Waarom Rusland Oekraïense elektriciteitscentrales uitschakelt: ‘Ik denk niet dat dit militair gezien veel nut heeft’

Wat betekent het vernietigen van die centrales voor Oekraïne?

Van de Graaf: “Er zijn heel wat stroomonderbrekingen. Met de winter die eraan komt, doet dit toch alarmbellen afgaan. Het wordt sneller donker, kouder. Dat is toch een serieuze aderlating. Je ziet dat de energie-infrastructuur als doelwit gezien wordt. Dit is de verderzetting van de hybride oorlogsvoering. Als Rusland ook al achter het opblazen van de Nord Stream-gaspijpleiding zat, wat sommigen toch vermoeden, dan is dit hetzelfde maar nog straffer. Die pijpleidingen waren immers niet in gebruik, en die elektriciteitscentrales wel.

“Die hybride oorlogsvoering is geïntensifieerd sinds het opblazen van de Krimbrug, maar eigenlijk doet Rusland dit al maanden. Voor de zomer bombardeerden de Russen ook al olieopslagplaatsen, wat een groot probleem is voor Oekraïne, met zijn landbouweconomie. Die tractoren hebben allemaal brandstof nodig om te kunnen rijden. Dat was nodig voor het zaaiseizoen.”

Waarom viseert Rusland precies die energie-infrastructuur?

“Rusland probeert al lang om de inkomsten van Oekraïne af te romen. Oekraïne verdiende voor de oorlog eigenlijk nog wel wat geld aan de export van elektriciteit naar Europa, het was een netto-exporteur. Die exportinkomsten vallen nu weg, dus dat is zeker een motief.”

Heeft dit ook onmiddellijke gevolgen voor het verloop van de oorlog?

“Ik denk niet dat dit militair gezien veel nut heeft want het Oekraïense leger heeft zijn eigen bevoorrading. Dit is eerder psychologisch. Dit wordt staatsterrorisme genoemd. Volgens de Conventie van Genève moet je een onderscheid maken tussen civiele en militaire doelwitten. Met die elektriciteitsvoorzieningen is dat altijd een beetje dubbel, want er zullen wel wat fabrieken zijn die militair materiaal maken en daarvoor stroom nodig hebben.

“De bedoeling is vooral om angst te zaaien onder de Oekraïense bevolking, het moreel daar te breken door met het oog op de winter een penibele situatie te creëren. Tegelijk wil Rusland zo het moreel in eigen land opkrikken. Er zijn de voorbije weken nieuwe hardliners op de voorgrond getreden, en die willen nu hun stempel drukken met dit soort van hybride aanvallen. Hier speelt duidelijk een binnenlandse politieke agenda: met deze recente aanvallen wil Rusland zijn bevolking tonen dat die oorlog wel gunstig evolueert. ‘Kijk maar wat voor schade wij allemaal aanrichten.’”

Is de Oekraïense energie-infrastructuur dan zo kwetsbaar? Als op een week tijd 30 procent van de elektriciteitscentrales kan worden uitgeschakeld, moeten we dan vrezen voor de komende weken?

“Die 30 procent valt nog mee. Zoals ik zei, was Oekraïne voor de oorlog een netto-exporteur van elektriciteit. Je zou kunnen zeggen: hadden de westerse landen sneller luchtafweersystemen geleverd, dan had een groot deel van deze schade misschien vermeden kunnen worden.

“Nu, de capaciteit van Rusland om dit vol te houden, zal onvermijdelijk afnemen. Je ziet nu al dat de Russen het almaar moeilijker hebben om raketten te vinden. De telegeleide precisieraketten, ballistische raketten en nu die Iraanse drones: ze moeten altijd nieuwe voorraden aanboren om die aanvallen nog te kunnen uitvoeren.”

Hoe zit het intussen met de kerncentrale van Zaporizja, de grootste van Europa? Die is de voorbije maanden al een aantal keren in het gedrang gekomen.

“Dat is belangrijk om in het oog te houden. Die centrale moet zelf bevoorraad worden, om de koeling te kunnen doen. Op een bepaald moment was alle stroomvoorziening daar uitgevallen. Er zijn noodgeneratoren, die hebben brandstof voor ongeveer een week. De luchtaanvallen van Rusland brengen toch telkens die stroomvoorziening in het gevaar. Ik weet niet hoeveel brandstof die noodgeneratoren nog hebben, want die hebben die centrale al een aantal keren overeind moeten houden. Dat kan natuurlijk niet eindeloos, dus dat wordt wel gevaarlijk. Die kerncentrale van Zaporizja is toch de ruggengraat van de Oekraïense stroomvoorziening.”