgraad in de EU nu ruim 91 procent. In België is dat zelfs 100 procent, in Nederland ruim 93 procent en in Duitsland bijna 95 procent.

Zo komt een scenario in zicht waarbij het Europese gassysteem ineens helemaal ‘vol’ zit. Maar afgaande op de prijs van het ‘volgende maandgas’ houdt de markt daar dus nog geen rekening mee. “Dat komt doordat er wel kouder weer in aantocht is”, zegt marktanalist Gitte Janssen van Vattenfall. “Daarom zie je dat de markt 160 euro nog wel als de ‘logische’ prijs ziet.”

Die 160 euro is overigens al veel lager dan de prijs van deze zomer, bijna de helft van de piek in augustus. Of die geleidelijke daling doorzet, zal volgens Janssen de komende maanden moeten blijken en is vooral afhankelijk van hoe koud het wordt en van hoeveel minder gas bedrijven en huishoudens verbruiken. Dat zou dus een snelle prijscorrectie naar beneden kunnen geven. “Maar prijzen kunnen ook ineens weer stijgen, als het onverwachts koud wordt of er nieuwe incidenten zijn, zoals laatst met de Nord Stream.” Janssen vindt het daarom nog te vroeg om te berekenen wat de huidige prijzen op de groothandelsmarkt gaan betekenen voor de tarieven die consumenten betalen voor hun energie.