De kern van de federale regering heeft beslist om 150 personeelsleden van andere overheidsdiensten in te zetten bij Fedasil na een noodkreet van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Nicole de Moor (CD&V). Ze vroeg extra middelen voor de opvang van asielzoekers nadat deze week voor het eerst tijdens deze opvangcrisis minderjarigen op straat hadden geslapen. Donderdagnacht brachten ook gezinnen met kinderen de nacht buiten door. Een nieuw dieptepunt, vonden regeringspartijen Groen en Ecolo, die De Moor onder druk zetten om snel een oplossing te vinden (DS 13 oktober). ‘Een kind laat je niet op straat ­slapen’, luidde het. Vannacht krijgen alle gezinnen en niet-begeleide minderjarigen die opvang vroegen een plaats, meldt Fedasil.

Daarmee is het probleem niet van de baan: Fedasil noteert een structureel tekort van 469 VTE’s (voltijdsequivalenten), waarvan meer dan de helft in de opvangcentra, blijkt uit een nota die De Standaard kon inkijken. Ook de opvangpartners, zoals Rode Kruis Vlaanderen, die in opdracht van Fedasil twee derde van de centra beheren, kampen met grote personeelstekorten.

Om die gaten te dichten, wordt onder meer gekeken naar Defensie. In juli kwamen zij na een eerste oproep van De Moor over de brug met 750 plaatsen in een oude kazerne in Berlaar. Daarvan werden er nog maar 350 ingevuld wegens een gebrek aan personeel. Daarom is er maar weinig animo om nog snel plaatsen bij te maken. Bovendien regelt Defensie al 7.000 plaatsen van de 31.000 plaatsen die het opvangnetwerk momenteel telt, meldt een woordvoerder.

• ‘Deze noodopvang is ver onder onze normen’

Vluchtelingenwerk Vlaanderen, een middenveldorganisatie, vangt intussen een 40-tal gezinnen op in hotelkamers op kosten van Fedasil. De Moors voorganger Sammy Mahdi (CD&V) had gezworen geen officiële opvang voor asielzoekers in hotels te voorzien, maar die ‘rode lijn’ wordt nu toch overschreden. Fedasil heeft het over ‘een noodoplossing’. Regeringspartijen Groen en Ecolo dringen aan om die opvang te verlengen totdat structurele oplossingen worden gevonden. Daarbij rekent De Moor ook op de Regie der Gebouwen, die beschikt over een site in Schaarbeek. De gemeente is alvast geen vragende partij voor een opvangcentrum op haar grondgebied.

50 extra plaatsen

De regering komt volgende week opnieuw samen om te bespreken hoe en waar ze meer plaatsen kunnen creëren als deel van De Moors winterplan. Haar vraag aan de lokale besturen om LOI’s (lokale opvanginitiatieven, red.) bij te maken, in ruil voor een premie tot 3.500 euro per opvangplaats, levert voorlopig niet veel op: sinds de oproep begin september werden 50 plaatsen gecreëerd, meldt haar kabinet.

Daarom richt De Moor haar pijlen ook op een verlaging van de instroom, die al maanden stijgt. Meer dan 4.000 mensen vroegen vorige maand asiel aan, in augustus 3.202 – aantallen die niet voorkwamen sinds 2015, benadrukt de Dienst Vreemdelingenzaken. En daar zijn de Oekraïense vluchtelingen nog niet bij gerekend. ‘Ik vind het niet normaal dat mensen visumvrij kunnen reizen naar een buurland van de EU en dan een mensensmokkelaar betalen om over de grens te raken’, zei De Moor na een bezoek aan Luxemburg waar ze pleitte voor strengere visumregels aan de Europese grenzen.

Ook de uitstroom moet sneller, blijkt volgens een audit van de asieldiensten. Dirk Van den Bulck, hoofd van het Commissariaat Generaal voor de Vluchtelingen en de Staatlozen, de instantie die beslissingen neemt in asieldossiers, wil de komende maanden gemiddeld tot 2.900 beslissingen nemen per maand. Dat zijn er nu veel minder, zo’n 2.300. Ook hij vraagt meer personeel. ‘Gezien de instroom kan onze capaciteit nu niet volgen. We zijn met te weinig.’